We moeten even zoeken voordat we een parkeerplaats buiten het centrum hebben gevonden waar we gratis kunnen parkeren.Vooral in de zomermaanden kan het wel eens moeilijk zijn om een parkeerplaats in het centrum te vinden.

We beginnen aan deze wandeling op een grijze dag in het begin van januari 2013. Er is weinig daglicht, met temperaturen van 10 C is het in ieder geval niet koud.

We besluiten om eerst het centrum van Brüggen aan te doen. U kunt er ook voor kiezen om de wandeling tegen de klok in te lopen. Dan kunt u aan het einde van de wandeling nog genieten van de gezellige horeca van Brüggen.

Brüggen
Brüggen is een stad, dicht bij de Nederlandse grens gelegen in Noordrijn-Westfalen. De stad telt 15.828 inwoners, een oppervlakte van 6100 hectare en bevindt zich in het Duits-Nederlandse natuurterrein (435 km³) Maas-Schwalm-Nette.

Brüggen werd gesticht aan de enige doorwaadbare plaats van het riviertje de Schwalm (Swalm), bij de kruising van twee handelswegen tussen de Rijn en Maas, die al ten tijde van het Romeinse Rijk in gebruik waren. In de 13e eeuw werd er op een 16 meter hoog kiezeleiland een kasteel gebouwd door de graven van Kessel. In 1473 nam de Karel de Stoute, Hertog van Bourgondië de burcht in.

In 1479 stichtte de Orde van het Heilig Kruis in het centrum van de stad een klooster en een jaar later werd begonnen aan de bouw van de St. Nikolauskerk. De orde had een Latijnse school en tussen 1630 en 1794 een filosofische en theologische faculteit.

Tot 1794 was Brüggen een sterke grensvesting van het Hertogdom Gulik. In 1802 werd het klooster door de Franse bezetter opgeheven.

In 1840 werd in de kloostergebouwen de eerste mechanische Zijde-weverij van het Europese vasteland gebouwd.

In 1289 komt ”Burg Brüggen” en de naastgelegen watermolen voor het eerst voor in een oorkonde. Midden in de 14e eeuw bouwde men het slot uit tot een vesting met vier torens.

In de 17e eeuw bouwde men verder totdat het slot de huidige hoogte had. Van 1494 tot 1794 was “Burg Brüggen” als “Landesburg” de meest noordoostelijke grensvesting van het hertogdom Jülich.

In 1801 werd het slot door de franse regering geprivatiseerd en sindsdien is het privé-bezit. Vanaf 1974 huurt de gemeente Brüggen het slot voor het jacht- en natuurkundig museum, dat in 1979 werd geopend.

De “Brüggener Mühle” diende als olie- en korenmolen. Het maalwerk voor koren en het slagwerk om olie te winnen werd aangedreven door een waterrad in de Schwalm. Vanaf 1801 was de molen in privé-bezit en bleef  in gebruik tot 1955.

Het “Kreuzherrenkloster” in het centrum van Brüggen bestond uit de kloosterkerk “St. Nikolaus”,  en het klooster. Deze diende als woon- en funktioneel werk gedeelte, een keuken en verzorgingsgedeelte, een bedrijfsgebouw en een latijnse school.

In 1751 brandde het uit twee verdiepingen bestaande gebouw gedeeltelijk af. Vanaf 1756 bouwden de “Kreuzherren” het  huidige gebouw in de stijl van de “Spätbarok” weer op. Op dit moment is het als stadhuis in gebruik.

Als we Brüggen uitlopen doemt de Swalm al op. Over brede paden gaan we steeds meer de natuur in en laten we de bewoonde wereld achter ons. Niet alleen wandelaars komen we tegen, maar ook joggers, mountainbikers en mensen die even de hond uitlaten. Ook scootmobiels kunnen hier prima vooruit.

Overal zien we gevelde bomen, aan de sporen te zien zitten hier bevers. We zien de sporen, maar helaas niet de bevers. Dat die beesten kunnen knagen wordt wel duidelijk.

Bevers
Bevers (Castor) zijn het enige nog bestaande geslacht van de familie beverachtigen (Castoridae). Het ontwikkelde zich 5 miljoen jaar geleden. Bevers zijn vooral bekend als dammenbouwers. Ze kunnen worden herkend aan hun donkerbruine pels, korte poten en platte staart. Ze zijn enigszins plomp gebouwd, zijn ongeveer 1 meter lang (exclusief de staart van ± 30 cm) en hebben een gewicht tot 30 kg.

Bevers eten uitsluitend plantaardig materiaal. Het menu bestaat onder andere uit oeverplanten, riet, wortelstokken van waterlelies, jonge twijgen, bladeren en boomschors. In de zomer eten ze vooral kruiden en waterplanten. De bomen die bevers doorknagen, zijn bij voorkeur 8-20 cm in diameter, van de soorten wilg en populier (vooral ratelpopulier), en in mindere mate ook berk en wilde kers. 

Ze geven de voorkeur aan bomen die dicht bij het water staan. Een 8 cm dikke wilg is in vijf minuten doorgeknaagd, aan grotere bomen werken ze verschillende nachten achter elkaar. Volgens waarnemingen moest een groep bevers zelfs enkele maanden werken om een 85 cm dikke populier te vellen. Elke bever knaagt per jaar 200-300 dunne populierenstammen door.

Door het grijze weer zijn de foto's minder fraai dan op een zonnige dag.

De Swalm
De Swalm (Duits: Schwalm) is een kleine zijrivier van de Maas. Zij ontspringt zuidelijk van Wegberg in de grensstreek van Duitsland en het Nederlandse Midden-Limburg, loopt vervolgens door de Duitse gemeente Schwalmtal en mondt bij Swalmen (gemeente Roermond) in de Maas uit.

De rivier heeft een lengte van 45 kilometer, waarvan twaalf op Nederlands grondgebied. Het stroomgebied meet 277 km², waarvan 26 km² in Nederland. Het verval bedraagt 72 meter, waarvan 12 in Nederland.

Het Nederlandse deel, en gedeeltelijk ook de bovenloop van de Swalm, hebben hun natuurlijke, meanderende loop behouden of teruggekregen. Het beekdal maakt deel uit van het Natuurpark Maas-Swalm-Nette. Zie ook http://www.loegiesen.nl/toponiemen/Swalm.htm voor mooie foto's en uitleg.

Natuurlijke mondingen voor zijbeken van de Swalm
Plaatsen waar zijbeken uitmonden in grotere waterlopen zijn belangrijke verbindingszones voor flora en fauna. In het verleden zijn deze mondingen vaak gekanaliseerd en weggestopt in betonnen buizen. Met dit project wil waterschap Schwalmverband de monding van een aantal belangrijke zijbeken van de Swalm weer zo natuurlijk mogelijk maken.

Onderweg komen we regelmatig een informatiebordje tegen. De meesten alleen in het Duits, maar soms ook een tweetalig.

Brug vervangt buis
Op minstens drie plaatsen - en mogelijk meer - vervangt het waterschap de buis door een kleine brug. Een brug is nodig omdat er een weg over de monding loopt. Ook wordt de directe omgeving van de monding weer natuurlijk heringericht.

Grotere biodiversiteit
Door de monding weer natuurlijk te laten aansluiten bij het riviertje, ontstaat er in de directe omgeving en in de Swalm als geheel een grotere biodiversiteit. Elk van de zijbeken brengt immers zijn eigen ecologische kenmerken (sedimenten, flora en fauna, watertemperatuur) mee naar de Swalm.

De Muhlenbruchgraben heeft zijn oorsprong in de Dilborner Benden - een natuurlijk heringericht deel van het beekdal van de Swalm in Niederkruchten-Overhetfeld. De beek is ca. 2,1 km lang en mondt hier uit in de Swalm.

De beek stroomt op een afstand van 30 - 100 m zuidelijker en min of meer parallel aan de Swalm. In het begin van de vorige eeuw werd de Swalm hier recht getrokken, uitgediept en naar het noorden verplaatst.

De Muhlenbruchgraben ligt in het oorspronkelijke beekdal van de Swalm en stroomt dwars door enkele oude meanders van de Swalm. In de beekbegeleidende natuurlijke bossen van de benedenloop die bij hoog water overstromen is sprake van een hoge diversiteit aan plant- en diersoorten.

Dit is een waterrijke wandeling. Onderweg komen we regelmatig een ven tegen.

Natuurlijke Grenswateren
De Maas heeft in Limburg en Noord-Brabant tal van uitmondende beekjes en riviertjes waarvan een groot deel zijn oorsprong in Duitsland heeft. Daarom hebben de drie Nederlandse Waterschappen Rivierenland, Aa en Maas, Peel en Maasvallei, samen met hun Duitse collega's van Schwalmverband en Niersverband het unieke, grensoverschrijdende samenwerkingsproject Natuurlijke Grenswateren (Nagrewa) op het gebied van waterbeheer geinitieerd. Doel is de verbetering van de waterkwaliteit en de leefgebieden voor planten en dieren in beken en riviertjes die afwateren in de Maas.

Naast veel bos komen we hier en daar ook een fraai stukje hei tegen. Leuk die afwisseling.

Projecten
In het kader van Nagrewa zijn stuwen bij voormalige watermolens voorzien van nevengeulen om vismigratie weer mogelijk te maken. Verbreding en verwijdering van duikers en nieuwe bruggetjes maken de uitmondingen von zijbeken aantrekkelijk voor vissen.

Aan de Swalm en Niers zijn op de grens meetstations ingericht om de waterafvoer nauwkeurig te kunnen meten.

In samenwerking met de boeren zijn langs sloten in agrarische gebieden oeverstroken aangelegd om mest- en gewasbeschermingsmiddelen in het water te verminderen. In het water geloosde meststoffen zijn met nieuwe methodes door algenculturen verminderd.

Financiering
Het project is in het koder van het INTERREG IV A-programma Deutschland-Nederland gecofinancierd met middelen uit het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), de provincie Noord-Brabant, de provincie Gelderland, de provincie Limburg, het Ministerium fur Wirtschaft, Energie, Bauen, Wohnen und Verkehr van de deelstaat Nordrhein-Westfalen, de HITUmwelt- und NaturschutzStiftungs-GmbH en eigen middelen van de waterschappen.

Het project is begeleid door de Euregio Rijn-Waal en de euregio rijn-maas-noord.

Onderweg komen we een mooie uitkijktoren tegen. Bovenop kunnen we genieten van een weids en fraai uitzicht. Jammer dat het niet zonnig is.

Er moet hier ook veel wild zitten. Onderweg zien we regelmatig een bordje met een ree erop. Ook komen we veel observatiehutten en uitkijkposten tegen. Een vriendelijk Duitse meneer meldt dat er verderop 2 reeën staan. Die zijn natuurlijk al lang weg als we er langs komen.

Begin januari 2013 is het vrij warm met een temperatuur van rond de 10 C. De winter lijkt nog ver weg. Toch heeft de burgermeester van Brüggen het idee dat het nog kan gaan vriezen.

Na 22 km komen we weer terug in Brüggen. Een leuke wandeling staat weer in de GPS. Een afwisselende natuur, goed begaanbare paden, een stukje cultuur in het mooie centrum van Brüggen. Een wandeling die we u van harte kunnen aanbevelen.

Geraadpleegde websites:

• http://nl.wikipedia.org/wiki/Bevers_(geslacht)
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Br%C3%BCggen_(Noordrijn-Westfalen)
• http://www.loegiesen.nl/toponiemen/Swalm.htm
• http://www.brueggen.de/nl/toerisme-en-cultuur/bezienswaardigheden.html

POI's

• Alternatieve parkeerplaats 1 N51.2359 E6.1528
  
• Alternatieve parkeerplaats 2 N51.2302 E6.0785
  
• Brüggen N51.2420 E6.1773
  
• Burghof N51.2406 E6.1858
  
• De Schwalm N51.2355 E6.1443
  
• Elmter Bruch N51.2260 E6.0891
  
• Jagd- Und Naturkundemuseum N51.2401 E6.1862
  
• Kapel N51.2252 E6.1687
  
• Kruisbeeld N51.2206 E6.1485
  
• Laubwald N51.2310 E6.1714
  
• Muhlenbruchgraben N51.2363 E6.1370
  
• Picknicktafel N51.2282 E6.0805
  
• Restaurant N51.2306 E6.0797
  
• Start/finish/parkeerplaats N51.2388 E6.1828
  
• Uitkijktoren N51.2246 E6.1152
  
• Venekotensee N51.2313 E6.1242