We parkeren in De Biezengoren, even ten noorden van Casteren, gewoon langs de weg. We gaan meteen naar het mooiste stukje van deze wandeling, De Grijze Steen.

De Grijze Steen N51 25.386 E5 13.805
Natuurgebied De Grijze Steen vormt een overgangsgebied tussen de geheel ontgonnen Landschotse Heide en het dal van de Groote Beerze.

Het natuurgebied ligt tussen Casteren en Middelbeers en je kunt er weer een open heideveld aantreffen. De heide gaat aan de westzijde over in een loofhoutbos. Langs de Beerze vind je nog enkele bloemrijke graslanden.

Beekherstel Groote Beerze N51 24.702 E5 13.489
Traject Moerasbos – Grijze Steen. Waterschap De Dommel, beheerder van het stroomgebied van de Beerze wil de rivier haar natuurlijk verloop teruggeven. Integraal beekherstel beekdal Groote Beerze tussen Moerasbos Hapert en natuurgebied Grijze Steen (Hoofddoelen: watersysteemherstel, waterberging, verdrogingsbestrijding, verbetering waterkwaliteit en verhoging natuurwaarden. Nevendoelen: landbouw, recreatie en cultuurhistorie.

Waterschap De Dommel zegt hierover: “Tussen het Moerasbos en natuurgebied Grijze Steen is de Beerze over en afstand van circa 6 km nog sterk gekanaliseerd. De beek is diep en breed, kent een lage stroomsnelheid en heeft een aantal stuwen die niet passeerbaar zijn voor vissen. Samen met de belanghebbende partijen in het gebied werken wij aan een inrichtingsplan om de beek weer ruimte te geven.

De beek zal weer vrij door het landschap meanderen en ’s winters buiten haar oevers kunnen treden in de aangelegen natuurgebieden. Er liggen plannen om de waterberging in de oude molenvloed te realiseren en de wandelmogelijkheden in het gebied te vergroten.

Het inrichtingsplan is gereed. Afhankelijk van de grondverwerving kunnen we in 2006 de definitieve plannen maken en in 2007 starten met de uitvoering.”

Dit zal inhouden, dat na realisatie een deel van deze wandeling onder water kan komen te staan. Wij houden dat in de gaten. Maar mocht de wandeling niet meer mogelijk zijn, laat het ons dan weten.

We lopen enkele kilometers langs de rivier tussen flinke begroeiing door, die na regen voor natte kleren kan blijven zorgen. Tegen het einde, waar we de rivier bij het bankje achter ons laten, staan enkele grootbladige planten, die ons doen denken aan tabaksplanten.

Daarna vervolgt de route door het droge heidegebied. Een prachtig kleinschalig landschap. Niet alleen hele mooie gezonde heidesoorten, maar ook, op de ietwat bredere pad op de hei (wpt N51 25.076 E05 13.835), zien we veelvuldig de zonnedauw, de vleesetende plant, staan.

Zonnedauw N51 25.076 E5 13.835
De heide in dit natuurgebied is door plaggen geheel hersteld en we genieten dan ook van de struikheide en de dopheide. Maar vooral de zonnedauw.

Dat is een carnivore plant, een vleesetende plant van het geslacht Drosera. Komt over de hele wereld, maar vooral in het zuidelijk halfrond voor. Er zijn drie soorten en in Nederland komt de korte en ronde zonnedauw het meest voor, vooral op schrale heidevelden en op veengebieden

De plant heeft een wortelroset en lange gesteelde bladeren, waarbij op de rand kleverig vocht afscheidende uitgroeisels zitten. Dat vocht lijkt op dauwdruppels. De bloem zit in een opgerolde tros, bestaat uit 5 kelken, die aan de voet vergroeit zijn tot kroonbladeren.

De dauwdruppels trekken insecten en muggen aan, die daaraan blijven plakken – hoe meer ze bewegen, hoe meer ze blijven plakken. Door het blad afgescheiden mierenzuur lost een deel van het eiwit van de mug op, waardoor het blad zich om het insect heen rolt.

Enzymen breken de eiwitten verder af en de aminozuren, die nu vrijkomen, worden door tentakels opgezogen. Zo wordt de stikstofvoorraad aan de plant toegevoegd. Dat duurt enkele dagen en daarna rolt het blad weer open voor de volgende vangst.

Door ontwatering en bemesting gaat de zonnedauwpopulatie sterk achteruit en is daarom in Nederland een beschermde plantensoort. Zelfs voor de productie van medicijnen tegen keelaandoeningen worden tegenwoordig Afrikaanse soorten gebruikt.

Na dit stukje prachtige natuur steken we de verharde weg tussen Casteren en Westelbeers over en gaan door het open landschap richting grote bos aan de Ir. Mettropweg.

Aan deze weg zien we links, midden in het veld nog de bunkerruïne staan uit de Tweede Wereldoorlog. N51 25.282 E5 14.251.

Boten op de hei
Op de Landschotse heide oefenden de Duitsers, gelegen op het vliegveld Welschap, in WWII met het werpen van bommen op schepen.

Om het zo realistisch mogelijk te maken heeft men toen op de Landschotse heide 7 zandverhogingen opgeworpen in de vorm van schepen van zo'n 40 x 6 meter. De heide werd onder water gezet en alleen de schepen bleven boven water uitsteken. Dit waren de doelen om vliegtuigbommen op te werpen. Deze schepen zijn hier en daar nog steeds herkenbaar op de heide.

Het oefenen gebeurde met betonnen namaakbommen. Na de oorlog lag de heide bezaait met deze gevaartes. De boeren in de directe omgeving zetten deze bommen als markeringspaal aan het begin van de oprit.

Nog steeds kun je op verschillende boerderijen aan de Ir Van Meelweg (volgende weg in noordelijke richting Wpt N51 25.971 E05 14.860) deze bommen terugzien, al dan niet beschilderd met of een vrolijke koe of heel nationalistisch , de Nederlandse vlag op een Duitse bom.

Vanaf de bunker in het veld aan de Ir Mettropweg wpt N51 25.281 E05 14.250 kon een (vriendelijke) Duitser met spiegels het afwerpen van de bommen volgen en registreren. Zie ook www.cubra.nl.

In de jaren ’60 is deze hei ontgonnen. Gerard Mettrop was verbonden aan het waterschap de Regge, en daarna Hoofdingenieur bij Provinciale Waterstaat van Noord Brabant. De weg is naar hem vernoemd.

We gaan nu verder langs de bosrand en zien links uit over de ontgonnen heide.

Als we het bos ingaan komen we langs een bankje. In het gebied diagonaal achter de kruising ligt een mooi klein ven, met een stukje wandelpad. Kruising oversteken en iets verder links. Uiteindelijk kom je weer op de route uit.

Heieinden N51 25.121 E5 15.440
We zijn op de Heieinden, die grotendeels op het grondgebied van Hoogeloon liggen. Het gebied ligt tussen drie hoogten. In de laagte daartussen ontwikkelde zich een veenbult, waardoor water een uitweg moest zoeken en er geulen en een meertje ontstonden.

Het is ook denkbaar dat het stijgende grondwater een ijslens werd, die de grond opdrukte, waarna er barsten ontstonden, waardoor het zonlicht de lens weer kon doen smelten.

In de Heieinden ligt een ven, dat in 1998 in oorspronkelijke staat is teruggebracht. Historische en actuele kenmerken en waarden.

Ten westen van Vessem ligt een coulissenlandschap van droge naald- en loofbossen, landbouwgronden en heiderestanten. In het begin van de 20e eeuw bestond het landschap nog grotendeels uit heide.

De heiderestanten herbergen plaatselijk nog soorten als Klokjesgentiaan, Kleine zonnedauw en Witte snavelbies.

Gestreefd wordt naar behoud van het huidige landschap. De bossen behouden het multifunctionele karakter. Voor de natuurwaarden in de heiderestanten en vennen wordt gestreefd naar behoud of herstel.

We lopen langs de camping en via een omweg komen we bij de brug over de Kleine Beerze. Vanaf hier kunnen we over de brug Vessem ingaan om een restaurant voor de lunch of terras te vinden. Wij waren er op woensdag en toen moesten we zeker nog 500 m lopen vooraleer we een terras – met een schreeuwerige ober - vonden.

In Vessem staan enkele historische gebouwen die we passeren. De Jacobushoeve, N51 25.031 E5 17.097 met tweedehands spullen en wereldwinkel en bekend van de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, is tussen 12 en 2 gesloten.

Vessem staat bekend om de vele ‘achterom paadjes’. Op de terugweg, achter de mooie kerk langs, komen we weer bij deze brug uit om richting Hoogeloon de route langs de camping te vervolgen.

Vessem N51 25.117 E5 17.323
Met 2000 inwoners een woonkern in de gemeente Eersel, werd al rond 900 bewoond. In 1292 krijgt Vessem van de Hertog van Brabant het gebruiksrecht van het gemeijnt. In de 11de eeuw lagen er al boerderijen bij de kerk. Tot de oudste Vessemse gebouwen hoort de kerktoren van omstreeks 1500 en de boerderij Maaskant 5 – de oudste boerderij van Brabant.

Tussen 1648 en 1798 moesten de katholieken de kerk afstaan aan de gereformeerden. Ook overheidsfuncties zoals schepenen, burgemeester, secretaris en onderwijzers mochten alleen maar door bedienaren van de nieuwe godsdienst worden uitgeoefend. Het was een tijd van veel spanningen, waarin de katholieken tenslotte werd toegestaan een eenvoudige schuurkerk te bouwen.

Vanaf 1800 ging het in veel opzichten beter met het dorp. De katholieken beschikten weer over hun eigen kerk. In 1849/1850 werd een stijlvolle pastorie gebouwd en in 1880 werd het kerkgebouw vernieuwd.

Ook in de landbouw ging het beter. Er werden grote boerderijen gebouwd zoals de momenteel nog bestaande “Jacobus”hoeve. Dank zij de windmolen werd er koren gemalen en olie geperst. Naast landbouw werd het brood verdiend met bierbrouwen, smeden, timmeren, strodekken, kuipen maken en weven. Een aantal van deze oude gebouwen zijn bewaard gebleven.

Langs de camping en door het bos vervolgen we de route. We blijven ten noorden van Hoogeloon en Casteren door het bos wandelen. Een kleine afwijking van de route – niet in de gps opgenomen , 2km extra - kan ons brengen bij een van de grootste grafheuvels uit de bronstijd. Wpt: N51 24.323 E5 15.662 GaNr.

Bij de verharde weg met het dubbele fietspad komen we bij een bank, geschonken door de NCB, Nederlands Christelijke Boerenbond. Cruce et Aratro, het Kruis en de Ploeg, het teken van de NCB. N51 24.527 E5 14.166.

Naar links volgen we het fietspad tot bij de kapel. N51 24.135 E5 14.110.

Daar(na) gaan we rechts door het bos naar de parkeerplaats terug.

Startpunt

• Startpunt 7500 18km Biezengoren N51 24.296 E5 13.773
• Vessem kerk (geen pauzeterras) N51 25.050 E5 17.378
• Startpunt 7501 11km Biezengoren N51 24.296 E5 13.773
• Startpunt 7502 7km Vessem kerk N51 25.050 E5 17.378
• Startpunt 7501 5km Biezengoren N51 24.687 E5 13.689

Geraadpleegde websites:

• www.cubra.nl

POI’s

• De Grijze Steen N51 25.386 E5 13.805
• Beekherstel Groote Beerze N51 24.702 E5 13.489
• Zonnedauw N51 25.076 E5 13.835
• Bunker Vriendelijke Duitser N51 25.282 E5 14.251
• Heieinden N51 25.121 E5 15.440
• Jacobushoeve N51 25.031 E5 17.097
• Vessem N51 25.117 E5 17.323
• Grafheuvel N51 24.323 E5 15.662
• Bank N51 24.527 E5 14.166
• Kapel N51 24.135 E5 14.110