Speulder- en Sprielderbos

Korte beschrijving

Laatst bijgewerkt op 10-12-2014

Het Speulder- en Sprielderbos is een circa 3.300 hectare groot aaneengesloten bosgebied in het noordwesten van de Nederlandse landstreek de Veluwe, ten oosten van Putten.

Op de noordwest-Veluwe oostelijk van Putten in de gemeenten Putten (Sprielderbos) en Ermelo (Speulderbos). Het maakt deel uit van het door Europese regelingen beschermde Natura2000-gebied de Veluwe. Het gebied strekt zich uit globaal tussen de weg tussen Putten en Garderen in het zuiden tot het dorp Garderen en het Houtdorperveld, het gehucht Speuld en de Ermelose heide in het oosten en noorden. Grootte van het gebied is circa 3.300 hectare. Daarvan bestaat zo’n 300 hectare, vooral in de omgeving van het gehucht Drie, uit "dansende" boombossen.


Kenmerken
Startpunt: Putten: Arnhemse Karweg 6
Startlocatie: Gelderland , Nederland
Coördinaten N52.232570 E5.648274
Afstanden: 17, 10 km
Type: Bos, Cultuur, Hei
Begaanbaar: Doorgaans goed begaanbaar
Rolstoel: Niet bekend
Honden: Aangelijnd
Horeca: Niet aanwezig
Gelopen op: 06-11-2014

Route informatie

Een GPS wandeling van 17 km door het Speulder- en Sprielderbos ten oosten van Putten.
Er is een verkorting van 15 en 10 km beschikbaar.
Naast een track is er ook een route beschikbaar.
De route is goed begaanbaar, maar goede wandelschoenen zijn aan te bevelen.
Horeca komt u onderweg niet tegen, wel een aantal picknicktafels.



Langere beschrijving

GPSwalking.nlWe staan in de laatste week van oktober 2014 op Camping Brem en Den. Een prima uitvalsbasis voor een aantal mooie boswandelingen.

Ook voor de tweede wandeling hebben we een parkeerplaats langs de Gardenseweg gekozen. En deze weg tussen Putten en Garderen wordt stevig gerenoveerd. Tot 1 december 2014 is het daarom moeilijk om hier te komen. Nadat de wegwerkers alweer zo vriendelijk waren om ons door te laten konden we rustig rijdend toch in de buurt van de parkeerplaats komen.

GPSwalking.nlWe kiezen deze keer voor het Speulder- en Sprielderbos. Een naam die je snel verkeerd schrijft en die ook niet eenvoudig uit te spreken is.

Het Speulder- en Sprielderbos
Het Speulder- en Sprielderbos is een circa 3.300 hectare groot aaneengesloten bosgebied in het noordwesten van de Nederlandse landstreek de Veluwe, ten oosten van Putten.

Op de noordwest-Veluwe oostelijk van Putten in de gemeenten Putten (Sprielderbos) en Ermelo (Speulderbos). Het maakt deel uit van het door Europese regelingen beschermde Natura2000-gebied de Veluwe. Het gebied strekt zich uit globaal tussen de weg tussen Putten en Garderen in het zuiden tot het dorp Garderen en het Houtdorperveld, het gehucht Speuld en de Ermelose heide in het oosten en noorden. Grootte van het gebied is circa 3.300 hectare. Daarvan bestaat zo’n 300 hectare, vooral in de omgeving van het gehucht Drie, uit "dansende" boombossen.

GPSwalking.nlDe ondergrond is een in noord-zuid richting gelegen stuwwal, die uit zowel leemhoudende als leemarme grond bestaat. Het Speulder- en Sprielderbos is daardoor een hooggelegen bos, met bij Drie een hoogste punt op ruim 55 meter boven zeeniveau. Er zijn echter nauwelijks steile hellingen te vinden. Het smeltende landijs van de laatste ijstijd heeft hier dalen grond uitgesleten maar ook veel grind en leem afgezet.

In het bos bevindt zich een in de laatste ijstijd ontstane gletsjerkuil, een draaikolk in een smeltwaterstroom, het Solse Gat. Daarna is het gat door leemwinning verder vergroot. Er is een overlevering over een in de grond weggezakt oud klooster, waarvan de monniken hun ziel aan de duivel verkocht zouden hebben.

GPSwalking.nlBij die sage kan worden opgemerkt, dat vlakbij een complex grafheuvels ligt en dat verhalende elementen rond duivels en in de grond verzonken zaken vaak met een (hier inderdaad aanwezige) oude grenslijn samen gaan. De Laak, een bochtig pad bij het Solse gat, gelegen op een gemeentegrens, is mogelijk ontstaan uit een smeltwaterdal.

Op verschillende plaatsen in het gebied treft men grafheuvels aan. Bij opgravingen zijn aardewerken urnen gevonden, typisch voor het ooit door grote delen van Europa verspreide klokbekervolk, te dateren tussen 2600 en 2100 v. Chr.

GPSwalking.nlDe bossen in dit gebied kunnen wat betreft de plantengroei voor het grootste deel worden geklasseerd als wintereiken-beukenbossen en eiken-berkenbossen. De oude boombossen bevatten vrij veel dood hout, dat veel dierenleven aantrekt en een rijke begroeiing van paddenstoelen en mossen veroorzaakt.

Dat een groot deel van het bos donker is en overheerst wordt door de beuk met zijn zware bladval houdt weinig kansen in voor een gevarieerde kruidlaag.

GPSwalking.nlHet Speulder- en Sprielderbos is tamelijk voedselrijk zodat er veel groot wild kan leven zoals edelherten en wilde zwijnen. Vanwege de hoge wildvraat-druk omheinen de boswachters soms percelen waar men natuurlijke verjonging van het bos mogelijk wil maken.

Andere diersoorten in dit gebied zijn de das, boommarter en gladde slang. Aanwezige roofvogels zijn de havik en wespendief. Vanachter wildkijkschermen is het mogelijk gemaakt om dieren te observeren.

GPSwalking.nlDit is een heerlijk gebied om doorheen te lopen. Rustige bossen, mooie paden, veel afwisseling, eigenlijk alles wat je maar kunt wensen tijdens een boswandeling.

De heide
Boeren hadden vroeger naast hun akkers ook grote stukken woeste grond nodig voor hun bedrijfsvoering. Op deze "broeken en velden" weidden zij hun schapen en staken de plaggen.

Nu de schaapskudden verdwenen zijn en het plaggen niet meer nodig is dreigt de heide overwoekerd te worden door gras en bomen.

GPSwalking.nlMet maaien voorkomen we dit. De baansporen van de maaimachine zijn in het heideveld nog te zien. Het veld wordt om en om gemaaid zodat kleine dieren en planten de werkzaamheden overleven. Ze kruipen de kale stukken van de heide op en zorgen zo al snel weer voor het leven op het hele veld.

In augustus, wanneer de hei bloeit, zetten imkers bijenkasten op de hei neer. Dit levert de bekende heidehoning op.

GPSwalking.nlWe komen bij een omheind gebied waar we via een wildrooster in kunnen lopen. De houtwallen die hier liggen zijn moeilijk op de foto te zetten door de grote hoeveelheid bladeren die intussen gevallen zijn. Het hekwerk is ruim 4 meter hoog.

Klein Boeschoten

Wildraster ter bescherming van houtwallen
De boerderijen Groot en Klein Boeschoten worden al in 1326 vermeld als "wildforstersgoederen": boerderijen die door de Graven van Gelre in leen werden gegeven aan jachtopzieners (wildforsters), die zo in hun levensonderhoud konden voorzien.

GPSwalking.nlIn het gehucht Boeschoten lagen de twee boerderijen tegenover elkaar op de eng (het bouwland) die omgeven wsas het door een gordel boerengeriefhout. Dat geheel werd beschermd tegen het wild door een houtwal met daarvoor een greppel op de grens tussen bos en de eindloze heide daarbuiten.

Wal en greppel zijn er nog steeds en markeren nu de grens tussen het oude bos binnen de ring en het ontginningsbos dat vanaf circa 1900 daarbuiten is aangelegd. U kunt ze herkennen, direct binnen dit raster.

GPSwalking.nlWat de ring oud-bas van Klein Boeschoten extra interessant maakt, is dat er ook aan de binnenkant, tussen bos en bouwland, nog een houtwal ligt. Bovendien is het oud-bos tussen beide wallen ingedeeld in vakken door vier min of meer radiale wallen. Waarschijnlijk werden deze bosvakken gebruikt voor het weiden van tamme varkens, die daar werden losgelaten om zich te voeden met eikels en wortelstokken van adelaarsvarens.

Om dit vrij uitzonderlijke stelsel van oude houtwallen te behouden, is met steun van de Provincie Gelderland dit raster geplaatst. Zo worden de wallen beschermd tegen de wilde zwijnen, die sinds circa 1950 alsmaar in aantal toenamen. Zij waren er dol op in de wallen te wroeten. Daardoor ontstonden gaten, die door de regenval verder uitspoelen, waardoor de wallen dreigden te verdwijnen.

Ooit ging, om het wild te weren, het steile, uit plaggen opgebouwde buitentalud van de wal over in het talud van de greppel. Door jaren van erosie zijn die steilkanten sinds lang verdwenen.

GPSwalking.nlHet raster dient ook ter bescherming van het bouwland van Boeschoten tegen zwijnen en herten. Reeën kunnen daarentegen door het raster heen springen, tussen het gaas aan de onderkant en het schrikdraad daarboven.

Dan komen we bij de schaapskooi uit. In de verte zien we een oude auto staan. Even denken we dat hier een kleine horecagelegenheid is. Maar dat is niet het geval. Een bedrijf heeft deze gelegenheid afgehuurd voor een teambuildingssessie. Ter ondersteuning hebben we de SmaakVolvo ingehuurd.

We maken even een praatje en het blijkt dat deze oude Volvo helemaal uit Rotterdam is overgekomen om de deelnemres aan de teambuilding van goede koffie te voorzien. Het ziet er indrukwekkend uit, zo in het bos.

GPSwalking.nlOp de vraag of we mogelijk een kopje koffie kunnen krijgen wordt positief gereageerd. En even later hebben een overheerlijke cappuccino waarvoor onze hartelijk dank. Na de koffie gaan we weer verder.

Schaapskooi Boeschoten
Boeschoten is een eeuwenoude enclave in het Speulder- en Sprielderbos van ongeveer 750 hectare groot die tot de 13e eeuw teruggaat. In een kruispunt van zandpaden ligt een oude schaapskooi. Deze schaapskooi wordt verhuurd als locatie voor bv teambuilding.

Paddenstoelen komen we tegen in alle soorten en maten.

GPSwalking.nlGrote sponszwam
De grote sponszwam (Sparassis crispa) is een eetbare paddenstoel uit de familie van de Sparassidaceae behorend tot de orde van Polyporales, waarvan de grote geel tot donker geelbruine paddenstoel lijkt op een spons.

De grote sponszwam komt voor in Europa, Noord-Afrika, Azië en Noord-Amerika. De breedbladige sponszwam (Sparassis spathulata) lijkt op de grote sponszwam en komt voor op de wortels van loof- en soms ook op die van naaldbomen.

GPSwalking.nlDe paddenstoelen zijn 10 – 40 cm breed, 10 - 15 cm hoog en 2 –5  kg zwaar. Ze hebben een bloemkoolachtige structuur met veel, gelobde vertakkingen. De blad- tot breed spatelvormige lobben zijn gekroesd, glad en hebben bruinwordende randen. De aparte paddenstoelen vormen samen een holte. Droog is de paddenstoel zeer bros.

De korte, dikvlezige, geelbruine steel is enigzins vergroeid met het substraat en lijkt op een koolstronk. Het bleekgele, taaie, kruidige vlees heeft een nootachtige smaak en een zoete geur.

De grote sponszwam komt voor op zandgrond in open bossen aan de voet van boomstammen en op stompen van naaldbomen, vooral op grove den. Verder komt ze voor op larix, fijnspar en douglasspar. De paddenstoelen zijn van juli tot december te vinden, maar vooral in september en oktober.

GPSwalking.nlHet ene mooie paadje volgt op de andere. Met als laatste het heidegebied "Grote Ark".

Heidegebied "Grote Ark"
Op deze heide wonen de zeldzame zand- en levendbarende hagedis. Ook kunt u de tapuit en boomlewerik hier tegenkomen. De grafheuvels in dit gebied dateren uit de Neolithicum (4400-1700 jr voor Chr.) en de Bronstijd (1700-100 jr. voor Chr.).

We hadden geluk met het weer. Eind oktober en temperaturen van tegen de 20c. Heerlijk wandelweer en een schitterende omgeving. Wat wil je nog meer.

Terwijl ik net klaar was met het uitwerken van deze route kreeg ik een mail van collega Alex. Hij had ongeveer in dezelfde week ook een wandeling bij Putten gelopen. Gelukkig niet helemaal dezelfde wandeling die wij ook hadden gelopen zodat we deze met plezier hebben toegevoegd.

GPSwalking.nlAlex was bij zijn wandeling langs het Zwaartepunt van Nederland gekomen. En dat moet natuurlijk in deze wandeling vermeld worden.

Zwaartepunt van Nederland
het zwaartepunt van het droge landoppervlak van Nederland. In 1984 heeft de geoloog Frank Storbeck uitgerekend dat het zwaartepunt in Putten ligt. Hij digitaliseerde de randen van Nederland en van de binnenwateren, en berekende met de computer het zwaartepunt van het droge land.

Storbeck deed dit in opdracht van de theatermaker Harrie Hageman, die zich ten doel gesteld had om een ludieke happening te organiseren met als thema de ontdekking van het zwaartepunt van Nederland.

GPSwalking.nlHageman liet op de berekende plek een ijzeren ring verankeren aan een zwerfkei in de grond. Dit monument werd onthuld met de woorden "Til Nederland op aan deze ring en niemand zal het merken".

De ring met steen werd in 2007 opgetild en ontvoerd in het kader van een oudejaarsstunt.

En zo hebben we deze wandeling weer uitgebreid met een unieke waypoint en met een extra afstand. Veel wandelplezier.

Geraadpleegde website:

POI's

  • Boeschoten N52.2155 E5.6768
  • Grafheuvel N52.2334 E5.6422
  • Groote Ark N52.2334 E5.6396
  • Heidegebied Grote Ark N52.2339 E5.6440
  • Picknickbank N52.2114 E5.6809
  • Schaapkooi N52.2158 E5.6685
  • Speulder- en Sprielderbos N52.2266 E5.6491
  • Start/finish/parkeerplaats N52.2325 E5.6482

 

Acties
Navigeer naar startlocatie Download (ZIP) Download (GPX) Bekijk kaart/tracks Bekijk de fotoserie Print wandeling tekst
Startlocatie

Reacties


Wij zijn benieuwd naar uw reactie. Wel hebben we een aantal spelregels waar we u even op willen attenderen

  • Alle velden moeten verplicht worden ingevuld.
  • Uw reactie wordt pas na goedkeuring zichtbaar in de lijst ervaringen.
  • Uw e-mail adres niet wordt getoond op de site.
  • De webmaster behoudt zich het recht uw tekst aan te passen.
  • Het is niet toegestaan email-adressen, enige weblinks of schuttingtaal in de tekst op te nemen. Bij veelvuldig misbruik kan u de mogelijkheid van opslaan worden ontzegd.
  • Als u ons een link wilt doorsturen dan a.u.b. per email.
  • English texts will not be accepted. All input needs to be approved by the webmaster on forehand before be visible on this website. So save yourself the trouble.