Fort Eben-Emael

Korte beschrijving

Laatst bijgewerkt op 14-07-2012

Tropische temperaturen met een stevige bui tegen de avond. Ideaal weer voor een stevige wandeling in een heuvelachtig gebied. We waren bij onze vorige wandeling in Zuid-Limburg dichtbij het fort Eben-Emael. Collega Alex was daar een paar jaar geleden als eens geweest voor een rondleiding en was meteen te vinden voor een vernieuwde verkenning, maar deze keer met de GPS.

En niet met één GPS, nee we hadden een Garmin 60CSx, een Garmin Colorado en een Satmap Active 10 bij ons. Onderweg kun je ze dan mooi vergelijken. We zijn bezig met een review van de Satmap Active 10.

En zo hebben we een afwisselende wandeling door het Belgische platteland met als hoogtepunt het fort Eben-Emael. Het is een stevige wandeling die beide richtingen op gelopen kan worden. Maar tegen de klok in heeft onze voorkeur. U komt dan tijdens het laatste deel van de wandeling langs een gezellig terras waar het goed vertoeven is.

Goede wandelschoenen zijn aan te bevelen. De route is niet geschikt voor scootmobiels. Een klein stukje van de route van 27 km gaat langs een grote weg. Toen wij er liepen kwam er nauwelijks verkeer langs. Als alternatief hebben we de route van 26 km toegevoegd.


Kenmerken
Startpunt: Riemst (B)
Startlocatie: Limburg Belgisch , Belgie
Coördinaten N50.811593 E5.595836
Afstanden: 27, 26, 20, 15 km
Type: Akker, Bos, Cultuur
Begaanbaar: Erg drassig
Rolstoel: Niet bekend
Honden: Gedeeltelijk aangelijnd
Horeca: Bij start
Gelopen op: 13-09-2010

Route informatie

Een GPS wandeling van 27 km bij Riemst in België.
Er zijn verkorte versies van 26/20 en 15 km van deze wandeling beschikbaar.
Ook is ook een WPT en RTE file beschikbaar.

De route kan beide kanten op gelopen worden. Wij zijn voorstander van hem linksom te lopen vanwege de locatie van de horeca onderweg.
Er is een kortere route van 15 km. De verkorte route van 20 km start bij het fort Eben-Emael.

De route is goed begaanbaar met hier en daar een pittig klimmetje.
Goede wandelschoenen zijn aan te bevelen.
De route is niet geschikt voor scootmobiels.
Een klein stukje van de route van 27 km gaat langs een grote weg. Toen wij er liepen kwam er nauwelijks verkeer langs. Als alternatief hebben we de route van 26 km toegevoegd.

Onderweg komt u 3 horecagelegenheden tegen. Bij Herberg de Smokkelhoeve in België kunt u ook een lekker hapje eten.



Langere beschrijving

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSWe starten onze route op een parkeerplaats midden in Riemst. Vanwege het warme weer hebben we veel drinken mee genomen. Maar dat bleek onderweg lang niet genoeg te zijn.

Zodoende hebben we gebruik gemaakt van bijna elk restaurantje/terrasje die we onderweg tegenkwamen. Met extra smeermiddel en een zonnepetje gingen we even later vol energie van start.

In de route zitten een paar klimmetjes, de meesten bestaan uit een serie trappen. Hieronder staat het hoogteprofiel van de wandeling met een mooi overzicht van de hele wandeling.

Riemst
Riemst is een plaats en gemeente in het zuid-oosten van de provincie Limburg in België. De gemeente telt ruim 16.000 inwoners.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSDe aanwezigheid van zo'n honderd beschermde monumenten, talrijke mergelgrotten, vierkantshoeven, champignonkwekerijen en het enige wijnkasteel van Vlaanderen zijn kenmerkend voor deze gemeente. Deze gemeente wordt begrensd door de Vlaamse gemeenten Tongeren, Hoeselt, Bilzen, Lanaken, de Waalse gemeenten Bitsingen (Frans: Bassenge) en Wezet (Frans: Visé) en het Nederlandse Maastricht. Bron Wikipedia.

We sloegen net na de parkeerplaats een zijweg van de hoofdweg in. En na een paar honderd meter liepen we door het glooiende Belgische platteland. Wat kan er veel gebeuren in een paar meter. Mooie vergezichten, de zon hing nog laag. Buitenom lopen we van Riemst naar Zichten-Zussen-Bolder, een mondvol.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSVerbaasd keken we toen we langs een boerderij kwamen waar men voor de poort een groot altaar aan het plaatsen was. Een stukje verderop werd een groot altaar geplaatst tegen een muur van een huis.

Toch maar even vragen wat men hier aan het doen was. Het bleek dat de eerste zondag van juli altijd een processie in het dorp werd gehouden. Dit voor de heilige Petrus en Paulus. Jammer genoeg hadden we geen tijd om de processie af te wachten.

Zichen-Zussen-Bolder
Zichen-Zussen-Bolder is een samenvoeging van de namen van drie voormalige gemeenten en is een vroegerekantonhoofdplaats. In de huidige vorm ontstond deze plaats op 9 januari 1796. De plaatsen Zichen en Zussen worden in 1139 voor het eerst genoemd als heerlijkheden.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSIn de 14e eeuw liet de familie Van der Marck een burcht bouwen midden tussen de twee plaatsen ter plaatse van de latere Burchtstraat. Op 15 december 1482 werden de Maastrichtenaren verslagen door Luikse strijders onder aanvoering van Everhard van der Marck. Bij dit als de slag van Zichen bekende gevecht vielen zo'n 500 doden. Op 7 september 1842 werden Zichen en Zussen twee afzonderlijke parochies.

De vele uit mergelzandsteen opgetrokken boerderijen benadrukken het landelijke, agrarische karakter van dit dorp. Door uitbreiding van de bewoning zijn de drie kernen die samen het dorp vormen ook tot één urbanistisch geheel vergroeid.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSDe kern Zussen heeft zich vooral naar het oosten toe uitgebreid, Zichen heeft zich periferisch ontwikkeld en Bolder groeide aan via bestaande wegen en nieuwe woonstraten. De verbouwing verdichtte zich voornamelijk langs de in 1833 aangelegde Visésteenweg (N671). Hierdoor ontstond langs deze weg lintbebouwing. Wel zijn in alle drie de voormalige kernen nog de centra te herkennen.

Deze gemeente is gebouwd op kalksteen. Eeuwenlang werd deze steen gewonnen als bouwmateriaal; eerst bovengronds en later ook ondergronds. Dit leverde een gangenstelsel op van in totaal zo’n 300 kilometer.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSDoordat de ondergrond hier uit bijna zuivere kalksteen bestaat, mag strikt genomen niet gesproken worden over mergel. Het gegraven gangenstelsel wordt in de volksmond echter steevast “mergelgrotten” genoemd. Op de wanden van de gangen – die soms wel 10 meter breed en/of hoog zijn – zijn vele tekeningen aangetroffen. De oudste hiervan dateren uit 1468. In de tweede wereldoorlog heeft het gangenstelsel dienst gedaan als schuilkelder. De gangen in Zichen-Zussen-Bolder zijn onder begeleiding van een gids te bezoeken. Bron Wikipedia.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSChampignonkwekerijen
Het unieke klimaat in het gangenstelsel maakt dit zeer geschikt voor de champignonteelt. In de eerste helft van de 20ste eeuw stond het dorp dan ook vooral bekend door de vele kwekerijen in het ondergronds labyrint. Een groot deel van de inwoners van het dorp vond werk in deze kwekerijen.

Op 23 december 1958 stortte de Roosburg in. Bij deze ramp kwamen 18 mensen om het leven. Na dit drama werd geleidelijk aan overgeschakeld op bovengrondse teelt in loodsen.

Mede naar aanleiding van de roosburgramp en een aantal kleinere incidenten werd in het midden van de jaren ’80 de Dienst van het Mijnwezen belast met het in kaart brengen van het gangenstelsel. Waar de gangen onder bewoond gebied zwakheden vertoonden werden ze verstevigd.

SINT-GENOVEVAKERK
Neogotische kerk voltooid in 1867 en herbouwd in 1968. In de kerk relieken van Mgr. Trudo Jans, geboren te Zussen in 1877 en als missionaris in China vermoord in 1929.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSTijdens de wandeling liepen we eerst door het Nederlandstalige gedeelte. Maar toen we meer in de richting van Maastricht in Eben-Emael kwamen werd het opeens Frans. En niemand die ons Nederlands nog verstond.

Maar met deu Cola en au revoir kwamen we een heel eind. We hadden het hele café voor onszelf, maar de dorst won het deze keer van de gezelligheid.

Eben-Emael
Eben-Emael (Waals: Eben-Emål), in het Nederlands onofficieel ook gespeld als Eben-Emaal, is een deelgemeente van de Waalse gemeente Bitsingen (Frans: Bassenge), provincie Luik. Het dorp ligt aan de Franse zijde van de taalgrens grenzend aan het Vlaamse Kanne en vlakbij de grens met Nederland bij Maastricht.

Tot 1963 maakte Eben-Emael deel uit van de Vlaamse provincie Limburg, maar het werd na de vaststelling van de taalgrens overgeheveld naar de provincie Luik in Wallonië.

Daarna gaat het over slingerende paden richting het fort. Onderweg zien we verschillende grotten, en prachtige uitzichten over de maasvlakte.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSCollega Alex had van te voren verteld over een zeer groot fort en dat we onze lunch zouden genieten op het hoogste punt van het fort. Zonder van te voren een kijkje op het Internet genomen te hebben had ik een mooi beeld van wat me te wachten stond.

Toen we eenmaal bovenop het hoogste punt stonden had ik het gevoel: is dit alles. Het uitzicht was prachtig, maar van het fort was weinig te zien. De verklaring dat fort Eben-Email onder de grond ligt werd aangenomen. Wat verder op de route was te zien hoe groot het fort is. Dat merk je als je op de grote vlakte komt waar je alle geschutskoepels ziet liggen. Immens en interessant.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSHet Fort Eben-Emael
Fort Eben-Emael, gelegen in het Belgische Eben-Emael, even ten zuiden van Maastricht, is een voormalig Belgisch militair verdedigingsfort dat deel uitmaakt van de fortengordel rond Luik, gebouwd tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Het werd in die tijd beschouwd als het sterkste fort ter wereld en gold als onneembaar. Duitse aanvallers slaagden er echter in om de afweer van het fort in recordtijd (vijftien minuten naar verluidt) uit te schakelen en al na anderhalve dag belegering moest het fort capituleren.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSNa de Eerste Wereldoorlog vatte de Belgische regering het plan op om een fort te bouwen om zo een bres in de verdediging te dichten tussen enerzijds het Albertkanaal en anderzijds de Maas en de Ardennen die als ondoordringbaar werden beschouwd. Zijn belangrijkste taak bestond erin de vijand op te houden om zo geallieerde eenheden de kans te geven om snel te reageren bij een aanval. Als locatie werd Eben-Emael gekozen.

De plannen werden om budgettaire redenen en omdat de Weimarrepubliek in Duitsland geen militaire bedreiging vormde, in de la gestopt. Toen Hitler aan de macht kwam veranderde de situatie totaal en het Belgische parlement trok 24 miljoen frank uit om de bouw te bekostigen.

De legeringenieurs hadden intussen hun plannen verder ontwikkeld, aangepast aan de technologische ontwikkelingen van die tijd. Het fort, met een oppervlakte van 700 bij 900 meter, werd zo het centrale punt van de Belgische verdediging aan zijn oostgrens. Het bewaakte drie bruggen over het Albertkanaal (de bruggen van Vroenhoven, Veldwezelt en Kanne) en bood kilometers vrij uitzicht op een gebied vlak bij de Duitse grens. Lees verder op Wikipedia.

Als u interesse heeft kunt u een bezoek brengen aan het fort en rondkijken in de vele gangen. Een klein stukje van het fort is ook gratis toegankelijk. Van deze mogelijkheid hebben we gebruik gemaakt. U kunt hier uw auto parkeren voor een bezoek aan het fort of om deze route te gaan lopen vanaf een andere startplaats.

Wat verder lopen we door het laatste puntje van het stadje Eben-Emael. Maar vreemd genoeg wordt hier al weer Nederlands gesproken. Bij het informatiebord staat dat we nu in Kanne zijn. We staan zowat op de taalgrens. Het Nederlands is wel handig voor de informatieborden die we onderweg tegenkomen. We zien een monument voor een neergestort vliegtuig, een informatiebordje over de tweede wereldoorlog en een oorlogskerkhof. Ook vinden we hier het enige natuurpunt in de route.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSNatuurpunt Tiendeberg
De Zavelkuil: een zuiderse plek. De kleine groeve waar je voor staat was in gebruik van het einde van de jaren '30 tot eind jaren '60. Er werd op kleine schaal geel zand (zavel) en grind gewonnen. Vooral na de tweede wereldoorlog kwam de groeve van pas voor de wederopbouw. Daarna nam de natuur weer bezit van de groeve en groeide er een jong struweel.

In 1999 werd de groeve weer open gemaakt om warmteminnende insecten meer ruimte te geven. Omdat de Zavelkuil naar het zuiden is gericht en beschut is tegen de wind, wordt het hier - niet alleen in de zomer - heel warm. Ideaal dus voor insecten die pas actief
zijn als het warm is. Enkele diertjes die het naar hun zin hebben in de Zavelkuil zijn graafbijen en -wespen, die gangen maken in de loodrechte wanden. Een opmerkelijke verschijning is de grote groene zand loopkever.

Ook de graslanden kunnen bijzonder bloemrijk en warm zijn. Ze trekken zeldzame vlinders als het groentje, bruin dikkopje, dambordje of bruin blauwtje aan. Tot de botanische parels behoren enkele wilde orchideeën, het dwergstruikje geel zonneroosje, kalkwalstro, gelobde maanvaren en het halfparasitaire klein warkruid of duivelsnaaigaren.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSDe tweede wereldoorlog
Het gebied tussen het Albertkanaal en de Maas speelde een belangrijke rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zo was de verovering van de Maas- en Albertkanaal-bruggen op 10 mei 1940 van cruciaal belang in het Duitse aanvalsplan. Het Fort Eben-Emael en de drie Albertkanaalbruggen (Kanne, Vroenhoven en Veldwezelt) moesten snel en ongeschonden in Duitse handen vallen om een bliksemsnelle opmars mogelijk te maken. Dat lukte door de inzet van luchtlandingstroepen met zweefvliegtuigen. De luchtlanding van de Duitse zweefvliegtuigen was in Kanne technisch veel moeilijker dan in Vroenhoven en Veldwezelt omwille van de steile hellingen.

Het modernste fort van Europa werd snel buiten gevecht gesteld en de bruggen van Veldwezelt en Vroenhoven kwamen onbeschadigd onder Duitse controle. Enkel in Kanne slaagde het Belgische leger er in om de brug tijdig te doen springen. De Belgische militairen werden vanuit de rug aangevallen maar wisten tijdelijk stand te houden in de bunkers en loopgraven, ten koste van tientallen slachtoffers. Onder het oriëntatiepunt hierboven op Grootberg, zijn de resten van die loopgraven te zien.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSIn de eerste oorlogsdagen sneuvelden 600 Belgische militairen in deze oorlogszone (dat is 10 % van het totale aantal Belgische militaire slachtoffers van WO II). Daarnaast vielen ook honderden burgerslachtoffers. Op het militaire kerkhof, hier aan de voet van de Zusserdel, staan de grafmonumenten van meer dan 100 gesneuvelde Grenadiers van het 2de regiment. In 1974 zijn de laatste resten van de gesneuvelde soldaten overgebracht naar de begraafplaats in Veldwezelt. Ook een aantal Duitsers is bij de slag om het Albertkanaal rond Kanne omgekomen. Voor hen werd door de Duitsers een groot kruis opgericht langs de Zusserdel. Op de dag van de bevrijding werd dit kruis verwijderd. Alleen de basis is nog aanwezig tussen het struikgewas op een gebied vlak bij de Duitse grens.

GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPSWe lopen weer richting Riemst. Maar het is nog een heel eindje en het is drukkend warm. We lopen langs de velden, mooie vergezichten, maar nergens een terras. We komen in het dorp Vroenhoven. Het lijkt wel uitgestorven. Iets van de route zien we een bord, zou het toch.

En ja, even later nemen we plaats op het goddelijke terras van de Smokkelhoeve. We laten de grootste (halve liter) glazen limonade aanrukken. Wat hebben we een dorst. De ijsklontjes krijgen niet de tijd om te smelten. Dat geeft niet, die gaan in onze lauwe watervoorraad. Na een half uurtje bijgekomen te zijn gaan we weer op pad voor de laatste kilometers door een mooi landschap.


Herberg De Smokkelhoeve, Lafelterweg 1, B-3770 Vroenhoven, België  
+32(0) 12 – 393 980 
www.smokkelhoeve.be /  info@smokkelhoeve.be   

OPENINGSTIJDEN:      
Zomerperiode: Maandag gesloten: Dinsdag t/m zondag vanaf 12:00 uur open.
Winterperiode: Maandag en dinsdag gesloten, woensdag, zaterdag, zondag vanaf 12:00 uur en donderdag/vrijdag vanaf 16:00 uur open.


GPSwalking.nl: foto bij GPS wandeling / wandeling / wandeltocht / track / lezing / workshop/ GPS

We komen langs een grote watertoren. In 2005 is deze uit dienst genomen. De 600 bewoners die van deze watertoren gebruik maakten werden op een andere toren aangesloten. Met als gevolg dat de waterdruk 2,5 tot 3 bar omhoog ging. Al deze bewoners moesten een extra drukventiel laten monteren. De toren wordt nu nog gebruikt als GSM antenne paal.

En dan komen we weer bij de auto. We hebben een heerlijke wandeling gemaakt. Vermoeid, maar gekoeld door de airco, rijden we weer naar huis. 's Avonds kwam het met bakken uit de lucht. Gelukkig zijn deze buien niet overdag voorbij gekomen.

Alex en Rob, juli 2009

Acties
Navigeer naar startlocatie Download (ZIP) Download (GPX) Bekijk kaart/tracks Bekijk de fotoserie Print wandeling tekst
Startlocatie

Reacties


Wij zijn benieuwd naar uw reactie. Wel hebben we een aantal spelregels waar we u even op willen attenderen

  • Alle velden moeten verplicht worden ingevuld.
  • Uw reactie wordt pas na goedkeuring zichtbaar in de lijst ervaringen.
  • Uw e-mail adres niet wordt getoond op de site.
  • De webmaster behoudt zich het recht uw tekst aan te passen.
  • Het is niet toegestaan email-adressen, enige weblinks of schuttingtaal in de tekst op te nemen. Bij veelvuldig misbruik kan u de mogelijkheid van opslaan worden ontzegd.
  • Als u ons een link wilt doorsturen dan a.u.b. per email.
  • English texts will not be accepted. All input needs to be approved by the webmaster on forehand before be visible on this website. So save yourself the trouble.