We parkeren bij het gemeenschapscentrum De Wouwer in Ravels (België). Daar schudden we de hand met Leo Lauwers. Een fanatieke lange-afstandswandelaar die graag een keertje meeloopt. Wel zo handig.

Deze route is pas nieuw en staat alleen nog maar op de kaart. De paaltjes komen in de loop van het jaar. Daarom is het best handig dat iemand meeloopt. De kaart die we kregen is wel duidelijk, maar niet gedetailleerd genoeg. Maar met Leo erbij kunnen we niet verkeerd lopen. Samen is ook gezelliger.

Ravels
Ravels is een plaats en gemeente in de provincie Antwerpen. De Kempense gemeente telt ruim 14.000 inwoners, waarvan meer dan 30% de Nederlandse nationaliteit heeft. Het ligt op een hoogte van 31 meter. Hoewel de gemeente vernoemd is naar de grootste deelgemeente, Ravels, staat het gemeentehuis in Weelde.

Op 1 januari 1977 vormden de gemeenten Poppel, Weelde en de oude gemeente Ravels de nieuwe gemeente Ravels.

Ravels is ook de thuishaven van de pieren, bokken en krombeenders. Pieren is de spotnaam van de inwoners van deelgemeente Ravels.

Destijds was de grond in Ravels onvruchtbaar, zodat men zelfs geen pier in de grond vond. Toen een boer er dan toch een bovenhaalde was men zeer verheugd. Men was overtuigd dat de armoede zou verdwijnen zolang de pier in Ravels bleef. De dorpssmid smeedde een stevige ketting waarmee de pier werd vastgemaakt aan de kerk.

Het beeld vind je op het pleintje voor gemeenschapscentrum De Wouwer en aan zo'n zonnebrilletje en das kan je zien dat hij zeer gelukkig is in Ravels. Blij wordt je ook van de kruidenlikeur 't Ravels Pierke.

St. Servaaskerk
De geschiedenis begint voor zover bekend in de 8ste eeuw met een kerkje. Dit deed dienst tot het ergens in de 13de eeuw werd afgebroken en vervangen door een groter gebouw dat de functie van parochiekerk bleef vervullen tot in de 16de eeuw.Toen werd de huidige gotische kerk met één beuk gebouwd en die werd in 1908 sterk vergroot.

De patroonheilige, Servatius, heeft Ravels overgenomen van het kapittel van Sint-Servatius te Maastricht, waarvan Ravels afhing. In 1211 droeg de proost van het kapittel de zorg voor de parochie Ravels over aan de abdij van Tongerlo. Dat hield ook in dat Poppel en het gehucht Hegge in Weelde tevens naar Tongerlo gingen. Ravels en Poppel werden immers door één en dezelfde priester bediend, zoals dat trouwens nu weer het geval is.

In 1559 werden ze opnieuw gescheiden: Poppel was voortaan afhankelijk van het bisdom Den Bosch. Hegge ging naar Weelde en Ravels hing verder af van het bisdom Antwerpen. Allerlei aanpassingen, herstellingen en vergrotingen van de kerk volgden elkaar tot in de 20ste eeuw op.

De laatgotische toren is beschermd, de kerk zelf niet. In 1996 is deze toren gerestaureerd. De kerk volgde een jaar later. In de kerk hangt o.m. een schilderij van de heilige Servatius uit 1752 van de hand van H. Gillis.

Als snel verlaten we Ravels om de natuur in te gaan. Wat ben je eigenlijk snel het dorp uit. Het overgrote deel van deze wandeling gaat over onverharde paden, en dat is fijn. Wel hadden we hier en daar last van zanderige paden. Eind juni 2010 is het warm en droog. En dat merk je onderweg.

Schitterende vergezichten komen we tegen. Je kunt soms kilometers wegkijken. En dat maakt de wandeling ook leuk. De bossen worden afgewisseld door gras- en akkerland.

Landschap in herstel
Oorspronkelijk vormde dit terrein een onderdeel van een grootstuifduinencomplex. Een deel van dit gebied werd opgeplant met naaldhout waar je nog heel mooi de oorspronkelijke duinen kan herkennen. Een ander deel werd door de landbouw ontgonnen. Hierbij werden de toppen van de duinen vaak in de duinpannen geschoven zodat het terrein nivelleerde. Ook op dit terrein is dit het geval.

Natuurpunt zal in het kader van het LIFE natuur project opnieuw duinen "aanleggen". Hierbij zal grond uit de depressies gehaald worden en op de toppen gelegd worden. Hierbij wordt de voedselarme zandgrond die van onder zit, bovenop gelegd. Letterlijk alles op zijn kop zetten dus. Op die manier ontstaat weer een nieuw duinenlandschap dat ook weer stilaan zal begroeien met een typische korte vegetatie.

Op het laagste deel van het terrein zal een ven aangelegd worden zodat amfibieën, libellen en waterkevers ook hier hun plekje kunnen vinden.

We lopen ook een fietstocht tegen het lijf. Een interessante fietstocht voor diegene die van geschiedenis houden.

Onderweg kom je dan regelmatig een klomp tegen met een kort verhaaltje. Niet een compleet verhaal. De rest kunt u dan lezen op het Internet. Zo blijft het wel spannend.

Smokkelaarsroute
Op een mooie dag liepen twee vriendinnen van Weelde naar Turnhout. Op de terugweg zagen ze een zwarte kat, die hen bleef volgen. Wat ze ook probeerden, de kat liet hen niet met rust. Uiteindelijk trapten ze naar het beest en raakten de kat recht in haar buik.

Kermend droop het dier af. Maar in Weelde aangekomen stond er ineens een oud vrouwtje voor hun neus.... Wil je weten wat er toen gebeurde? Surf naar www.smokkelaarsroute.be. Deze fietsroute is te koop bij VVV Toerisme Ravels en diverse infokantoren van het land van Turnhout. Je kunt de gegevens van de infokantoren terugvinden en de brochure online bestellen op www.antwerpsekempen.be.

Het vliegveld ligt dichtbij, toch vangen we maar een glimp op. De dichte begroeiing helpt mee om alles met een groene deken te verdekken.

NAVO-vliegveld
Het NAVO-vliegveld werd in 1953 aangelegd op gronden die de Belgische militaire overheid kocht van de gemeente Ravels. Het vliegveld wordt vandaag de dag nog gebruikt door luchtcadetten en civiele zweefvliegclubs. Daarnaast vinden er nog allerhande militaire oefeningen plaats. 

De belangrijkste natuurelementen bevinden zich naast de startbanen. We vinden er mooie heischrale graslanden. In de middenberm zijn er ook nog struikheidevegetaties aanwezig. Ook bij vogels is dit vliegveld in trek. Door zijn open karakter oefent het vliegveld in het voor- en najaar een sterke aantrekkingskracht uit op trekvogels. We vinden er ook tal van broedvogels, zoals de veldleeuwerik, de boomleeuwerik en de boompieper, en diverse soorten weidevogels, zoals de wulp.

Dan komen we langs een oud grafveld uit de IJzertijd. Er staat een informatiebordje.

Grafveld Het Heike te Klein-Ravels
Dit grafveld, waarvan tenminste 27 graven onderzocht werden, is te situeren in de vroege en midden IJzertijd (800-475/450 voor Chr). De grafstructuren weerspiegelen het begrafenisritueel dat overal in de Kempen verspreid was gedurende de Urnenveldenperiode, vanaf de late Bronstijd tot de vroege IJzertijd (1100-475/450 voor Chr.). De doden werden gecremeerd en de crematieresten werden bijgezet in een eenvoudig recipiënt in aardewerk onder een klein grafheuveltje of in een vlakgraf. Bijgraven waren slechts zelden aanwezig.

De grafvelden bleven generaties lang in gebruik en dienden voor meerdere kleinere nederzettingen (meestal losse boerderijen) uit de omgeving. De grafheuvels (diameter van 5 tot 6 m) en sommige vlakgraven waren meestal omringd door een randstructuur, een kringgreppel of palenkrans.

Op het grafveld van het "Het Heike" waren 27 grafmonumenten opgericht: 16 grafheuvels (3 zonder randstructuur, 10 met een kringgreppel en 3 met een dichte palenkrans) en 11 vlakgraven (5 met een kleine kringgreppel en 6 zonder randstructuur). De nog aanwezige grafurnen zijn van het zgn. Harpstedt-aardewerk dat typisch is voor de vroege Ijzertijd. Slechts één kleiner bijpotje (zgn. Eierbecher) was aanwezig.

Het archeologisch onderzoek op "Het Heike" werd uitgevoerd in 1984-1985 door de Nationale Dienst voor Opgravingen (nu het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed) met de steun van de gemeente Ravels.

In dit gebied zijn naaldhoutbossen te zien, het bosperceel is 98.21 ha groot, met verspreide heide- en venrestanten. In het ven nabij de Ravelse Bergen groeit oeverkruid, kleinste egelskop en waterpostelein.

Het landschap is verder reliëfrijk wat tot interessante milieugradiënten leidt met belangrijke biologische kenmerken. Deze kenmerken komen onder meer in de bermen tot uiting: pilzegge, gewone dopheide, ronde zonnedauw, tormentil, gevlekte orchis.

We zien kleine verschillen tussen het Vlaams en het Nederlands. We maken een foto. Leo kijkt enigszins raar, waarom maak je een foto van dat bordje? Omdat we in Nederland "entree" zeggen en jullie "inkom". Het zijn kleine verschillen die leuk zijn. Dan lopen we een eierenautomaat tegen het lijf.

Eierenautomaat
Kippenboer Benny van Laerhoven kreeg in 2009 een origineel idee. Hij plaatste namelijk een eierenautomaat in zijn voortuin. De eieren komen rechtstreeks uit de stal, en de prijs is ook nog gunstiger dan bij de supermarkt.

Deze eierenboer heeft ruim 30.000 kippen in een overdekte binnenruimte.

Grappig, maar met het warme weer hadden we liever een melkautomaat gezien met van die heerlijke koude melk.

De Nachtegaal der Maatvennen
Deze molen werd gebouwd in 1869. Het is een typisch voorbeeld van een bergmolen. Deze ronde, stenen bovenkruier staat op een 2,70 m hoog heuveltje en bevat 4 zolders namelijk: de maal-, steen-, lui- en smeerzolder.

Het dak (kap) waaraan de vier 12.6 m lange wieken zijn bevestigd, kan gedraaid worden. De molen is in privé bezit maar kan na afspraak met de eigenaar bezocht worden.

En zo komen we weer terug bij de parkeerplaats. Er tegenover is er een terrasje. Daar genieten we even van een heerlijk kopje koffie.

Geraadplaagde Websites:

• www.smokkelaarsroute.be
• www.antwerpsekempen.be
• nl.wikipedia.org/wiki/Ravels
• users.skynet.be/molen-ravels
• nl.wikipedia.org/wiki

POI's

• Baalse hei N51.3577 E4.9587
• Boomkwekerij N51.3683 E4.9582
• Dombergerheide N51.3610 E4.9571
• Grafheuvels N51.3820 E4.9840
• Kampheide N51.3800 E4.9687
• Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten N51.3587 E4.9687
• Kapelletje N51.3718 E4.9717
• Landschap in herstel N51.3764 E4.9608
• Militair Domein N51.3815 E4.9823
• Militair vliegveld N51.3906 E4.9770
• Molen Nachtegaal der maatvennen N51.3730 E5.0003
• Ravelse bergen N51.3709 E4.9676
• Smokkelaarsroute N51.3897 E4.9760
• Start/finish/parkeerplaats/CultureelCentrun N51.3720 E4.9963
• Vennetje N51.3925 E4.9697
• Visvijver N51.3870 E4.9758