De woorden van Vincent
"De zon ging rood onder achter 't mastbosch en de avondlucht weerkaatste in de moerassen, de hei en het gele, witte en grijze zand waren zoo vol toon en stemming. Zie er zijn sommige oogenblikken in het leven dat alles, ook binnen in ons, vrede en stemming is, en het gansche leven ons voorkomt als een weg door de hei te zijn, maar dat is er niet altijd zoo".

START N51 27.732 E4 41.589
We starten op een parkeerplaats op 500 meter vanaf de Belgische grens, tussen Meer (B) en Zundert.

Aanvankelijk hebben we de wandeling uitgezet vanuit een ander beginpunt. Maar hier kunnen we beter parkeren.

Let op de looprichting; de 14 km wandeling start naar het noorden toe, de grote weg oversteken en de 18 km route start naar het zuiden het bos in. Daarmee komt de pauzeplaats gunstiger te liggen.

Meteen zitten we in de Lange Gooren.

Lange Gooren N51 27.409 E4 41.461
Het gebied De Lange Gooren bestaat voornamelijk uit naald- en loofbossen, afgewisseld door open heide. In de herfst vindt u hier paddenstoelen in overvloed. Dit is een geliefd gebied voor allerlei dieren zoals konijnen en roofvogels (Het rennende konijn was veel te snel en de uil was te ver weg voor een mooie foto).

De typische Zundertse boomkwekerijen maken ook deel uit van de Lange Gooren. In de Lange Gooren ligt een paalkampeerplaats voor trekkende fietsers en wandelaars. Bron SBB.

Ten zuiden van deze hooggelegen bosrand liggen de lage natte weilanden. Die zijn ooit ontstaan uit het afgraven van hoogveen. Nog steeds zien we ontwateringssloten van de ontginning. Het hoogveen was altijd een moerassig gebied, waar geen doorkomen aan was. Vandaar dat het een natuurlijke grens vormde.

België ligt net voorbij de weilanden. De Blankenaertloop vormt nu de grens. Later zullen we een deel van de grens volgen. Hoe we ons dat moeten voorstellen kunnen we zien op het stukje heide, waar links een lager gelegen en dichtgegroeid ven ligt.

Eenmaal uit het bos zien we de eindeloze rijen met tot bolletjes gesnoeide buxusplanten. Ja, hier komen de boomkwekers aan bod. We zullen ze alom zien op deze wandeling. Maar voordat we daarop in gaan zullen we naar het westen toe een uitstapje maken naar De Krochten. Een echt uitstapje, want we keren over dezelfde weg terug.

Waarom dat uitstapje? Omdat we dat bijzondere stukje natuur niet willen missen en we ook nog iets kunnen vertellen over het verscholen kasteel Maxburg en de grens.

Langs de wandeling ligt het Voedselbos het Avontuur. Breng een bezoekje om meer te weten te komen over wat voedselbossen zijn en hoe we die inzetten om biodiversiteit te verhogen en water en CO2 extra vast te leggen. Zie https://hetavontuur.info.

De Krochten N51 26.636 E4 39.634
Het gebied grenst aan het Landgoed Maxburg. Het kasteel behorende bij dat landgoed staat net over de grens met België. Aan het einde van deze beschrijving zullen we het verhaal completeren. De vroegere afscheiding is te herkennen aan de oude eikenlaan en een grote stenen vaas.

In De Krochten komen ook bijzondere bomen voor zoals de zeeden. Hier liggen enkele moerputten met een weergaloze begroeiing. Daar is de turf afgegraven en blijven de natte gaten over.

Helaas kunnen we er niet helemaal omheen lopen. Maar de wild groeiende planten maken het tot een uniek gebied dat vooral in de zomer als een waar oerwoud tot bloei komt. Hier valt te genieten van de stilte.

De Hollandse Punt en Koeput N51 25.579 E4 40.172
Bij de grens aangekomen zouden we verder naar het zuiden kunnen gaan om na anderhalve kilometer bij Grenspaal 226 de Hollandse Punt te bereiken.

De punt zou ontstaan zijn toen rond 1500 Graaf Hendrik van Nassau en Antonis de Lalaing, Graaf van Hoogstraten elkaar op die plaats treffen. Hendrik steekt zijn degen in de grond en zegt: “Daar ligt de grens”. Hij legt zijn handschoen op de degen en vraagt degene die het er niet mee eens is, de handschoen er van af te pakken. Dat gebeurt niet en zo ligt de grens vast.

Er wordt een koe geslacht om dat te vieren. Vervolgens is er een put gegraven, die de Koeput wordt genoemd. En die bestaat nu nog.

Zo gaan we terug richting Zundert. Iets naar het westen toe ligt Wernhout, dat we zo mooi kunnen zien in dit ruime open landschap. We genieten ook van wat dit land te bieden heeft.

We zien vooral de boomkwekerijen. Grote bedrijven met eindeloos veel plantjes, stekjes, struiken en op sommige plaatsen veel bomen sterk gesteund door bonenstaken – maar dat zal hier wel een oneerbiedig gebruikt woord zijn.

En verder natuurlijk dahlia’s en aardbeien. Bij de binnenkomst in Zundert zien we links voorbij de brug de grote hallen van de veiling.

Boomkwekerijen N51 27.560 E4 40.154
De boomkwekerij is in Zundert ongeveer ontstaan aan het eind van 1800. Destijds waren er maar een klein aantal bedrijven. De boomkwekerijen lagen vanaf het begin vooral tegen het dorp aan.

Door uitbreiding van de bebouwing in Zundert zijn bedrijven ook wel eens moeten verhuizen. Na de tweede wereld oorlog werd er in Zundert naaldhout geteeld. Dit naaldhout diende ervoor om de bossen die tijdens de oorlog waren verwoest weer aan te planten.

Meer dan 10 procent van het Nationale productieoppervlak voor de boomkwekerij ligt in Zundert. Daarmee is het in oppervlakte de grootste boomkwekerij gemeente van Nederland. In 2005 was er 1550 hectare teelt op volle grond en containervelden en 28 hectare onder glas. Van oudsher staat Zundert bekend om de teelt van Bos en Haagplantsoen, 45% van het landelijke areaal staat hier.

Inmiddels zijn er ook een aantal andere productgroepen sterk in ontwikkeling gekomen t.w.: sierheesters en klimplanten, laan- en parkbomen, sierconiferen, vaste planten en zelfs ook rozen.

De boomkwekerij sector is ook uitgewaaierd in de regio. In naburige gemeenten, zowel Nederlandse als Belgische, zijn best veel bedrijven gekomen. Zundert fungeert hierin als regionaal centrum met name vanwege haar veiling. Direct en indirect biedt de sector aan veel mensen werk.

Maar liefst 40% van de Zundertse bevolking is werkzaam in de boomteeltsector. De werkzaamheden in de boomkwekerij verlopen in seizoenen.

De boomkwekerij heeft te maken met arbeidspieken gedurende bepaalde maanden van het jaar, daarbij is er wel een verschil in de verschillende productgroepen.

Bos- & haagplantsoen / park- & laanbomen worden gezaaid en geplant in de maanden maart t/m mei, eventueel worden er in het najaar geplant en gezaaid. Gedurende zomermaanden (maart t/m okt.) vinden er onkruid- en ziektebestrijding plaats. De planten worden gerooid vanaf oktober t/m april.

De afzet van sierheesters & klimplanten begint in augustus tot december en februari tot april/mei. Het afzetseizoen is daardoor iets langer dan bij bos- & haagplantsoen.

Tijdens de zomermaanden houden ze zich bezig met, stekken, enten, snoeien, opbinden en onkruidbestrijding. Het seizoen bij vaste planten is iets korter. De meeste werkzaamheden vinden dan ook plaats vanaf maart t/m november.

Het afleveren van vaste planten gebeurt in maart t/m mei en oktober en november. Het oppotten vindt plaats in maart en gedurende de zomermaanden.

Zundert N51 28.200 E4 39.729
Al in 1157 werd Zundert genoemd in een akte. De bisschop van Luik bevestigde de schenking van tienden van Sunderda en van patronaatsrecht over de kerk door Arnoud II van Brabant aan de abdij van Tongerlo. Sunderda is het huidige Klein Zundert.

In de lange geschiedenis hebben in de gemeente Zundert veel bekende Nederlanders gewoond. Op één van hen is de gemeente bijzonder trots. Dat is Vincent van Gogh, geboren op 30 maart 1853, die de eerste 16 jaar van zijn leven in Zundert doorbracht.

Zundert heeft ongeveer 8000 inwoners

Veiling CLTV Zundert N51 27.976 E4 39.547
In 1904 is de "Coöperatieve vereniging tot bevordering van de landbouw onder Zundert en Rijsbergen" opgericht. Een van de oprichters was Dhr. L.E.A.F. van der Wall.
Deze persoon stuurde door zijn protestante achtergrond aan op een vereniging zonder geloofsovertuiging waar zowel katholieken als protestanten lid van konden worden.

Dit gaf veel stof ter discussie bij de, in die periode, zeer invloedrijke geestelijken. CLTV Zundert kreeg dan ook al snel een stempel als "rooie" vereniging of "rooie" veiling (vanaf de oprichting in 1931). Hiermee werd er verwezen naar de kleur die het socialisme vertegenwoordigd.

Na jaren van opslag bij verschillende prive-locaties werd er in 1913 grond aangekocht voor het bouwen van een eigen opslaglocatie en een maalderij. Er was grond te koop bij de boterfabriek (de voormalige melkfabriek) waar de veiling nu nog is gevestigd.

En zo komen we in Zundert. Door de drukke winkelstraat gaan we richting kerk en neoclassicistisch gemeentehuis uit 1830, maar in 1966 herbouwd.

We zullen daar de voornaamste herinneringen aan de schilder Vincent van Gogh zien.

Onderweg maken we dankbaar gebruik van het terras van Hotel De Roskam waar we tijdens de koffie en lunch bemerken dat dit een geliefde plek is waar Zundertenaren graag even binnenlopen en bijkletsen.

Hotel Café Restaurant De Roskam
Molenstraat 1
4881 CP Zundert
076 597 23 57

info@hotel-de-roskam.nl www.hotel-de-roskam.nl. N51 28.335 E4 39.874.

Openingstijden:
Zomer: Dagelijks geopend vanaf 8:00h; Keuken vanaf 11:00h. Maandag vanaf 17:00h
Winter: Dagelijks geopend vanaf 8:00h; Keuken vanaf 11:00h. Maandag vanaf 17:00h

Sint Trudo kerk N51 28.306 E4 39.837
De Sint Trudokerk is een rooms-katholieke kerk aan de Molenstraat in Zundert. De kerk is gebouwd in 1927 en werd ontworpen door Jan Stuyt. Het is een driebeukige kruiskerk. De kerk heeft een vierkante kerktoren met een achtzijdig bovenstuk en een spits.

De kerk heeft een grote ronde koepelvormige vieringtoren met een kegelvormig dak. Het koor heeft een halfronde apsis met kooromgang.

In het interieur bevinden zich onder meer werken afkomstig uit de Sint-Michielsabdij (Antwerpen), altaarretabels en twee gebeeldhouwde eiken biechtstoelen. Bron: Wikipedia, http://reliwiki.nl

Na de lunch vervolgen we langs het Gemeentehuis, het Van Gogh huis en Van Goghplein waar de monumenten, geboortegrond en kerkje van zijn vader staan.

Van Gogh N51 28.353 E4 39.896
In Zundert zijn nog waardevolle monumenten te vinden die herinneren aan de eerste 17 jaren van Vincent van Gogh. Hij is 30 maart 1853 geboren tegenover het witte gemeentehuis. Aan de muur is een plaquette aangebracht.

Het oorspronkelijke huis is in 1903 – toen was Van Gogh wel gestorven, maar nog niet zo bekend – is vervangen door deze nieuwe predikantswoning. Sinds 2008 is hier en in het aangrenzende pand het VanGoghHuis in gevestigd.

Iets verder staat op het plein een standbeeld ter nagedachtenis aan Vincent Van Gogh en zijn broer Theo. Het beeld is gemaakt door Ossip Zadkine in 1964.

Ook staat er nog steeds het protestants kerkje N51 28.364 E4 39.971 waar de vader van Vincent predikant was. De kosterswoning wordt momenteel gerestaureerd.

Op het kerkhof ligt ene Vincent van Gogh begraven, maar dat is het graf van de oudere doodgeboren broer, die dezelfde naam droeg.

Door Zundert loopt een Van Gogh route, waar vele van de door Vincent getekende en geregistreerde teksten zijn terug te vinden. De Auvers-sur-Oisestraat verwijst naar de plaats waar Vincent en broer Theo begraven zijn. Vincent werd 37 jaar oud.

Daarna verlaten we het dorp en eenmaal voorbij de Weerijs volgen de plantages. We zien hier enkele kale vrachtwagenchassis staan. Zonder motor? Vreemd, maar meteen doet het ons denken aan het Bloemencorso.

En zo gaan we verder tussen de boomkwekerijen, rozenstruiken, dahlia’s en aardbeienvelden door. Groots.

Soms lijkt het ons dat we over privé- of bedrijfsterrein lopen, ook al volgen we de zandwegen. Soms lijken de zandwegen die op onze topografische kaarten staan aangegeven, binnen privé-afrasteringen te zijn opgenomen. De bordjes “Verboden Toegang” zijn niet altijd even duidelijk.

Mocht u daarop aangesproken worden, dan vragen we u om dat aan ons door te geven met vermelding van de naam en telefoonnummer van de bezwaarmaker. We kunnen dan contact opnemen, want we willen op geen enkele wijze hinder veroorzaken voor de eigenaren van deze landerijen.

Bloemencorso N51 28.134 E4 40.156
De Zundertenaren staan bekend om hun grote onderlinge betrokkenheid, enthousiasme en organisatorische talenten: dat is dan ook de reden dat er enkele grote evenementen van allure zijn.

Vooral het jaarlijkse dahlia bloemencorso in Zundert op de eerste zondag van september en de maandag daarna. Het Zundertse corso staat bekend als het grootste, mooiste en meest kleurrijke corso van Europa. Eind augustus staan hier de dahlia´s in bloei.

Maar ook de jaarlijkse aardbeienfeesten (de aardbei is een typisch Zunderts product) in het tweede weekend van juni zijn hier een hoogtepunt. De wandeling past zich aan elk seizoen aan.

Aa of Weerijs N51 28.116 E4 40.326
De Aa of Weerijs ontstaat uit de samenvloeiing van de Grote Aa (in Wuustwezel) en de Kleine Aa (in Brecht) en ontspringt dus in België.

In Rijsbergen, Zundert en Effen snijdt de beek diep in het dekzandplateau, waardoor het landschap in tweeën wordt gedeeld. Aan de oostzijde liggen de hogere zandgronden.

Hier woonden reeds vroeg mensen omdat daar landbouw mogelijk was. Aan de westzijde bevonden zich moerassen en woeste heidegronden.

Tussen 1400 en 1700 werd het hoogveen afgegraven. Deze gronden zijn in de 19e eeuw in cultuur gebracht. Rond 1960 is de Weerijs genormaliseerd.

Het typische beekdalenlandschap verloor daarmee veel van zijn aantrekkelijkheid. Voor een deel worden nu herstelwerkzaamheden uitgevoerd of gepland. In de stadssingel van Breda stroomt zij uit in de Mark.

Tot slot volgen we nog een traject door het bos en we sluiten af met de parel van deze wandeling: het moerassige natte deel van de Waaijenberg. Dit is zo bijzonder! N51 27.911 E4 42.051

Waaijenberg N51 28.293 E4 41.907
Het gebied wordt vooral gekenmerkt door de afwisseling tussen hoger gelegen zandruggen en lager gelegen vennen en moerassen.

In de nattere delen kunt u allerlei bijzondere planten vinden, zoals gagel, de grote ratelaar en de zonnedauw. Ook voelen kikkers, padden en meerdere soorten salamanders zich hier thuis. In het voorjaar is het gebied een trekpleister voor een groot aantal soorten broedvogels.

De flinke rechte sloot, die waarschijnlijk de Blankenaertloop of de Leijloop heet, vormt de Belgische grens. Bij het stuwtje zien we meteen dat er aan de overzijde een Privaat Domein ligt. Daar wil ik tot slot nog een leuk verhaaltje over doorvertellen.

Note: Ga bij het vlonderbruggetje naar links de sloot volgen.

Landgoederen - Maxburg N51 26.449 E4 40.384
Bij De Krochten hebben we in de verte kasteel Maxburg kunnen zien liggen. Nou ja, kasteel? Een grote villa is het zeker.

In 1869 gebouwd door de Antwerpse jeneverstoker en vrijgezel Maximillian (Max) van den Bergh. Hij bezat niet alleen het kasteel, maar ook de boerderij en landerijen er omheen, 1200 hectare in totaal vooral voor graan voor de stokerij.

Na zijn dood ging Maxburg over naar zijn broer Jean-Felix, een scheepsmakelaar en zelfs senator.

Deze Jean-Felix had een hele mooie dochter Henriëtte Issabelle Joanna. Die trouwde, - 1857, ze was toen 19 jaar oud – met een stinkend rijke Duitse koopman Emile Mayer. Zij bouwden in Baarle-Nassau het “Hooghuis” dat later een klooster werd en nu bekend is onder de naam “De Gaarshof”.

Emile Mayer overleed en ook haar vader Jean-Felix. Ze erfde nogal een en ander. Vijf kastelen, waaronder Maxburg, vele landerijen en grote Antwerpse patriciërshuizen. Haar zoon Frederik verzamelde voor miljoenen kunst – nu nog te zien in de Antwerpse Lange Gasthuisstraat in het Museum ‘Mayer van den Bergh’.

De mooie moeder van Frederik overleefde zowel hem als haar tweede zoon en stierf in 1920. Wat nu met Maxburg??

Nou had Jean-Felix behalve de mooie dochter nog twee dochters en een zoon. Een van de dochters trouwde met Havenith, die eigenaar was van de ‘Mechelse Steenweg’, zijn vader bezat al de ‘Markgravenley’. Dat paste wel bijeen. Het was deze dochter en schoonzoon die, van haar zus, de Maxburg c.a. erfde. Het kon niet op. Tot de crisis van de jaren ’30……

De andere zus, getrouwd met de bankier Jean.C. Leijsse viel buiten de boot. Hij werd boos, misschien wel ziedend, van jaloezie. Dan bouwde hij wel zijn eigen kasteel! In het zicht van de Maxburg. Hof ter Zwaelmen, nu Zwaluwenhof genoemd, aan de weg van Zundert naar Meer, net over de grens.

Ze lieten twee zonen na, John en Louis. John kocht almaar omliggende grond en heide op voor zijn moeder. De leeftijd speelde haar parten, zij stierf en liet de Hof ter Zwaelmen na aan haar jongste zoon Louis. John weer boos en dus liet hij – het zit in de familie – een nieuw kasteel bouwen: Kasteel Ter Meren.

Omdat zij geen kinderen hadden werd dit kasteel verkocht aan Baron van Houtart. De grond tot aan de grens met Nederland komt in handen van het huidige Landgoed Werkhoven. Het is daar waarvan het plaatje Privaat Domein is.

En Maxburg? Zo’n 50 jaar geleden brokkelde het af. De Pastoor van Meer nam het over en maakte er nog een kapel, maar uiteindelijk werd het grootse landbouwbedrijf bij publieke verkoop verkocht.

Het kasteel raakt in verval totdat Arie Dreves Van Dijk het in 1994 aankoopt. Samen met zijn gezin restaureert hij het kasteel op eigen kracht. In 2002 beginnen ze een Bed & Breakfast en in 2010 wordt ook dat opgeheven.

We zouden er nu een soap serie van kunnen maken….

Startpunt

• START Parkeerplaats Meirseweg Zundert Snelweg/Meer N51 27.732 E4 41.589

Geraadpleegde websites:

• http://www.zundert.nl
• Vincent van GoghHuis
• Vincent van Gogh & Zundert
• http://www.treeportzundert.nl
• https://hetavontuur.info

POI’s

• Gooren N51 27.409 E4 41.461
• De Krochten N51 26.636 E4 39.634
• De Hollandse Punt en Koeput N51 25.579 E4 40.172
• Boomkwekerijen N51 27.560 E4 40.154
• Zundert N51 28.200 E4 39.729
• Veiling CLTV Zundert N51 27.976 E4 39.547
• Sint Trudo kerk N51 28.306 E4 39.837
• Van Gogh N51 28.353 E4 39.896
• protestants kerkje N51 28.364 E4 39.971
• Bloemencorso N51 28.134 E4 40.156
• Aa of Weerijs N51 28.116 E4 40.326
• Voedselbos het Avontuur N51.4533 E4.6840
• Waaijenberg. Moeras! N51 27.911 E4 42.051
• Waaijenberg N51 28.293 E4 41.907
• Landgoederen - Maxburg N51 26.449 E4 40.384