Wij parkeren aan het einde van de Rietweg. Komend vanaf Horst is dat de eerste weg links, na het bord [Castenray].

Direct daarna gaan we het bos in, rechtdoor tot aan de brug. Dan komen we in de Castenrayse Vennen. Het is er nat en moeilijk toegankelijk. Na een regenperiode is het niet aan te bevelen als wandeling. Wel als natuurgebied.

Er ligt een kleine rondwandeling die we deels volgen. We glijden nu al vaak uit en op sommige plaatsen houden we ons vast aan de prikkeldraad om verder te komen; onder de draad staat droger gras. Maar mooi! Echt, dit is geweldig. Zeker als we na enige tijd het elzenbroek verlaten en over de hoger gelegen graasgronden gaan. Fantastisch en uniek.

Castenray 
Castenray kennen we al uit oude geschriften van 1434, toen er een kerk gesticht werd ter ere van de apostel Matthias. Hij werd daar eeuwenlang vereerd. Vanaf 1775 kwam daar de H.Brigida bij, die werd aangeroepen als patrones van het vee.

Na 1965 is de verering van de H.Brigida verdwenen. De aanvankelijk kleine kapel groeide uit tot een kerk en in 1933 volgde een grote uitbreiding met zijbeuken.

In de oorlog werd een deel van de kerk vernietigd, maar gelukkig bleef het historische priesterkoor uit 1485 bespaard.

Castenray telt 800 inwoners.

Castenrayse Vennen / Castenrayse Broek 
De Pès, zo noemt men het hier. Men vindt er nog oude veenputten. De vennen van enkele hectaren groot liggen in een 70 ha bosrijk gebied in een breed komvormig dal van de Lollebeek. De diepte is maximaal 50 cm en veelal minder diep. Het ligt in een oud veengebied.

De vennen zijn ontstaan door de stagnatie van de afvoer van grond- en regenwater. Het veen is in het begin van deze eeuw voor een groot deel afgegraven door turfgravers. Het gebied bestaat tegenwoordig voornamelijk uit broekbos en voor een klein deel uit grasland.

Het Castenrayse broek is een langgerekt gebied dat vroeger te midden van de heidevelden de drassige bovenloop van de Lollebeek vormde. Het bestaat tegenwoordig voornamelijk uit graslanden.

Het gebied is over grote oppervlakken sterk verdroogd geweest, doordat de Lollebeek gekanaliseerd werd, waardoor flinke ontwatering ontstond. Dit is een van de eerste gebieden die Limburg in de oude staat wilde terugbrengen.

En dat is gelukt. Het water staat weer hoog, grondwaterpeil is gestegen en niet alleen regenwater, maar ook kwelwater voedt de vennen weer. Het ijzerhoudende kwelwater kun je herkennen aan het microbische 'olieachtige' laagje op het water. De waterkwaliteit was in de jaren 1994 en 1995 als slecht tot matig. Nu is het weer gezond.

Bijzondere planten zijn de slangenwortel, wateraardbei en het koningsvaren. De slangenwortel is hier bijzonder omdat deze meestal waargenomen wordt in de laagveengebieden van Holland, Utrecht en Overijssel, maar niet daarbuiten. Verder zien we de schildereprijs, klimopwaterranonkel, zwarte zegge, veldrus en de kleine modderkruiper.

Het gebied bestaat voornamelijk uit een meso-oligotroof (weinig voedselrijk) broekboscomplex met enkele vrij schrale graslandjes en ruige biezenlandjes met wat wilgen. De elzen- en berkenbroekbossen zijn, afhankelijk van de hoogteligging, onderhevig aan verruiging.

Op de drogere delen, de kades en de oude legakkers en op de flanken van de dekzandruggen verspreid door het gebied staat Berken-Zomereikenbos. Daarnaast zien we ook slecht ontwikkelde vochtige ruigte-, rietmoeras- en wilgenstruweelvegetaties in het gebied.

Naast muggen komen er ook de groene en bruine kikker voor. Vaste vogels zijn de roodborst en tjiftjaf.

In de zomer zie de koperwiek, sijs en kramsvogel en in de winter huist er de bonte vliegenvanger en gekraagde roodstaart. Soms trekt er een rode wouw, draaihals of zelfs een visarend langs.

Nadat we door het hek dit graasgebied verlaten komen we op hoger gelegen akkers - een totaal ander beeld - tot in de Schadijkse Bossen. We hebben daar al eerder een wandeling uitgezet. Bekijk deze wandeling.

In deze wandeling hebben we enkele tracks gecombineerd. Daardoor ontstaan verschillende startmogelijkheden. Lees dan ook de langere omschrijving van die wandeling.

Schadijkse Bossen 
Het bosgebied "De Schadijkse bossen" - ruim 500 ha groot - is aan het einde van de 19e eeuw ontstaan toen door heel Nederland heideterreinen werden bebost.

Er was in die tijd grote behoefte aan hout. Met name hout dat geschikt was als stuthout voor de kolenmijnen in Limburg. De grove den was hiervoor zeer geschikt, omdat grenen hout 'waarschuwt' doordat het gaat kraken als het onder druk komt te staan.

De Schadijkse bossen bestaan dan ook voor het grootste deel uit die grove den. Op sommige plekken afgewisseld met loofhout. Bron: SBB

Daarna verlaten we het bos en steken het dal van de Lollebeek over. De rechte beek ligt midden tussen de grote akkers. Het is goed om eens goed rond te kijken en het landschap te bezien.

De Lollebeek 
De rivier stroomt richting oost, naar de Maas en ontspringt op de flanken van de Peel. De Peel ligt op een horst, de Maas stroomt in een dal, dat ontstaan is door de Tegelenbreuk.

In het Weichselien, de laatste IJstijd, zijn dekzanden afgezet. Het oude dekzand is sterk gelaagd, plaatselijk erg lemig en vaak bedekt met jonger leemarm dekzand. De woeste gronden en natte en droge heiden zijn helemaal ontgonnen of bebost. De lager gelegen veengronden zijn afgegraven.

De rivier snijdt door de dekzandruggen heen tot op een lemige laag. In het broekgebied stroomt de rivier langzamer om bij de monding in de Grote Molenbeek weer diep in te snijden.

We zitten even op een bankje te mijmeren - dit is ook een alternatieve startplaats - en gaan dan verder door het bos. Naar links toe merken we op de smalle paadjes dat het gaat heuvelen. Daarna gaan we langs de rand van het bos verder.

In het bos ligt namelijk een drinkwaterpompstation, dat het bos tot verboden terrein heeft verklaart. We respecteren dat en lopen - ook mooi - langs het bos af.

Uiteindelijk komen we aan de noordrand van het bos de Breehei, waar we heel goed het hoogteverschil kunnen waarnemen tussen het bos en de weilanden. In de verte ligt de boerderij als het ware op een terp....

Stuifzand 
Het is opvallend dat de dekzandheuvels van rul en fijn stuifzand zijn. Doordat het zand veel ijzer bevat heeft het een bruine kleur, gebleekt door de wortels van de heide. Dat zand is na de IJstijd (Weichselien) door de wind aangevoerd uit het noorden - Scandinavië en het Noordzeeplateau dat in de IJstijd droog lag. We zien de heuvels dan ook in noordoost-zuidwestelijke richting liggen.

Stuifzand is met stuifmeel het meest voorkomende stof in de lucht en kan soms duizenden kilometers worden meegevoerd. Zandkorreltjes botsen door de wind tegen elkaar, waardoor er kleine splintertjes vanaf springen. Een zandkorrel is dus niet mooi glad.

Fijn stuifzand - fijn stof - vormt dikwijls de condensatiekern van regendruppels, dat wil zeggen, dat de verzadigde waterdamp in de lucht condenseert tot water rond het stofdeeltje. Vandaar dat na een regenbui het zicht zo helder is. Elke regendruppel neemt een stofdeeltje mee.

Turfsteken
Het hoogveen, werd hier afgegraven door een team van vier personen. Een van de vier stond boven op de eenlaag om met een stieker het veen in blokken te snijden. Ietwat lager stond de tweede man die met een oplegger de turf los stak en het blok op een kruiwagen legde.

De andere twee reden de kruiwagens met 10 tot 20 turfblokken - gezamenlijk gewicht tot wel 80kg - naar een zetveld, waar de turven te drogen werden gelegd. Zo konden ze wel 5000 turven op en dag produceren.

Het was zwaar werk, maar duurde niet het gehele jaar. Integendeel. Slechts drie maanden, van half maart tot eind juni. Zo had men de zomer om de turf te drogen.

De veenlaag was hier ongeveer drie lagen dik, bijna een meter. Elke dag stak een team zo een stuk veen van 10x15m af, ongeveer 100x150m per seizoen. Gedroogde turf heeft ongeveer evenveel energie-inhoud als steenkool, ongeveer 11-14MJ/kg.

Dan komen we in een sterk heuvelig bos, met duidelijk relicten van een voormalige cross-country baan voor paarden. Het zal tijdelijk ook nog wel in gebruik geweest zijn als motorcrossbaan. Maar uiteindelijk is het nu gesloten voor paarden en motorvoertuigen.

De 'Caaselse Berg' 
Aan de westkant van Castenray ligt de 'Caaselse Berg', een bosgebied met stuifduinen. Het gebied is gelegen in de hoek van de Lollebeekweg en de Oosterbosweg.

Vroeger speelden de kinderen uit Castenray heel dikwijls aan de 'gele berg'. Deze was gelegen aan de Straat, de huidige Lollebeekweg.

Wanneer de boeren gele zand nodig hadden, gingen ze deze altijd met paard en kar halen bij de 'gele berg'. Op deze manier werd de 'berg' steeds verder afgegraven en kwam daardoor steeds verder weg te liggen van de Straat. (we zien dat bij de bank onder het afdak). Nu kun je nu goed zien, hoe ver deze 'berg' al van de weg af ligt.

Midden in het naaldbosgebied ligt de 'witte berg'. Daar werd vroeger veel 'vlag veroveren' gespeeld door de schoolkinderen.

Deze 'witte berg' ziet er heden ten dage nog precies uit als vroeger.

Hierna over de verharde weg, de Lollebeekweg, rechtdoor terug naar het dorp, maar wij wagen ons nogmaals in het natte broek - uiteindelijk houden we er de natte broek aan over....

Startpunt

• A690 12km Castenray Rietweg N51 29.246 E6 02.107 
• A691 3 km Castenray Rietweg N51 29.246 E6 02.107 
• A692 9 km Lollebeekweg N51 28.591 E5 59.361 
• A693 21 km Lorbaan N51 27.225 E5 58.411 
• A694 17 km Gusseweg N51 27.728 E6 00.183 
• A699 9km Lollebeekweg N51 28.591 E5 59.361 

POI's

• Castenray N51 29.346 E6 02.060
• Castenrayse Vennen / Castenrayse Broek N51 28.952 E6 01.665
• Schadijkse Bossen N51 27.414 E5 58.553
• De Lollebeek N51 28.484 E5 59.556
• Stuifzand N51 28.661 E5 59.252
• Turfsteken N51 29.232 E5 59.933
• De 'Caaselse Berg' N51 29.303 E6 00.344