De wandeling in natuurgebied de Scheeken bij Liemde is in augustus 2008 gelopen door Alex. We kregen in het voorjaar van 2020 een reactie van een wandelaar dat de wandeling niet meer te lopen was. We hebben de wandeling daarom nagelopen in juni 2020.

En inderdaad zorgt het rustgebied ervoor dat je niet overal meer mag komen. En ook is een gedeelte niet meer toegankelijk voor een hond, ook niet aangelijnd. Daarom zijn er nu 2 tracks beschikbaar, eentje die je kunt lopen met hond en eentje zonder hond.

Ook op andere punten van de wandeling hebben we een ander pad moeten kiezen. En we hebben ook het startpunt van de wandeling verplaatst. Verder hebben we ook deze keer weer genoten van het rustige landschap. Niets spannends, veel natuur en je komt  bijna niemand tegen.

Langs de Vleutstraat ligt een klein parkeerplaatsje. Een prima plek om de wandeling te starten. De A2 ligt dichtbij, bij een westenwind hoor je het lawaai van het verkeer op de achtergrond.

De Scheeken
'Scheeken' komt van 'schei-eiken', de boom waarmee vroeger eigendomsgrens. Dat was pas vanaf de Franse Tijd (rond 1800) want daarvóór waren de woeste grond gemeenschappelijk bezit.

Toen de gemeenten de gronden in de loop van de 19e eeuw van de hand deden, was het de populier die populair werd als markerings-boom; en trouwens ook om er de woeste gronden mee te bebossen. Want welke boom groeit sneller en kan beter tegen nattigheid? En ze brachten nog wat op ook, namelijk hout om klompen van te maken.

Van die tijd dateert het "kamertjeslandschap" en de klompenmakerij. De klompen werden afgezet tot helemaal in Rusland. Ze werden mooi glad geschuurd met schaafstro, een paardenstaart-achtige met veel kiezelzuur. En toeval of niet, van deze zeldzame plant liggen hier rijke groeiplaatsen.

Een typische voorjaarsplant van de populierenbossen is de slanke sleutelbloem. Door veel kalkrijke leem in de bodem vormt De Scheeken het slakkenrijkste gebied van Nederland. En nergens ook baltsen zoveel houtsnippen als in de leembossen van 'Het Groene Woud' (waarvan De Scheeken het hart vormt). Wat wil je, met zoveel lekkere pieren en kevers, alweer dankzij de leem...

Nergens ook broeden zoveel wespendieven. Dat komt omdat er zoveel bruine kikkers zitten, het reservevoedsel waarop deze roofvogel terugvalt in verregende zomers. Omdat hij als 'koning vah het woud' hier gewoon thuishoort, hebben wij het edelhert na een afwezigheid van eeuwen weer teruggebracht. De rijke vegetatie op natte bodem zal deze gracieuze grazer beslist aanstaan. Via de natuurbrug over het spoor kan hij oversteken naar De Mortelen. De boomkikker maakt de omgekeerde weg.

Op de plaats waar in 2008 nog een veldkapel stond is nu alleen een gat in de bosrand te zien. Verderop staat een bordje met informatie over de bomen die hier te zien zijn:

Drie soorten bos
Als u het einde van deze Lage Vleutweg heeft bereikt, is het de moeite waard om even stil te staan. Kijk eens goed om u heen. U ontdekt dan dat er hier drie soorten bos liggen.

Links achter u:
Een populierenbos dat keurig in het gelid is geplant. Uitsluitend bestemd voor de productie van klompen. De populieren groeien bovendien prima op deze natte broekgrond.

Recht voor u:
Een bos met eikenbomen. Dit is zeer bijzonder, want dit soort bomen groeit normaal niet goed op natte brbekgrond. Daar hebben ze vroeger al wat op bedacht. Men groef een greppel en een rug. Hierdoor werd het nat in de greppel en droog op de rug. Op de droge ruggen konden de eiken prima groeien. Eikenhout was (en is) veel meer waard dan zacht hout, zoals populieren.

Verderop rechts van u:
Een bos waar de natuur veel meer z'n eigen gang Heeft kunnen gaan. Bijna een grote wildernis van wilgen, elzen en nog andere vochtminnende bomen. Ooit ver voordat er hier verharde wegen werden aangelegd.

In liempde komen we een driehoekig pleintje tegen.

Koestraat / Oude Postbaan - driehoekige pleintjes
Liempde is "Kransakkerdorp". Dit type nederzetting is, veelal in de Middeleeuwen, ontstaan uit een buurtschap of herdgang, waarbij de boerderijen om een akkercomplex liggen.

Kenmerkend voor Liempde was het stratenpatroon dat als een trechtervorm richting de kern loopt. Veel van de toegangswegen komen uit op het driehoekige Concordiapark in het centrum. Ook dit veldje, op de plek waar de Koestraat en de Oude Postbaan elkaar raken, is driehoekig van vorm. In vroeger tijden wordt op deze pleintjes het vee verzameld, waarna een veeherder de dieren naar het weidegebied leidt. Dit wordt de herdgang genoemd. Hiervoor is een taps toelopend pleintje heel praktisch.

Op Wikipedia vinden we meer informatie over Liempde.

Liempde
Liempde (Brabants dialect: Liemt) is een dorp in de provincie Noord-Brabant, gelegen in de Meierij van 's-Hertogenbosch. Ondanks voorkeur voor fusie met de gemeente Sint-Oedenrode ging Liempde in 1995 op in de gemeente Boxtel. Het gebied van de voormalige gemeente heeft ongeveer 4500 inwoners. Naast de kern Liempde zijn er enkele gehuchten die ook tot de voormalige gemeente behoorden, te weten Vrilkhoven, Kasteren en Hezelaar.

Liempde is regelmatig verkozen tot mooiste dorp van Noord-Brabant. De dorpskern is vrij gaaf gebleven. De directe omgeving, het dal van de Dommel, is zeer schilderachtig.

Een bijzondere plaats op een kruising aan de rand van Liempde is de Mariakapel Broekdijk. Hier hebben we even stil gestaan om te kijken en te lezen wat er op de plaquette staat geschreven. Een moment van rust alvorens we verder gaan met de wandeling.

Op het bordje staat te lezen:

Mariakapel Broekdijk 1946 - 2005
In de duurzame driehoek van Het Groene Woud ligt, aan de rand van De Scheeken, het meest bescheiden kapelletje dat Liempde telt. Het Maria-kleinood dat u thans bezoekt, vervangt sinds mei 2005 het oorspronkelijk in 1946 opgerichte kapelletje. Het plan voor dat kapelletje is ontstaan door een belofte in de oorlog 1940 - 1945.

Toenmalig buurtbewoner Jan van der Loo bad tot Maria dat, als hij niet te werk zou worden gesteld in de zoutmijnen van Duitsland, hij na afloop van de Tweede Wereldoorlog Maria met een kapelletje zou vereren. Zijn gebed werd verhoord én na de oorlog deed Jan, samen met de Katholieke Arbeidersjeugd (de Kajotters), op deze plek zijn belofte gestand.

Eerst een houten monumentje, later vervangen door steen. Met de reconstructie van de Broekdijk (2003-2004) namen buurtbewoners, na Van der Loo om goedkeuring te hebben verzocht, het initiatief om het kleinood te vervangen door een nieuw eigentijds bouwwerk. Daarbij werd het karakter van het oude stenen monumentje, in harmonie met de boomrijke omgeving, niet uit het oog verloren.

Op 6 mei 2005, de 93ste verjaardag van de oprichter, is de vernieuwde Mariakapel, in aanwezigheid van hem en zijn echtgenote, door diaken Kees Schrama ingewijd. Opdat velen op hun tochten door Het Groene Woud hier even tot rust en bezinning mogen komen.

Hier loop je al over een mooi pad wat je verder de natuur in brengt en zijn we al vrij snel de openbare weg vergeten.

Even een Hollandse landsschap op de foto gezet. Als je goed kijkt zie je in de verte nog net de kerktoren van Liempde. Dit stukje natuur heet Hezelaarsbroek. Een rustig gebied. 

Hezelaar/Hezelaarsbroek
Het achtervoegsel –laar wordt vaak verklaard als een open plek in het bos. Heze of hees betekent hakhout, struikgewas of heester.

Hezelaar bestaat uit een aantal langgevelboerderijen en woonhuizen op een bochtige weg op een zandrug op het Hezelaarse akkercomplex bij Liempde.

De oudste vermelding van dit gehucht komt uit 1308. Hezelaar, een gebied waar oorspronkelijk bos of struikgewas was, maar dat al vroeg in de historie uitgebaad en gecultiveerd werd.

Op de Hezelaarse akkers zijn midden jaren '80 resten uit de Romeinse tijd gevonden. Op de hoek Pastoor Dobbeleijnstraat - Kerkakkers liggen onder het maaiveld de restanten van de Sint Janskapel.

Deze kapel werd voor het eerst in 1420 genoemd. Sinds 1982 is dit een archeologisch monument. In 2003 is deze mogelijk stichtingsplek van Liepde, met gevoel voor historie, ingericht als stilteplek. De Mariakapel van Beauraing (Herscheweg) en enkele Mariatableaus in huizen in het gehucht zijn herinneringen aan devotie. 

Uitzichten
Op diverse plaatsen heb je ontzettende mooie vergezichten en die geven je een aardige indruk van de grote van het gebied waar je in loopt.

Deze vlinder bleef keurig zitten toen we hem wilde vastleggen op de gevoelige plaat

Natuur
Op sommige plaatsen komt het nog echt voor, een stukje ongerepte natuur. Ook hier geldt: laarzen aan. Ongelooflijk hoe mooi de natuur kan zijn vlak bij de bebouwde kom.

Dagpauwoog
De rupsen van de dagpauwoog leven op brandnetels die groeien op vochtige, halfbeschaduwde plaatsen aan randen van bossen, velden of nabij de waterkant. De vlinders zoeken nectar in een groot aantal biotopen zoals ruige graslanden, bloemrijke randen van bos- en heidegebieden, dijken en tuinen. De hoogste dichtheid aan vlinders wordt gevonden in droge graslanden. bron:vlindernet.nl

Toevallig liep we weer tegen een ree aan. We konden haar nog net op de foto zetten voordat voordat ze uit zicht verdween. Het maakte onze dag weer helemaal goed. Vanwege dat hier zoveel wild zit mag je er ook niet komen met een hond, ook niet als deze aangelijnd is.

Je komt hier regelmatig wel wild tegen. Het geeft ook aan dat dit een prima gebied is waar ze goed in kunnen leven.

Op Wikipedia staat veel meer informatie over reeën.

Ree
De ree leeft in bosachtige streken met open plekken en aangrenzende velden. Soms is hij ook te zien in hoge heidevelden. Hij heeft behoefte aan beschutting, en rust in dicht struikgewas als bramenstruiken, heggen en coniferen.

In de schemering waagt hij zich ook in meer open terrein. In sommige gebieden in Europa leeft hij echter ook in open landbouwgebieden, mits er voldoende beschutting en voedsel in de buurt is.

De ree is in Europa de meest voorkomende hertensoort, en zijn aantallen zijn groeiende. Hij komt voor in bijna geheel Europa, met uitzondering van Ierland, delen van Engeland, Wales, Portugal en Griekenland, Noord-Scandinavië en IJsland.

Ook komt hij voor in Noord-Turkije en de Kaukasus. Hij houdt zich op tot bij het zeeniveau (onder andere op de Waddeneilanden) tot boven de boomgrens.

De wandeling was ook de tweede keer dat we hem liepen weer de moeite waard. Een heerlijk rustig gebied om te wandelen. Goede paden die in natte tijden drassig kunnen zijn. Dat liet Alex in 2008 weten in zijn beschrijving. In 2020 hebben we van die nattigheid niets gemerkt.

Wandel ze.

Geraadpleegde websites:

• nl.wikipedia.org/wiki/Ree
• www.vlindernet.nl
• nl.wikipedia.org/wiki/Liempde

POI's

• Bomen Plantage N51.5529 E5.4103
• De Scheeken N51.5410 E5.3882
• Drie soorten bos N51.5360 E5.3938
• Driehoeking plein N51.5655 E5.3768
• Edelhertengebied N51.5481 E5.3777
• Hezelaar N51.5645 E5.3941
• kapel N51.5611 E5.3862
• Poortje 1 N51.5610 E5.4043
• Poortje 2 N51.5580 E5.4067
• Start/Finish/Parkeerplaats N51.5407 E5.3936
• Verboden voor Honden N51.5390 E5.3844