Best Mortelen Pailjaart

Korte beschrijving

Laatst bijgewerkt op 31-03-2020

Een feest! En niet alleen vanwege de vlaai die we onderweg gezien hebben.

Samen met Alex, die in Best woont, hebben we deze wandeling uitgezet. Het eerste deel over de gebaande wegen, die we ook al kennen uit andere wandelingen in dit gebied.

Mooi, maar in vergelijking met het laatste deel steriel.

De topper ligt in de Pailjaart - ook als apart track opgenomen.

Is zo puur en zo wild, dat je er lef en durf voor nodig hebt om er goed doorheen te komen. Stukken zijn erg nat. Nou ja, erg? Ga als het droog is, en dan nog is het nat en vet.

Hier moet de GPS outdoorbestendig zijn, je schoenen moddervast, en je broekspijpen prikkeldraadbestendig. Hier geen blote benen; een brandnetel deert je niet. De bomen zijn overwoekerd. Vogels verzamelen slakkenhuizen onder hun nest.

Alex zag hier de reeën vlakbij.

De weelderige bloeiende plantengroei is fantastisch, ruw en wild.

En de stier van de grazers? Nou we lopen er in een boog omheen. Hij is groot. Een enorme kop! Dit is zijn gebied. Nee, dit is niet voor wandelaars. Dit is avontuur in het wild!

We wilden al heel lang een wandeling uitzetten in de strook tussen de snelweg A2 en de spoorlijn tussen Best en Boxtel, door de Kuppenbunders en de Pailjaart.

We kregen het niet voor elkaar.

lex ging op onderzoek uit. Nog steeds is hij onder de indruk van dit stuk natuur. Maar opnieuw blijkt dat het niet mogelijk is om een doorgaande track van noord naar zuid te maken. Telkens kom je uit langs de snelweg, of loop je stuk op de spoorlijn. Soms houdt het eenvoudigweg op.

Een doorgaande track van noord naar zuid zit er niet in. Vandaar dat dit deel in de Pailjaart als een lus is attached aan de wisselende beelden van de wandeling aan de overkant van het spoor.

En de spoorlijn? Of de snelweg? Nee. Het is er niet stil, maar bij westenwind hinderen ze ook niet....


Kenmerken
Startpunt: Best
Startlocatie: Noord-Brabant , Nederland
Coördinaten N51.536075 E5.356973
Afstanden: 17, 15, 13, 12, 11 km
Type: Akker, Bos, Cultuur, Open
Begaanbaar: Goede wandelschoenen aantrekken
Rolstoel: Niet bekend
Honden: Grotendeels los
Horeca: Niet aanwezig
Gelopen op: 13-09-2010

Route informatie

Een GPS wandeling van 17 km bij Best.

Lengte: 17 km (is aan te passen naar 15, 13, 12, 11, 11, 8, 7 en 5 km). Te verlengen naar 20km bij een bezoek aan Best.

De paden op deze wandeling zijn goed begaanbaar in het deel ten westen van het spoor, maar zijn glibberig na regen.

De lus rond de Kuppenbunders is ronduit avontuurlijk en alleen met goed waterdicht wandelschoeisel te lopen.

Onderweg is geen horecagelegenheid opgenomen. Uitwijken naar Best (2,5km extra) is mogelijk. We raden een picknick aan.

Starten kan dan op vele plaatsen.

De route kan in omgekeerde richting worden gevolgd.

Er zijn verkorte versies van 15/13/12/11/11/8/7/5 km van deze wandeling beschikbaar. Ook is ook een WPT en RTE file beschikbaar.



Langere beschrijving

GPSwalking.nlWe starten op een Parkeerplaats langs de Liempdsedijk. Goed te bereiken. Het informatiebord vertelt ons meteen waar we zijn. De Mortelen!

Vanaf de parkeerplaats gaan we een klein stukje richting oost en dan links het bos in naar noord naar Heerenbeek.

Heerenbeek 
Op enkele plaatsen werd de leem gewonnen voor de bouw van huizen en stallen. De leem laat vanwege de veel fijnere korrel dan zand van de zandgronden, weinig water door. Vandaar dat het dagen na een regenbui nog nat en modderig kan zijn.

GPSwalking.nlDe Mortelen is een deel van het veel grotere Groene Woud, een in stand te houden landschap tussen Tilburg, Den Bosch en Eindhoven met vele kleine bospercelen en statige populierenlanen en natte weilanden.

Een parklandschap, met prachtige doorkijkjes, weilandjes en kleine akkers, afgewisseld met ruwe en wilde begroeiing.

Middenin vinden we kasteel Heerenbeek en verder door - maar dat is voor een andere keer - Landgoed De Velder.

Over de waterloop gaan we rechts om daarna links dwars over de weilanden verder te gaan. Bij de verharde weg staat een informatiebord. Links achteer het huis is tevens een parkeerplaats, die als alternatieve startplaats kan dienen.

GPSwalking.nlDe MORTELEN 
De Mortelen is een gebied van ongeveer 200 ha met een bijzonder oud boerenlandschap.

Al rond 1100 ontstonden in dit gebied akkers rond een vrijstaande hoeve buiten de akkerdorpen. De natte stukken waren goede weilanden en de hoger gelegen gebieden waren bestemd voor akkerbouw.

Zo ontstonden kleine akkers, die tot op heden te zien zijn en een zeer wisselend landschap geven. Op de leemhoudende grond was het werk zwaar. Maar die leem heeft de naam aan dit gebied gegeven. Leem wordt ook wel mortel genoemd.

Een stukje verharde weg en een mooie laan brengt ons langs de dierenbegraafplaats.

GPSwalking.nlDierenbegraafplaats Wilgenhof 
De dienst Dierenambulance verzorgt de begrafenis van het huisdier. U kunt daarbij aanwezig zijn.

Er liggen hier ongeveer 1500 dieren begraven op een terrein van ongeveer 1 ha, omgeven door wilgen. Er bestaan twee vormen van begraven.

Een vrije begrafenis, waarbij het huidier als het ware wordt teruggegeven aan de natuur en waar na enige tijd geen graf meer te onderscheiden is. En een officiële begrafenis met een graf en grafrechten en dikwijls voorzien van een grafsteen. Het grafrecht kan jaarlijks verlengd worden.

GPSwalking.nlLangs de spoorlijn gaan we verder en bij een drukke weg kunnen we onder het spoor door.Hier en aan de overzijde van het spoor staan enkele bankjes voor een pauze. We zijn nu halverwege.

Richting station ligt Best, waar we een terras kunnen vinden bij de kerk. Dat is wel 2,5 km extra. Met een picknick in de rugzak kunnen we over de Pailjaart verder. We zien de Kromme bomen en even verder de Hoogspanningsleiding.

Kromme bomen - Marilandica 
Vele populieren in deze streek groeien recht naar boven. Maar de populiere cultivar Marilandica heeft het karakter om al snel krom te groeien. Het betreft een van de oudere hybride klonen van de Canadese Zwarte populier, ontstaan rond 1800 en veelvoorkomend in dit gebied. Kent alleen de vrouwelijke variant.

GPSwalking.nlNaast het karakter is de zware kruin, de takuitslag aan de lichtkant en de gevoeligheid voor wind ook een reden om de stam te buigen. Daardoor wordt het hout minder toegepast als rondhout en vooral zeer geschikt geacht voor de luciferindustrie.

Toch - en dat kunnen we hier ook zien - kan een boom prima recht groeien. Dat is dan afhankelijk van het plaatsen van een eenjarige stek, van topscheuten en niet van zijtakken, op een tweejarige wortel.

Het populierenbestand is de laatste 20 jaren sterk achteruitgegaan en we zien helaas weinig jonge aanplant. Door de aanwezigheid van lariks zijn ook vele populieren aangetast door roest.

Kent de populier al vele namen - esp, ratelpopulier, witte abeel, canidas - de Marilandica wordt ook wel Brabantse stander, Meipeppel, Virginische populier, Hollander en Zeeuwse witte populier, of hier Canada-peppel genoemd.

GPSwalking.nlHoogspanningsleiding 
Wordt beheerd door TenneT. De hoge dubbele masten zijn deel van de hoofdring van Nederland. De spanning op de kabels is 380 000V. De hoogspanningsleidingen worden gebruikt voor het transport van grote hoeveelheden elektrische energie over relatief grote afstanden. In onderstations wordt de spanning getransformeerd naar een lagere waarde. Dit gebeurt door transformatoren.

Omdat de opgewekte stroom van de centrales 3-fasig is, is het aantal draadbundels op een hoogspanningsmast een veelvoud hiervan (meestal 6 of 9). Een draadbundel voor een enkele fase bestaat vaak weer uit 2, 3 of 4 draden van aluminium met een stalen kern die door flexibele afstandhouders op een afstand van zo'n 40 centimeter gehouden worden. De draad zelf is 3 tot 4 centimeter dik.

De isolatorkettingen bestaan vaak uit losse schotels van porselein of glas. De lengte van de kettingen varieert met de gebruikte spanning, voor 50 kV zijn maar een paar schotels nodig, voor 380 kV enige tientallen en zijn de kettingen ook meters lang. Met enige ervaring is zo op afstand al te zien welke spanning er gebruikt wordt. Extra draden boven op de masten dienen als bliksemafleider.

GPSwalking.nlHet voordeel van energietransport onder hoogspanning is een hogere transportcapaciteit en een lager transportverlies. Bij het transport van eenzelfde vermogen is bij een 10 keer zo hoge spanning de stroom 10 keer zo laag, waardoor de kabels dunner kunnen zijn of waardoor bij gelijke kabeldikte de verliezen in het net 100 keer zo laag zijn.

In de Pailjaart zien we een APV waarschuwing, een prachtig nat stukje met heel veel jonge kikkers en bij de verharde weg kunnen links onder het tunneltje door terug naar de parkeerplaats. Maar dan missen we het belangrijkste van deze wandeling! Oh ja! - "n Kalf wordt een koe, maar "nen ezel blijft 'nen ezel".

Bij een kruising paard/ezel - dat kan in de natuur - bepaalt de moeder wat het eindresultaat is. Een merrie met een ezel maken een muildier. Na een ezelin met een hengst kun je een muilezel verwachten.

GPSwalking.nlAPV Gebied
Een gebied dat valt onder de Algemene Plaatselijke Verordening. In dit geval het verbod voor gemotoriseerde voertuigen binnen het aangegeven gebied. Vooral ter bescherming van natuur om de rust voor de dieren, maar ook voor de natuurliefhebbers, te behouden. Zo wordt voorkomen, dat crossmotoren door de bossen racen.

Kikkerpoelen 
In dit natte gebied zijn vele kikkerpoelen aangelegd. Ze bevorderen de natte plantengroei en daarin kunnen niet alleen insecten, maar ook diverse libellen - jagers op kikkerdril - en vooral kikkers wonen.

Per 1 augustus springen dan ook de ene na de andere jonge groene kikker voor onze voeten weg. Tientallen! Rond april-mei komen de volwassen kikkers uit hun winterslaap en kwaken alle vrouwtjes naar hun poel. Die leggen dan wel 3000 eitjes - kikkerdril - die meteen door de mannetjes bevrucht worden.

GPSwalking.nlOngeveer drie weken later - medio mei - komen de eitjes uit. Na enkele dagen zie je dan kikkervisjes, die na enige tijd ontwikkelen tot dikkopjes. Ze krijgen pootjes en na de omvorming van de kieuwen tot longen moeten de beestjes naar boven komen om te ademen. Ze verliezen de staart en zijn dan kikker. Dat is ongeveer drie maanden na het uitkomen - begin augustus.

Omdat de dieren koudbloedig zijn ontwikkelen ze zich sneller bij warm weer en in warm water.

Dus verder naar rechts over de stroommatten naar de Kuppenbunders. Rechtdoor tot aan de snelweg en dan links naar dit ongerepte natuurgebied tussen de Spoorlijn en de Snelweg in.

GPSwalking.nlStroommatten
De stroommatten liggen over de weg met dezelfde functie als wildroosters. De wilde grazers kunnen van de ene naar het andere weide oversteken, maar kunnen het gebied niet over de weg verlaten. Op de matten staat namelijk schrikdraadspanning.

Onze schoenen en banden isoleren voldoende, zodat we er geen last van hebben. Maar honden en paarden kunnen echter niet over de mat verder.

Daarom moet elke mat met een druk op de rode knop uitgeschakeld worden om met de viervoeters te kunnen oversteken. Na één minuut wordt de stroom weer automatisch ingeschakeld.

Autosnelweg 
Spoorlijn  

Vóór de Bataafse Republiek (1795-1813) werden de 500 km zand- en dijkwegen als onsamenhangende verbindingen tussen de plaatsen door de Provincie beheerd. Daarna werd onder Frans bewind gepleit voor de aanleg van doorgaande verbindingen tussen de steden voor militair gebruik en, na inlijving door Keizer Napoleon, voor de politieke eenheid.

GPSwalking.nlDe route Brussel Antwerpen Zundert Breda Utrecht Amsterdam was een eerste aanzet. Zo komt Keizersveer aan die naam en kent Noord-Limburg de Napoleonsweg. In 1798 werd het Bureau voor de Waterstaat opgericht. Het Franse plan werd na Waterloo overgenomen en aangepast.

In 1821 werd al aandacht besteed aan de verbinding tussen 's-Hertogenbosch en Eindhoven. De geldeisende afscheiding van België gooide roet in het eten. Er werden door, inmiddels Rijkswaterstaat, wel 500 km beklinkerd, maar rond 1840 gingen de initiatieven (van de Koning) naar de Stoomtrein en de aanleg van de ijzeren weg.

Vrijwel elke plaats werd verbonden met een spoorweg, lokaal spoor of tramwegverbinding. Een geweldige ontwikkeling in 50 jaar tijd. De wegverharding met keien en klinkers werd ook niet verwaarloosd en groeide tot wel 5000 km verharde weg.

GPSwalking.nlMaar met de komst van de automobiel in 1890 was het vooral Ir. Lely die de auto als toekomstig vervoermiddel goed inschatte en pleitte voor een Rijkswegenplan voor 'Hooge snelheid' van 40km/h of meer. In de woonkern was dat toen nog 10 km/h en 20 km/h daarbuiten. Hij was zijn tijd ver vooruit.

De eerste wereldoorlog remde de realisatie van de plannen. Pas in 1921 werd het Franse plan aangepast en in 1927 volgde het eerste echte Rijkswegenplan, nagenoeg helemaal overeenkomstig het huidige snelwegennet. De snelwegen namen het over en de tramlijnen verdwenen. Met de groei van het huidige verkeer zien we dat zowel de spoorlijn als de snelweg, als het OV-net worden uitgebreid om aan de vraag naar verplaatsing te kunnen voldoen.

GPSwalking.nlKuppenbunders Puur natuur 
In een lus gaan we door dit niet gecultiveerde landschap. De wegen zijn nauwelijks bijgehouden. De grote grazers lopen hier doorheen en grazen in het malse gras.

Hun voetsporen drukken diep in de leemachtige bodem. Regenwater vult deze weer op, zodat het lang nat en glibberig blijft. Maar daarmee wordt ook voeding gegeven aan de planten die hier heel weelderig groeien en bloeien. Een bijzonder stuk natuur.

Onderweg zien we de grote grazers. Prachtige dieren die hier vrij rondlopen. Ze zijn niet gevaarlijk of agressief. Ze zullen de wandelaar niet storen, als die de dieren met rust laat en de hond aan de lijn houdt.

GPSwalking.nlWilde grote grazers -Biologisch vlees 
De grote wilde grazers helpen de natuur een handje door het kaal houden van de weilanden, het bemesten van het terrein en beheersing in het natuurgebied.

De runderen noemt men het Groene Woud Rund. Het ras is Aberdeen Angus. Ze zijn mensvriendelijk en hoornloos. Wat ook bijzonder is, is dat de kalfjes bij de koe blijven. Omdat ze vrij in de natuur rondlopen zijn de dieren niet geschikt als melkvee.

Maar die gezonde biologische voeding zorgt wel voor gezond vlees. Bij deze boer te koop, waar men ook op excursie kan. Hierbij ga je op Safari in het Groene Woud.

En zo gaan we weer terug door enkele draaihekjes en onder de tunnel door naar de parkeerplaats. We hopen dat het een prachtig avontuur was. Een feest om hier te wandelen. En misschien? Ooit? .....kunnen we toch nog een doorgang vinden door dit gebied tussen spoor en snelweg verder te verkennen.....

En met dank aan Alex.

Startpunt

  • START N51 32.165 E5 21.418
  • Alternatieve parkeerplaats N51 31.690 E5 20.306
  • A660 17km Best Heerenbeek Pailjaart Kuppenbunders 17 N51 32.165 E5 21.418 077° 
  • A661 15km Best Mortelen Pailjaart Kuppenbunders 15 km N51 32.165 E5 21.418 257°
  • A662 13km Best Heerenbeek Pailjaart 13 km N51 32.165 E5 21.418 077°
  • A663 12km Best Mortelen Pailjaart 12 km N51 32.165 E5 21.418 257°
  • A664 11km Best Pailjaard Kuppenbunders 11 km N51 32.165 E5 21.418 077°
  • A665 11km Heerenbeek Mortelen Kuppenbunders 11 km N51 32.165 E5 21.418 077°
  • A666 8km Best Pailjaard 8 km N51 32.165 E5 21.418 077°
  • A667 7km Best Heerenbeek Mortelen 7 km N51 32.165 E5 21.418 077°
  • A668 5km Kuppenbunders 5 km N51 32.165 E5 21.418 077°

POI's

  • De MORTELEN N51 31.724 E5 20.282
  • Heerenbeek N51 32.555 E5 20.666
  • Snelweg A2 N51 32.746 E5 22.236
  • Stroommatten N51 32.407 E5 21.945
  • Wilde grote grazers N51 32.584 E5 21.724
  • BEST N51 30.969 E5 23.113
  • Kikkerpoelen N51 32.130 E5 22.542
  • Dierenbegraafplaats Wilgenhof N51 31.751 E5 21.677
  • Kuppenbunders Puur natuur N51 32.798 E5 21.772
  • KROMME BOMEN N51 31.289 E5 22.838
  • Hoogspanningsleiding N51 31.601 E5 22.854 
  • Spoorlijn N51 31.705 E5 22.318
  • Biologisch vlees N51 32.248 E5 21.691
Acties
Navigeer naar startlocatie Download (ZIP) Download (GPX) Bekijk kaart/tracks Bekijk de fotoserie Print wandeling tekst
Startlocatie

Reacties


Wij zijn benieuwd naar uw reactie. Wel hebben we een aantal spelregels waar we u even op willen attenderen

  • Alle velden moeten verplicht worden ingevuld.
  • Uw reactie wordt pas na goedkeuring zichtbaar in de lijst ervaringen.
  • Uw e-mail adres niet wordt getoond op de site.
  • De webmaster behoudt zich het recht uw tekst aan te passen.
  • Het is niet toegestaan email-adressen, enige weblinks of schuttingtaal in de tekst op te nemen. Bij veelvuldig misbruik kan u de mogelijkheid van opslaan worden ontzegd.
  • Als u ons een link wilt doorsturen dan a.u.b. per email.
  • English texts will not be accepted. All input needs to be approved by the webmaster on forehand before be visible on this website. So save yourself the trouble.