Op een mooie Pinksterdag
Op een mooie Pinksterdag
Als 't even kon
Liep ik met m'n dochter aan het handje in het parrekie te kuieren in de
zon
Gingen madeliefjes plukken, eendjes voeren, eindeloos
Kijk nou toch je jurk wordt nat, je handjes vuil en papa boos

Het werd vandaag geen kuieren door het park, maar een prachtige fietstocht door een 4-tal natuurgebieden ten zuiden van Geldrop (je mag hier ook Eindhoven lezen). Natuur, een beetje cultuur, en mooie fietspaden staan op het programma.

Het prachtige weer deed me besluiten om de fiets eens te pakken ipv de wandelschoenen. De tocht is een bekende, die fietste ik meer dan 30 jaar geleden al. Toen veel sneller, want toen had ik nog de conditie om iedereen en alles voorbij te rijden. Nu lag het tempo veel lager en moest ik ook regelmatig in de remmen om een foto te maken. Tijden veranderen.

Vanuit Geldrop gaat het door de bossen richting Mierlo.

Grenssteen
Deze grenssteen markeert de oude grens tussen de voormalige gemeenten Geldrop en Mierlo. Op initiatief van de plaatselijke gilden is deze steen onthult op 25 februari 2005 door burgemeester M.J.D. Donders-de Leest.

De grenssteen is voorzien van de oude gemeente- en gildewapens. De tekst "samengaan 1 januari 2004" verwijst naar de datum waarop beide gemeenten zijn samengevoegd tot één gemeente, Geldrop-Mierlo.

Ik draai rechtsaf richting Strabrechtse Heide. Een mooi fietspad gaat richting de Plaetse in Heeze. Er zijn meer fietsers onderweg.

Strabrechtse Heide
De Strabrechtse Heide is een natuurgebied van ca. 1500 ha in de gemeenten Heeze-Leende en Someren, grotendeels in beheer bij Staatsbosbeheer. Het oostelijk deel van de heide heet van oudsher Lieropsche Heide. Het gebied valt gedeeltelijk onderd de Habitatrichtlijn en de Vogelrichtlijn. In 2006 werd de Strabrechtse Heide samen met een deel van het dal van de Kleine Dommel aangewezen als Natura 2000 gebied.

De Strabrechtse en Lieropse Heide maakten tot het einde van de 19e eeuw deel uit van een groot heidegebied tussen de dalen van de Kleine Dommel en de Aa. Naar het noorden strekte de hei zich uit tot Nuenen (Molenheide, Collsche Heide, Refelingse Heide), ten zuiden van de weg Heeze-Someren liep de Somerensche Heide tot de landbouwgebieden rond Weert.

In het begin van de 20ste eeuw is het grootste deel van de heiden ten noorden en ten zuiden van de Strabrechtse hei omgezet in bos of landbouwgrond. Door de aanleg van de A67 werd de Strabrechtse hei gescheiden van het bosgebied tussen Geldrop en Mierlo. De plannen om de A2 ten oosten van Eindhoven te leggen, waardoor de Strabrechtse heide van het dal van de Kleine Dommel gescheiden zou worden, zijn niet doorgegaan.

De Strabrechtse Heide is echte Brabantse natuur. Op de droge plaatsen staat struikhei en jeneverbes, op de natte plaatsen dophei, pijpenstrootjes en klokjesgentiaan. De vergrassing van de heide wordt tegengegaan door beweiding door een schaapskudde van de stichting het Kempisch heideschaap en door afplaggen. De heide wordt omgeven door bossen. De overgang naar het dal van de Kleine Dommel heeft een bijzondere vegetatie en is ook van belang voor verschillende diersoorten.

De Strabrechtse Heide telt een groot aantal vennen. Het grootste ven, het Beuven, heeft door de aanvoer van voedselrijk water uit de Peelrijt een begroeiing met veel riet. Het is vooral van belang voor de vogels. De Witte Loop stroomt uit het Beuven door de hei naar de Kleine Dommel.

Natte Natuurparel en Natura 2000
De Strabrechtse Heide is aangewezen als Natte Natuurparel en als Natura 2000-gebied. Het waterschap streeft in de Natte Natuurparel naar een optimale (grond)waterstand om zo de verdroging in het gebied tegen te gaan.

Geplande maatregelen
In samenwerking met de gemeente Someren, Staatsbosbeheer, Brabants Landschap, ZLTO en Dienst Landelijk Gebied heeft Waterschap De Dommel een plan gemaakt om de verdroging op de Strabrechtse Heide tegen te gaan. Als eerste maatregel wordt er ca. 54 ha. bos omgevormd naar heide en er wordt als overgang tussen bos en heide een stuk open bos gecreëerd.

Minder bomen betekent minder verdamping en een hogere grondwaterstand. Daarom halen we een flink aantal bomen weg. Hiermee creëren we een hogere grondwaterstand en dus minder droge natuur.

Vennen
Het water van sommige vennen wordt meer vastgehouden en niet meer afgevoerd. Het grondwaterpeil steigt hierdoor. De slootjes die in de Strabrechtse Heide voorkomen worden ondieper gemaakt. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat het peil iets wordt verhoogd.

Op de Plaetse is een kleine horecagelegenheid die de deuren in 2013 heeft geopend. Maar u kunt er niet altijd op rekenen dat deze gelegenheid open is. Wel kunt u hier genieten van een insectentuin, een vlonderpad en een paar prima picknicktafels. De insectentuin is vorig jaar opnieuw ingericht en is in 2014 nog wat kaal. 

De Plaetse
De Plaetse is de naam van het pleintje dat een reconstructie is van een vroeger driehoekig plein uit omstreeks 600. Hier bevindt zich de schaapskooi waar de kudde van 350 Kempense heideschapen is gehuisvest.

Dit schapenras was bijna uitgestorven maar dank zij een gericht fokprogramma is het ras behouden. Daarnaast is hier een heidetuin waar een aantal kenmerkende planten bijeengebracht zijn zoals ze op de Strabrechtse Heide voorkomen.

Ook is er een vernieuwde insectentuin, waar bijenkasten, een insectenhotel en een insectenmuur te vinden zijn. De laatste twee zijn voorzien van gaten in hout en mergel, rietstengels en dergelijke waarin solitaire bijen en solitaire wespen hun eitjes kunnen afzetten.

Uiteraard is er tevens een bloementuin waar vele vlinders op af komen. Vanuit De Plaetse beginnen een aantal rondwandelingen, terwijl ook doorgaande wandelingen deze plaats aandoen. En vergeet niet een bezoekje te brengen aan de heidetuin. Via een tweetal vlonderpaden kunt u een ongestoorde blik op de hei richten.

Sinds 2013 is er een klein horecapunt. Ook staan hier een aantal picknicktafels.

De rit gaat verder langs de buitenrand van Heeze waar je direct herinnert wordt aan de Brabantse Dag.

Brabantsedag
Heeze kent jaarlijks per eind augustus een uniek cultureel spektakel dat bekend staat onder de naam Brabantse Dag. De Brabantsedag is een voor Europa uniek cultuur-historisch festival met tienduizenden bezoekers.

Het negen dagen durende festival dat in augustus plaatsvindt, probeert de culturele verworvenheden van het vroegere Hertogdom Brabant te vertalen naar de hedendaagse samenleving. Dit mondt uit in een altijd verrassende presentatie van een breed scala podiumkunsten. Evenals bij de verschillende exposities, waarderen de bezoekers de grote afwisseling van stromingen variërend van klassiek tot experimenteel. En dat zowel vanuit de Nederlandse als Belgische kant van de grens.

Dit geldt zeker voor het hoogtepunt op de laatste zondag van augustus, als zo’n veertigduizend mensen naar het groene Brabantse dorp tussen Eindhoven en Weert trekken. Allemaal in afwachting van de traditionele explosie van creativiteit tijdens de grote optocht.

Ongeveer tweeduizend deelnemers trekken met 17 enorme praalwagens door het centrum van Heeze. Een uniek spektakel dat nauwelijks met enige andere stoet te vergelijken valt.

Van de tegenwoordige tijd gaan we even terug naar 1515. Een heel andere tijd zoals op het bord bij de Nicasius Kapel te lezen is.

Nicasius Kapel
Nicasius werd omstreeks 1515 te Kreijl, een buurtschap van Heeze, geboren. Hij studeerde theologie en wijsbegeerte te Leuven en werd minderbroeder. Uiteindelijk kwam hij in een Gorcums klooster terecht, van waar hij door de watergeuzen naar Den Briel werd gebracht om daar vermoord te worden. Als een van de Martelaren van Gorcum werd hij in 1867 heilig verklaard.

De Heezer pastoor Stephanus Gast had deze heiligverklaring persoonlijk meegemaakt en wilde de devotie tot de heilige Nicasius verbreiden. Een inwoner van Heeze wees hem de plaats aan waar Nicasius geboren zou zijn, en ter plaatse werden fundamenten en Spaanse zilveren munten gevonden die het bewijs leverden.

De pastoor wilde de devotie binnen de kerk houden, maar in 1947 werd dan toch een kapel gebouwd op Nicasius' vermoedelijke geboortegrond, uit dank voor de goede afloop van de Tweede Wereldoorlog. Het borstbeeld van de heilige is vanuit de kerk naar de kapel overgebracht. Omstreeks 9 juli wordt jaarlijks een openluchtmis bij de kapel gehouden.

Dan volgt een heel recht stukje fietspad. Hier heef vroeger de trein gereden. Nu is het een domein van de fietser.

Bels Spoorlijntje
Tussen Eindhoven, Gestel, Waalre, Valkenswaard, Borkel en Schaft en Achel/Neerpelt heeft vanaf 1866 een spoorlijntje gelegen. De lijn werd veel gebruikt voor goederenvervoer zoals steenkolen vanuit Luik naar Utrecht/Amsterdam. Het werd ook spoorlijn 18 genoemd.

Het personenvervoer liep niet zo goed als gedacht, en rond 1921 werden de haltes Borkel en Gestel gesloten. Rond 1939 werd de lijn helemaal gesloten voor het reizigersverkeer.

Wel bleven tot 1951 nog tweemaal per dag de zg Philipstreinen rijden. Omdat de Belgische regering er op stond om de lijn te handhaven en het oude traject te dicht bij het nieuwe hoogspoor in Eindhoven lag, werd besloten de lijn via Geldrop te laten lopen. Dat is deze lijn geworden.

Het gerucht gaat dat de burgermeester van Waalre 's nachts niet gewekt wilde worden van langsrijdende goederentreinen. Daarom heeft hij druk uitgeoefend om het tracé over Geldrop te laten lopen. Dat is dit traject. De laatste goederentrein reed in 1974.

In 1986 werd het Nederlandse gedeelte van de spoorlijn opgebroken, het Belgische gedeelte was al eerder weg. Plannen voor een toeristisch lijntje, zijn op niets uitgelopen. Wel is een groot deel van het oude tracé tot fietspad omgebouwd.

Net na camping Heezerbosch ga de route door de natuur tussen Heeze en Leende. Hier ligt een stukje zandpad wat door alle droogte van de laatste tijd behoorlijk rul was. Zodoende een lage versnelling opgezet en vervolgens ploeten door het losse zand. Leende komt heel langzaam in zicht en een fraaie bloemenpracht komt langs evenals het Sint-Jobsklokje.

Sint-Jobsklokje
In dit buurtschap bevond zich de Sint-Jobskapel, die voor het eerst vermeld werd in 1554 en die gesloopt werd in 1654, waarbij de klok naar het kasteel werd overgebracht.

Deze klok, uit 1467, hangt nu bij de tuinmanswoning van het kasteel. Ter herinnering aan de voormalige kapel werd in 1972 ter plaatse een vier meter hoge klokkenstoel opgericht ter vervanging van een eerder, primitiever , exemplaar uit 1962. Het herbergt een Sint-Jobsklokje, dat iedereen mag luiden. Zie http://www.vvvheeze-leende.nl/go/heeze.

Bij Leende ga ik het Leenderbos in. Een fraai stukje fietspad slingert door het groen. Er zijn meer mensen die dit fietspad gekozen hebben. Voor me rijdt een groepje ouderen, allemaal voorzien van trapondersteuning. Helaas ligt de snelheid zo rond de 12 km/uur. Inhalen op die smalle paadjes is geen doen. Daarom maar een stukje zandpad gepakt voor de inhaalmanouvre.

Het Leenderbos
Het Leenderbos en de Groote Heide vormen een aaneengesloten natuurgebied van meer dan 3000 ha. Het gebied wordt aan de westkant begrensd door het dal van de Tongelreep, aan de oostkant door het dal van de Strijper Aa en de landbouwgronden rond Leende en Heeze. Verder is het gebied verdeeld geraakt over verschillende eigenaren.

Het ligt voor het grootste deel in de gemeente Heeze-Leende. Kleinere gedeelten liggen in de gemeenten Waalre en Valkenswaard. Sedert 2007 bestaan er concrete plannen om de verschillende delen van het gebied weer met elkaar te verbinden door middel van enkele ecoducten over de A2.

Van de middeleeuwen tot ongeveer 1900 was er sprake van één groot heideveld, slechts doorsneden door enkele zandpaden en de weg van Leende naar Valkenswaard. Dit strekte zich uit tussen Eindhoven en de grens van Nederland met België, en zelfs daaroverheen.

Sinds 1900 is dit gebied geleidelijk bebost en deels ontgonnen tot landbouwgebied. Ook werden er visvijvers aangelegd in het dal van de Tongelreep. Het gebied raakte in de tweede helft van de 20e eeuw bovendien versnipperd door de onoordeelkundige aanleg van snelwegen.

Rond 1900 kocht Staatsbosbeheer het gedeelte ten zuiden van de weg Leende-Valkenswaard en beplantte het, voornamelijk met grove den, met uitzondering van enkele vennen die als natuurmonument gespaard bleven en het meest zuidelijke deel, dat nog steeds 'Groote Heide' heet. Samen vormen zij de boswachterij Leende.

In het westen van het gebied werden, in het dal van de Tongelreep, visvijvers aangelegd op initiatief van sigarenfabrikanten uit Valkenswaard. Veel naaldhoutaanplant in het Leenderbos heeft plaatsgevonden tussen 1932 en 1941, veelal in het kader van werkverschaffingsprojecten, waarbij werklozen werden ingezet. Enkele gebouwtjes uit deze periode zijn bewaard gebleven.

Doel van de aanplant was onder meer houtproductie, waaronder stuthout voor de steenkoolmijnen, en het tegengaan van zandverstuivingen.

Een aantal vennen met aangrenzend heidegebied bleven gespaard van aanplant, en deze werden natuurgebied. Het betreft Galberg, Laagveld, Dorven en Hasselsvennen. Het Klein Hasselsven is een voorbeeld van een pingo-ruïne.

Valkeniers
De slechtvalk is bij uitstek een vogel voor de valkenjacht. Nederlandse valkeniers, vooral inwoners van Valkenswaard en Leenderstrijp, waren al In de 17e eeuw zeer beroemd om hun bedrevenheid in het vangen en africhten van valken. Dat vangen gebeurde op de Leender-heide.

De vangplaatsen werden jaarlijks verpacht aan de valkeniers. Die vangplaatsen werden ook wel 'leggen' genoemd, omdat ze in de hei liggen ('leggen'). In de periode 1500-1925 werd de legge in de Kempen veel gebruikt. De valkeniers hadden het er in de herfst, de trektijd van de slechtvalken, erg druk mee.

Bij de picknickhut trekt een oranje tafel de aandacht. Er ligt een boek op met 2 gedichten. zo'n zelfde tafel kom ik onderweg nog vaker tegen.

Gedicht
Vijf boomvalken fel jagend op libellen, al flitsend door de blauwe najaarslucht, gevangen in een hoog en schril gerucht, alsof ze kiewend glazenmakers tellen.

Hoog boven een gesteven, helder ven drijven er wolken naar het ijle zuiden. Alsof hier al herfstige klokken luiden, roept er een korhaan zijn verloren hen.

We kijken naar het glijden van de tijden en het verleden schikt zich in zijn lot, zie naar het bruin der uitgebloeide heide,

de doodse takken, naakt tot op het bot. Ik sta hier met de liefste aan mijn zijde: geluk doet weer zijn uitgelezen bod.

Rond de Achelse Kluis is het druk met toeristen. Ze komen met de auto, per motor, op de fiets en zelfs lopend. Het ijskraampje doet goede zaken.

De Achelse Kluis
Dit Trappistenklooster is gesticht in de 16e eeuw.

De paters hebben het beekdal de Tongelreep ontgonnen en geschikt gemaakt voor landbouw. Staatsbosheer beheert sinds 1989 deze gronden en heeft ze ingericht als natuurgebied. Om zoveel mogelijk natuurlijke variatie te behouden grazen er geiten en runderen in dit gebied. Zo is er een echt mozaïeklandschap ontstaan. Grasland, heide en kleine bosjes wisselen elkaar af. Ook zijn er poelen voor amfibieën aangelegd en laagten gecreëerd waar moerasvegetatie zich kan ontwikkelen. De omgeving biedt een rijke flora en fauna.

Op een informatiebord lees ik nog wat informatie over de omgeving waar ik doorheen fiets. Even later sta ik bij de grens. Duidelijk weergegeven op het asfalt.

Zandduinen
Vroeger gebruikte men de heide als grond om de schapen en runderen op te laten grazen. Ook staken de boeren plaggen uit de heide en legden deze op de vloer van de stal. Vervolgens gebruikten de boeren de met mest doordrenkte plaggen voor de verrijking van hun akkers.

In de 12e en 13e eeuw nam door de grote bevolkingsaanwas de druk op de heide zo toe dat de vegetatie op sommige plaatsen helemaal verdween. De wind had vrij spel op deze zandvlakten. Er ontstonden zandduinen. Een uniek stuk natuurgebied dat zandverstuiving heet.

Tongelreep
Lange tijd geleden was de Tongelreep een kronkelende beek. Al in de middeleeuwen, hebben de paters van de Achelse Kluis de Tongelreep gekanaliseerd om het beekdal te ontwateren en te gebruiken als akkerland.

In 1995 heeft de Tongelreep zijn slingerende loop teruggekregen. Het water kan nu zijn natuurlijke weg weer gaan. Er zijn verschillende stroomsnelheden en dieptes ontstaan in de beek. Een meanderende beek voert ook het omgevingswater minder snel af. Hierdoor krijgt het gebied zijn oorspronkelijke 'natte' karakter steeds meer terug.

In de buurt van Borkel en Schaft ligt een horeca gelegenheid waar op dit soort dagen het lijkt of alle drank gratis is. Het ziet er zwart van de fietsers.

Een mooi gekleurde keet hint naar het naderende WK waar België en Nederland aan mee doen. 

Dan gaat het verder door Schaft richting Borkel. Ik ben net te laat voor de jaarlijkse Pinksterrit, maar kan nog net een staartje meepikken bij de prijsuitrijking. Alle spannen staat bij elkaar op een wei. Om er te komen moet ik entree betalen. Dat zit er vandaag niet in. De Malpie roept. 

Pinksterrit
Hippische Vereniging “St. Servatius” uit Borkel & Schaft organiseert op 1e Pinksterdag, 8 juni 2014, een koetsentocht met authentieke rijtuigen en een leuk en  gevarieerd programma in het centrum van Borkel.

Deze koetsentocht, de “Rabobank Pinksterrit” genaamd, is een traditionele klassementsrit die is opgenomen in de voorselectie van het Nederlands kampioenschap van CTA van het Traditioneel Gerij.

De traditionele koetsentocht onderscheidt zich door de zorgvuldige afwerking van koets, tuig en paard. Hierbij besteden koetsier en passagiers de grootste zorg aan passende en originele kleding. Het gaat hierbij om het mooiste geheel van koets, paard(en), tuig en passende kleding die overeenstemt met het oorspronkelijk gebruik van de rijtuigen. Het is als het ware een rijdend museum.

Dan volgt weer een fraai fietspad door de Malpie.

De Malpie
De Malpie is een natuurgebied en ligt tussen Valkenswaard en Borkel en Schaft. Het meest bekend aan Natuurreservaat De Malpie is het uitgestrekte heidegebied met vele grote en kleine vennen.

De grote vennen zijn het Molenven, het Wasven, het Pastoorsven, de Vaarvennen en het Groot Malpieven. Sommige vennen, met name het Molenven en het Pastoorsven, zijn vermoedelijk aangelegd of gebruikt als visvijvers. De Vaarvennen hebben een natuurlijke oorsprong: ze zijn gevormd als stroomdalvennen, samenhangend met het nabije Dommeldal. Het heidegebied is een van de laatst overgebleven oorspronkelijke Brabantse heidegebieden. Onder meer in de Vaarvennen bevindt zich een grote kokmeeuwenkolonie. Plaatselijk zijn er zandverstuivingen te vinden, on der meer nabij het Groot Malpieven. In de buurt van de watermolen komen geurige gagelstruwelen voor.

Aan de noordelijke ingang van het gebied aan de rivier vinden we de Venbergse Watermolen, gelegen aan de Dommel. Deze stroomt dwars door het gebied, tussen de heide en de beemden.

Aan de oostzijde van de Dommel liggen de Malpiebeemden, die bestaan uit kleine veldjes grasland, moerasbosjes en moerassen. Het beekdal, waarin de meest zanderige bodem afwisselt met venige en lemige plekken, vormt een mooie, vloeiende overgang naar de laaggelegen dekzanden van de eigenlijke Malpie.

Heel lang dacht men dat de naam Malpie afkomstig was van ‘mal pays’ uit het Frans wat slecht land betekent. De Malpie bestaat al veel langer dan dat de Fransen (in de tijd van Napoleon) in ons land waren. Men is toen verder gaan zoeken wat de woorden in Oudnederlands betekenen. Daar kwam men bij ‘Maal Pee’ uit dat gemeenschappelijk bezit betekent en Pee is het oude woord voor zandrug. Pee kan ook een verbastering zijn van pay dat pad betekent.

In de middeleeuwen betekende mal ‘maal’, dat betekent grenspaal. Gecombineerd is het dus een plek waar paden op een zandrug naar een grenspaal leiden. Die plek kon wel eens de ‘Blauwe Kei‘ zijn, een kei die een groot geheim met zich mee droeg. Alleen niemand weet die plek nog te vinden.

In de zomer van 2010 werd begonnen met uitvoering van een herstelplan voor het Groot Malpieven. Om af te rekenen met een groot overschot aan voedingsstoffen, onder meer veroorzaakt door luchtvervuiling en een kolonie kokmeeuwen, zet Waterschap de Dommel graafmachines in om een dikke laag voedselrijk slib van de oorspronkelijke schrale zandbodem te verwijderen. Ook is de heide rond dit ven ontdaan van veel vliegdennen.

Er staat dan ook te lezen: Hier werkt Bosgroep Zuid Nederland voor de gemeente Valkenswaard aan herstel en behoud van de prachtige heide en vennen in natuurgebied De Malpie onderdeel van Transnationaal landschap De Groote Heide.

De Malpie is een gevarieerd landschap van bossen, uitgestrekte natte en droge heide, kleine stukjes open zand en vennen. Deze diversiteit zien we ook terug in de flora en fauna, zeker qua vogels. Zo komen er typische bosvogels voor zoals de Grote bonte specht, de Havik en de Boomkruiper. Maar ook watervogels waaronder de Zwarte stern, Grote zilverreiger en Blauwborst voelen zich hier thuis. Dat geldt tevens voor vogels van open heideterreinen zoils de Nachtzwaluw, de Geelgors en de Roodborsttapuit.

Ook hier komen veel fietsers langs. Allemaal onderweg naar de Venbergse Watermolen waar het terras meer dan vol zit.

Venbergse watermolen
De watergedreven molen in de Dommel met onderslagrad van 5,65m diende als korenmolen. Werd voor het eerst vermeld in 1227 als bezit van een zusterklooster in Postel.

In 1343 werd deze banmolen overgenomen door de Norbertijnen van Postel. Dat eindigde in 1716 na de confiscatie van alle Postelse abdijbezittingen in de Meierij van 's-Hertogenbosch door de Raad van State van Holland in Den Haag.

In de 19e eeuw werd de molen bemalen door telgen uit de familie Van Poppel en in de 20e eeuw door leden van de familie Rietra. Het huidige gebouw dateert van rond 1895 en werd in de jaren 1973-1977 grondig opgeknapt. Het bijbehorende molenaarshuis dateert ook uit 1895.

Naast een terrasje pikken en wandelen is de Malpie ook zeer geschikt om rond te fietsen of te scaten. en wat dacht u van kanoën met Rofra.

Dan rijdt ik de rust weer in. Een vlag wappert in de verte, alweer een terras? Nee het blijkt uitnodiging om een kijkje te nemen in de stal van een varkenshouderij. Dat is duidelijk minder in trek dan een terras. Ik kan helemaal alleen en in alle rust rondkijken.

Stap in de stal
Boerderij van Son is in 1983 opgericht. Toen hebben Gerard en Kathy de boerderij gebouwd. Er konden toen 125 zeugen (moedervarkens) gehouden worden. Sindsdien is het bedrijf langzaam gegroeid naar de huidige omvang van 250 zeugen en 3800 vleesvarkens.

In 2011 is de laatste stal gebouwd, voor 2100 vleesvarkens. Dit betreft een zogenaamde MDV-stal. Bij de realisatie van deze stal is veel aandacht besteed aan dierenwelzijn, diergezondheid, volksgezondheid, het energieverbruik en de uitstoot van ammoniak, geur- en fijnstof.

In de humane voedingsmiddelenindustrie komen veel reststromen vrij die niet gebruikt kunnen worden. Deze reststromen worden gebruikt om onze varkens te voeren. Om de juiste voersamenstelling te krijgen is er een high-tech voerkeuken aanwezig.

De zichtruimte geeft zicht op deze voerkeuken. Wil jij meer weten of wil je gewoon een keertje varkens komen kijken, op ons bedrijf ben je iedere dag van harte welkom! Door de ramen kun je zelf zien en ervaren hoe wij onze varkens houden en verzorgen.

Elke week worden op de boerderij biggetjes geboren. Als je geluk hebt kun je zelf een geboorte meemaken!

Nog maar amper weer op de fiets kom ik bij een fraai kapelleke. Later lees ik op het Internet dat dit kapelleke pas kortgeleden helemaal gerestaureerd is.

O.L. vrouwe van de drie bruggen
Hier vur dees kléin kapèlleke vlakbij de Linderhéi. Doar rust we 'n wèlleke bij ons Moeder van de Méi.

Het kapelleke is in 2014 opgeknapt en gerestaureerd. De laatste jaren was het kapelleke vervangen geraakt. Door intiatief van Jack Jonkers heeft er een grote opknapbeurt plaatsgevonden. Hierbij is het kapelleke overkapt door een omhulsel van betonvlechtwerk en er is een nieuwe aanplanting geplaatst. Hierdoor kijkt vanuit haar kapelletje, aan de rand van de Zeelberg, O.L vrouwe van de Drie Bruggen weer uit over de velden.

Ook bij de vispassage stap ik even af om de informatieborden te lezen en een foto te maken. Ook hier trekt zo'n oranje tafel met gedichten de aandacht. Als dat afstappen is trouwens wel funest voor de gemiddelde snelheid. Maar gelukkig heb voldoende tijd om overal stil te staan.

Tongelreep/vispassage
Voor vissen die stroomopwaarts door de Tongelreep willen zwemmen naar de paaigronden, waar ze zich voortplanten, is de stuw 'Drie Bruggen' een onoverkomelijke hindernis.

Om dat probleem op te lossen is een vispassage aangelegd. Daardoor kunnen de vissen peilverschillen overbruggen, die kunnen oplopen tot 1,75 meter. Vanwege dat grote peilverschil is de vispassage opgebouwd uit twee verschillende typen.

Voor u ligt de bekkenvistrap, die bestaat uit acht stenen drempels. Daarmee wordt 80 cm peilverschil overbrugd. De zogenaamde 'vertical slot vispassage' naast de stuw overbrugt de resterende 95 cm. Uit tellingen is gebleken dat de passages goed werken voor soorten als windep beekprik, bermpje en kwabaal.

De route komt in de buurt van de visvijvers. Hier staat ook een mooie vogelkijkhut met hele kleine kijkopeningen. Door die openingen krijg je een goed overzicht van de vijvers.

De visvijvers
In het beekdal van de Tongelreep lagen vroeger commerciële viskwekerijen. Het waterschap De Dommel heeft in 2003 een gedeelte van de visvijvers aangekocht. Men streeft ernaar een natuurlijk leefmilieu te creëren.

Het waterverloop tussen de zuidelijke en de noordelijke visvijvers wordt geregeld door een stuw. Als er veel aanvoer van (regen)water van de Tongelreep is, dan vangen de zuidelijk gelegen visvijvers het water op. Een speciale filter zuivert het Water dat naar de noordelijke vijvers stroomt. Het aangeplante rietmoeras haalt voedingsstoffen uit het water. Hierdoor wordt het water schoner. Een vispassage zorgt ervoor dat de vissen de stuw kunnen passeren.

Dan kom ik bij het laatste natuurgebied waar deze fietstocht doorheen gaat: de Groote Heide.

Oorspronkelijke Brabantse heidelandschap
De uitgestrekte heidevelden tussen Valkenswaard en Leende zijn in de dertiger jaren van de vorige eeuw bebost. De schaapskuddes verdwenen en de heidevelden en stuifzanden werden omgespit en stukje voor stukje volgeplant met bomen. Een paar kleine stukjes heide met vennetjes zijn 'ontsnapt' aan die rigoureuze bebossing.

Staatsbosbeheer is enige tijd geleden begonnen met het kappen van stukken bos om op die manier de versnipperd liggende heideveldjes met elkaar te verbinden en een deel van het oorspronkelijke Brabantse heidelandschap weer in ere te herstellen.

Groote Heide
Van de middeleeuwen tot ongeveer 1900 was de Groote Heide één groot heideveld, slechts doorsneden door enkele zandpaden en de weg van Leende naar Valkenswaard. Rond 1900 kocht Staatsbosbeheer het gedeelte ten zuiden van deze weg en beplantte het, voornamelijk met grove den, met uitzondering van enkele vennen die als natuurmonument gespaard bleven en het zuidelijkste deel.

Het beboste deel heet nu Leenderbos, het heideveld wordt nog steeds Groote Heide genoemd. Samen vormen zij de boswachterij Leende (ca 2400 ha). Het noordelijke deel bleef lang particulier bezit. Een klein deel werd ontgonnen tot akker en weiland en een groot deel werd ook hier met grove den beplant. De overgebleven hei ligt aan de noordzijde langs de A67 bij het Knooppunt Leenderheide en wordt Groote Heide of Leenderheide genoemd.

Momenteel is het grootste deel van dit gebied in bezit van het Brabants Landschap, dat o.a de landgoederen Valkenhorst, Heezerhoeve en Spinsterberg (samen 714 ha) en Groote Heide (332 ha) bezit. Deze worden gescheiden door de A2, die op twee plaatsen door fietspaden overbrugd wordt.

Het geheel is een aantrekkelijk gebied met veel wandel- fiets- en ruiterpaden. De naaldhoutbossen maken geleidelijk plaats voor loofhout en bij het beheer ligt de nadruk op het behoud en herstel van natuurwaarden. Het gebied valt onder de Habitatrichtlijn.

In Geldrop passeer ik de Dommel. Een mooie stukje natuur. Het is zo warm dat alle eenden rustig aan het dommelen zijn. 

Dommel
Het stroomgebied van de Dommel behoort tot dat van de Maas. Ten westen ervan ligt het stroomgebied van de Donge, dat eveneens tot het stroomgebied van de Maas behoort. Verder naar het zuiden ligt het stroomgebied van de Schelde. Ten oosten van de Dommel ligt het stroomgebied van de Aa. Verder naar het zuiden vindt men een aantal riviertjes die rechtstreeks in de Maas uitkomen.

Het Dommeldal rond de Geldropse wijk Akert
Het Dommeldalgebied heeft zich in zijn huidige vorm kunnen ontwikkelen door samenwerking van belangengroepen zoals het IVN, Staatsbosbeheer en omwonenden. Bovendien zette de gemeente het Participatieproject Dommelgebied op.

Het doel hiervan was de ontwikkeling van het meest zuidelijke deel van het beekdalgebied, tussen de A67, de Laan der vier Heemskinderen, de wijk Akert en de wijk Coevering-west.

Met het project verbetert de gemeente de natuurdoelen, het natuurrecreatief gebruik, de natuurbeleving en de educatiemogelijkheden in het gebied.

In samenwerking met de Bosgroep Zuid Nederland is een beheersplan opgesteld om het maximale uit de natuurwaarde van het Dommeldal te halen. Via het beheersplan kon bovendien subsidie verkregen worden voor het beheer van de graslanden en de verdere ontwikkeling van het gebied.

Om er voor te zorgen dat de natuur in het Dommeldalgebied zich rustig ontwikkelt, werd een gedeelte van het hooiland door het IVN Geldrop handmatig gemaaid. Deze manier van maaien kost wel veel tijd, maar zo kunnen bepaalde planten blijven staan.

Door een subsidie van de Bosgroep Zuid-Nederland kan het hooien ook in de toekomst op deze manier worden voortgezet. Zo kunnen belangrijke planten en dieren ook straks in het Dommeldalgebied leven.

Dan zit deze fietstocht er op. Een mooie tocht door 4 zeer fraaie natuurgebieden. Onderweg is er veel te zien en te beleven. Genoeg terrasjes voor diegenen die graag even uitblazen, volop natuur en doorgaans goede fietspaden. Wat wil een mens nog meer op een eerste Pinksterdag.

Ik kom nog een paaltje tegen met daarom een ode aan Brabant.

Brabants land
Zie ginds het snel opschietend bos
dat het wuivend riet omsluit
ieder vecht om zijn eigen plek
in dat ondoordringbaar moer

Waar rijen meidoornhagen
de akkers en weiden
haast lijken te doorsnijden
is aan de rand van het boerenland
weer teruggebracht in oude vorm

De koeien en de paarden grazen
nu in dienst van de natuur
de leeuwerik fluit fier zijn lied
de Rul is weer van ons

Geraadpleegde websites:

• http://www.stapindestal.nl
  
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Malpie
  
• http://www.ed.nl/regio/valkenswaard
  
• http://www.vvvheeze-leende.nl/go/heeze
• http://www.pinksterrit.nl/

POI's

• A2 N51.3662 E5.5274
  
• A67 N51.4195 E5.6065
  
• Achelse Kluis N51.2989 E5.4887
  
• Alternatieve parkeerplaats 1 N51.3963 E5.5885
  
• Alternatieve parkeerplaats 2 N51.3376 E5.4454
  
• Alternatieve Parkeerplaats 3 N51.3368 E5.4819
  
• Alternatieve Parkeerplaats 4 N51.3005 E5.4933
  
• Bels lijntje N51.3763 E5.5441
  
• Borkel N51.2976 E5.4423
  
• De Aardborsthoeve N51.4285 E5.6176
  
• De Malpie N51.3196 E5.4511
  
• De Pleatse N51.3987 E5.5918
  
• Diepe Meerven N51.3749 E5.5255
  
• Drooge Meerven N51.3758 E5.5278
  
• Grenssteen N51.4253 E5.5885
  
• Groot Kraanven N51.3058 E5.5095
  
• Groote Heide N51.3723 E5.5322
  
• Kiezelven N51.4120 E5.6020
  
• Klein Kraanven N51.3060 E5.5039
  
• Kleine Dommel N51.4151 E5.5655
  
• Kruisbeeld1 N51.3558 E5.5519
  
• Kruisbeeld2 N51.3032 E5.4857
  
• Leenderbossen N51.3432 E5.5188
  
• Manege de Meijldijk N51.4044 E5.5571
  
• Mariakapel N51.2979 E5.4559
  
• Meelakkers N51.3977 E5.5429
  
• Meelbossen N51.3876 E5.5456
  
• Nicasiuskapel N51.3912 E5.5644
  
• O.L. Vrouwe van de drie bruggen N51.3391 E5.4753
  
• Picknickhut N51.3112 E5.5105
  
• Schaft N51.2962 E5.4548
  
• Scheidingsven N51.4086 E5.5999
  
• Sint-Jobsklokje N51.3648 E5.5586
  
• Stap in de stal N51.3333 E5.4548
  
• Start/finish/parkeerplaats/Cafetaria de Coevering N51.4174 E5.5731
  
• Strabrechtse Heide N51.3989 E5.6068
  
• Tongelreep/vispassage N51.3378 E5.4779
  
• Venbergse Watermolen N51.3363 E5.4457
  
• Visvijvers N51.3446 E5.4937
  
• Vogelkijkhut N51.3461 E5.4968
  
• Zomerhof N51.3001 E5.4675