De leenderbossen zijn meer dan de moeite van het wandelen waard. Of het nu in de winter, lente, zomer of herfst is.

Wij zijn deze keer begin januari op pad te gaan. Op een mooie zonnige dag. Niet alleen om de Leenderbossen te verkennen, maar ook om de rand in de buurt van Leederstrijp eens te verkennen. Even buiten de bossen heb je mooie vergezichten, en die zijn zeker de moeite waard.Vroeger was het eerste gedeelte van de wandeling een geliefd punt voor dagrecreëerders. Je kon hier prima de caravan eens uitproberen. Wij hebben hier jaren één dagje in het voorjaar gestaan. Om even te kijken of alles het nog deed, om even dat gevoel van kamperen weer te krijgen en omdat het leuk dagrecreëren is in de Leenderbossen. Maar daardat er teveel gerotzooid werd is het hele gebied afgesloten. Alle bankjes en speeltoestellen staan er nog. Voor de wandelaars en fietsers.

De zon hangt nog lekker laag in het begin van januari. Prima voor een paar mooie tegenlicht foto's.

Onderweg staat midden in de natuur een informatiebord. Erop staat te lezen: "De eerste bewoners van Leende vestigden zich bij het natte vruchtbare beekdal van de Strijper en Grote Aa.

Ze gebruikten de aangrenzende hogere gronden voor akkerbouw. Op de voedselarme droge heide lieten zij schapen en jongvee grazen.

De kudde verbleef elke nacht in de diepe potstal en liet daar mest achter. De stal werd drooggehouden door er heideplaggen in te strooien. Met dit mengsel bemestten de boeren hun akkers.

Door jaar in jaar uit plaggen te halen en schapen te laten grazen op de heide kon de plantengroei zich niet herstellen. De westenwinden veroorzaakten er stuifzanden. De hoge akkers dreigden onder te stuiven. De boeren beschermden hun akkers door aan de rand van de Grote Heide een eikenwal aan te leggen.

In het stuifzand lagen diepere gedeelten die door humus en slip rijker waren. Met instemming van de leenheer mochten de dorpsbewoners deze grondjes bewerken. Ze spitten de grond diep om en legden er een wal omheen. Hierop plantten ze eikenboompjes.

Vroeger kapten de mensen het hout om in de vuurhaard te stoken en voor allerlei ander gerief. Zo onstond er een kampke. In het Leenderbos liggen er veel, sommingen zijn heel oud.

De stuifzanden zijn vastgelegd door bomen te planten. De bomen op de houtwallen groeien door. Geriefhout wordt niet meer gebruikt. Tegenwoordig worden de akkers verrijkt met kunst- en drijfmest."

Op de foto hierboven ziet u het bord waarvan u zojuist de tekst gelezen hebt. Er loopt een klein paadje recht achter het bord. Als u dat paadje volgt komt u bij de stuifzand gebieden waar u net omheen gelopen bent. Als u genoeg tijd heeft dan kunnen we dit uitstapje aanbevelen. Als u tijdens het wandelen goed oplet dan lijkt het net of in de bossen een grote uitkijkhut staat. Wat dichterbij gekomen was het moeilijk om te ontdekken wat er zich onder al dat blauwe plastic schuil hield. Het bleek dat met een molen aan het opbouwen was. En dan wil je er meer over lezen. Op het internet is gelukkig veel te vinden. Hieronder een klein stukje van een pagina van Piet Willems.

Oude Standaardmolen
"Op de heide bij Leende staat een oude standaardmolen, die enkele jaren geleden danig in verval was. Door toedoen van 'Monumentenzorg' bleef hij uit slopershanden en werd opgeknapt. Nu is hij voorzien van stroomlijnwieken en weer in gebruik gesteld." Onder deze aanhef publiceerde de vooroorlogse Panorama begin juli 1938 een met niet minder dan tien foto's opgesmukt verhaal over 'De oude molen op de heide te Leende.' Natuurlijk niet bevroedend dat de 'sierlijke molen' er slechts enkele jaren later niet meer zou zijn. In de vroege morgen van vrijdag 15 november 1940 zou hij in een storm met orkaankracht (12 Beaufort!) zwaar beschadigd raken. De molen is aan het draaien gegaan. Zo hard dat de wiekenas brak, waardoor het wiekenkruis van de molen viel. De molen zelf stond nog wel overeind maar was zo hevig toegetakeld dat aan herbouw in die oorlogsjaren niet meer te denken viel, ondanks verwoede pogingen van burgemeester Fried Manders om de molen weer in ere te herstellen. Een ijzeren roede bleek uit de assekop geschoten en door de wind een meter of vijftig weggeblazen te zijn.

Lees de rest van het verhaal

Even verder zien we een klein gebouwtje op een heuvel. Het lijkt een klein kapelletje. Ook nu brengt internet weer de nodige informatie. Piet Willems heeft de geschiedenis van de Sint Janskapel uitgezocht:

Sint Janskapel
"Al eeuwenlang is er sprake van een kapel te Leenderstrijp waarvan de oudste bronnen dateren uit de eerste helft van de vijftiende eeuw; het denobrement van Philips van Horne in 1440 en bepaalde registers van het bisdom Luik, waar Leende tot 1559 als parochie uit het dekenaat Woensel in het aarts­diakenaat Kempenland, toebehoorde.

Het lijkt gerechtvaardigd te veronderstellen dat de heer van de heerlijkheid Heeze en Leende de stichter is geweest van de Sint Janskapel, ofschoon er in de middeleeuwen ook kapellen werden gesticht door gildebroeders. Wanneer de kapel werd gebouwd is eveneens onbekend, maar zeker voor 1440, omdat de kapel in het denobrement van Philips van Horne reeds werd genoemd.

Toen Willem van Horne als heer van de heerlijkheid in 1285 het patronaatsrecht van de kerken van Heeze en Leende met hun toebehoren (cum suis pertinentius) schonk aan het convent van Keizerbosch, werd de Sint Janskapel niet met name genoemd. Waarschijnlijk is de kapel pas later gesticht. Door voor de Strijpenaren een kerkje te bouwen, kon de heer zich als hun weldoener verzekeren van voortdurend gebed van priester en gelovigen. De gronden die rondom de kapel werden ontgonnen bezorgden de heer tevens meer opbrengst van de tienden (novalia­tienden)."

Lees de rest van het verhaal op www.hei-heg-hoogeind.dse.nl.

Langzaam lopen we weer terug naar de bossen. Onderweg overal paarden, paarden en nog eens paarden. In het wat mistige weer geeft dat mooie plaatjes.

Intussen zijn we zover van de A2 afgedwaald dat het heerlijk rustig in de bossen is. Bijna geen bijgeluiden meer, maar alleen het geluid van de natuur.Ook nu lopen we gedeeltelijk langs de rand van de Leenderbossen. Daardoor hebben we regelmatig mooie vergezichten.

Het laatste stukje gaat over hei en door het bos. Als u wilt picknicken komt u een leuk hutje tegen. Er staat ook een interessant informatiebord dat vertelt over de valkeniers die in dit gebied actief zijn of zijn geweest. Leest u maar mee:

De Slechtvalk
De slechtvalk is bij uitstek een vogel voor de valkenjacht. Nederlandse valkeniers, vooral inwoners van Valkenswaard en Leenderstrijp, waren in de 17e eeuw zeer beroemd om hun bedrevenheid in het vangen en africhten van valken. Dat vangen gebeurde op de Leenderheide. De vangplaatsen werden ook wel 'leggen' genoemd, omdat ze in de hei liggen ('leggen'). In de periode 1500-1925 werd de legge in de Kempen veel gebruikt. De valkeniers hadden het er in de herfst, de trektijd van de slechtvalken, erg druk mee.

En na 15 interessante wandelkilometers bent u weer bij de auto. Ik hoop dat u ook genoten heeft van deze wandeling.