Deze wandeling mag er zeker wezen. Genoeg variatie en een mooie natuur. Wij hebben er tenminste met veel plezier gewandeld. Een goede beschrijving over het Leudal is terug te vinden op www.leudal.nl. We hebben hebben een stukje overgenomen.

Het Leudal
Waar vind je binnen onze landsgrenzen nog een cultuurlandschap dat zoveel te bieden heeft op het gebied van ontstaansgeschiedenis, archeologie, streekhistorie, natuur, bos en landschap en waarin het bovendien ook nog eens uiterst prettig is om te recreëren.

Het huidige landschap kent een lange wordingsgeschiedenis, waarvan de nog zichtbare en herkenbare sporen teruggaan tot ver in de laatste ijstijd. Zowel de bodemopbouw als het reliëf van het maaiveld van het gebied vinden hun ontstaan in de ijswoestijnen van duizenden jaren geleden. Tijdens gigantische zandstormen zijn hier dikke pakketten dekzand afgezet en zijn metershoge stuifzandgordels of zandduinen in het Leudal ontstaan. Juist dit reliëf vormt in combinatie met de vaak diep door de beken uitgeslepen, vaak ravijnachtige beekdalen, relatief grote hoogteverschillen in het landschap en biedt daarmee charme en verrassing aan de bezoeker.

Na de laatste ijstijd, de Würm-ijstijd, die circa 10.000 jaar geleden eindigde, heeft de mens zich blijvend in deze streken gevestigd. Het landschap is afwisselend ontgonnen en weer verwilderd, maar laat in ieder geval een grote hoeveelheid sporen zien van de aanwezigheid van elkaar opvolgende culturen: van Rendierjagers en Bronstijd-mens tot Romein en Middeleeuwer. Niet alleen verborgen in de bodem – in de vorm van vuurstenen voorwerpen en in brons gegoten strijdbijlen, in elegant en kostbaar vaatwerk of grof geglazuurde drinkbekers – maar ook in grafheuvels, in eeuwenoude patronen in het landschap, in houtwallen, voormalige schapendriften, kastelen en boerderijen, wind- en watermolens, kloosters, kerken en kapellen. Al deze nog zichtbare elementen verraden een woelige geschiedenis, een speelbal van steeds naar meer grond hongerende machten, en een diep wortelend en rijk ontwikkeld religieus leven.

En naast dit alles kent het Leudal ook een bijzonder landschap en een zeer gevarieerde natuur. Het landschap ademt op vele plaatsen nog de sfeer van het landgebruik van vroeger. In combinatie met de ligging van de boerderijen op de overgang van beekdal naar hogere gronden, worden weiden en hooilanden vooral aangetroffen in de directe omgeving van de beek, waar ze konden profiteren van de afzetting van vruchtbaar slib bij jaarlijkse overstromingen.

Bouwlanden kwamen juist op de hogere gronden voor, waar ze niet het risico van overstromingen liepen. Boomgaarden en groentetuinen bevonden zich direct rondom de bebouwing. Dit patroon is nog altijd in het Leudal herkenbaar.

Dankzij de beperkingen van het landbouwsysteem (met geringe technische middelen, een tekort aan meststoffen en zonder gewasbeschermingsmiddelen werden vaak eeuwenlang dezelfde gewassen op een kleinschalige manier verbouwd) kon zich een aan dit systeem aangepaste natuur ontwikkelen.Nú worden de natuurwaarden van het Leudal voor een groot deel bepaald door de beekdalen van Haelense Beek, Leubeek en Zelsterbeek.

Door de combinatie van een bijzonder reliëf, een afwijkend microklimaat, een beekdalbodem met  veengronden en de invloed van verschillende  watertypen (oppervlaktewater en grondwater) zijn juist de beekdalen van een bijzonder karakter. De kwelmoerasjes, de elzenbroekbossen, de overgangen naar rijk ontwikkelde hellingen met elzen-eikenbos en eiken-beukenbos en centraal in het dal een fraai slingerende en steeds weer opnieuw  vol verrassingen opduikende beek, bieden plaats aan tal van zeldzame planten en dieren en zijn een genot voor de op de beleving van natuur en landschap gerichte bezoeker. Naast een uitbundig plantenleven in het voorjaar, met tapijten van geel speenkruid en als met sneeuwvlokken bespikkelde begroeiingen van grootbloemmuur, dalkruid en lelietje der dalen, zijn het ook de galmende concerten van de vele broedvogels, die het verblijven in het gebied zeer aangenaam maken. De geheimzinnigheid van de vaak lokkende, fluisterende en kabbelende beken versterken het gevoel van natuurbeleving in hoge mate.

Maar ook buiten de beekdalen, op de hogere gronden, is het Leudal de moeite waard. Naast het nog overheersende dennenbos is er steeds meer loofbos, soms in een aangename menging met naaldhout. De heischrale graslanden en de nog resterende stukjes heide vormen samen met de aanwezige en modern beheerde landerijen een landschap dat nu eens dicht en gesloten is, dan weer vol afwisseling en openheid met prachtige vergezichten. Ook hierin doen zich weer veel, maar nu andersoortige natuurwaarden voor. Voor de wandelaar bieden de hogere gronden bij uitstek de gelegenheid voor lange en stille wandelingen, waarbij men ondanks de hoge bezoekersaantallen in het Leudal en anders dan in de beekdalen, maar weinig andere bezoekers tegenkomt.

Vrij vroeg in de wandeling kwamen we door een mooi stukje met paarden. Mooie beesten, grotendeels nog in een wintervacht. Dit ondanks de fraaie lente temperaturen van ruim 15 graden op 11 maart 2007. Bij het betreden van het gebied stond een bordje met uitleg:

IJslandse Paarden
In dit gedeelte van het Leudal kunt u IJslandse paarden tegenkomen. Deze dieren hebben een belangrijke functie. Door het eten van jonge boompjes voorkomen ze dat grasland en heide dichtgroeien met bos. In bestaand bos zorgen ze voor open plekken. Zo houden ze het afwisselende landschap in stand. Zo'n gevarieerd landschap is niet alleen leuk om in te wandelen, maar ook van belang voor allerlei planten en dieren. Voor de levendbarende hagedis, boomleeuwerik en stekelbrem is de heide het ideale leefgebied. Op de overgangen naar het bos wonen geelgors en boompieper.

Als het allemaal bos werd, zouden deze soorten verdwijnen.Wat het weer betreft kunnen IJslandse paarden tegen een stootje. Daarom blijven ze het hele jaar buiten. Ook het vinden van voedsel is geen probleem. Behalve bij langdurige sneeuw en vorst. Maar dan voeren we ze bij en hakken wakken in de drinkpoelen.

Wij vragen u de paarden niet te voeren. Door voeren worden ze opdringerig, omdat ze in iedereen een voerder zien. Niet iedere bezoeker waardeert deze opdringerigheid. Houdt altijd enige afstand tot de paarden. Staatsbosbeheer wenst u een prettige wandeling.

Richting Haelen ziet de wereld er opeens heel anders uit. Opeens zie je de bebouwing liggen. Een klein dorpje met veel nieuwbouw aan de buitenkant. Het rondje Haelen maken we voor kasteel Aldenghoor. Door de dichte begroeing is het zeker in de zomer moeilijk om veel van het kasteel te zien. Bij het kasteel in de buurt vindt u ook een aantal restaurants en zeker 1 terras.

Kasteel Aldenghoor
Het huis stamt waarschijnlijk uit de veertiende eeuw. Oorspronkelijk was het kasteel een klein versterkt huis, maar rond 1435 werd het huis uitgebreid tot een forse burcht, met vier torens, grachten en wallen. Rond 1578 werd het gebouw grotendeels verwoest, waarbij één van de vier torens bewaard bleef. Rond 1700 werden de woonvleugels opgetrokken en in 1750 de toegangspoort. Het kasteel wordt particulier bewoond.

Tegen het einde van de wandeling kwamen we langs het ven Groote Bedelaar. Helaas is dat een vogelbroed gebied. Nergens kun je echt dicht bij het ven komen. Onderweg kwamen we een toren tegen. Die stond gewoon zomaar langs het pad. Een flinke toren, nergens een bordje. Thuisgekomen meteen op het Internet gekeken. Daar bleek al snel dat dit de Uilentoren van Dubois was. De toren is eigendom van de erfgenamen van professor Dubois, die nog steeds het landgoed in eigendom hebben. Villa de Bedelaar is op dit moment een groepsaccomodatie voor familiereunie, bedrijfsbijeenkomst, sport- of muziekverenigingen, huwelijksfeesten, vriendengroepen etc. Op het terrein van Villa de Bedelaar (3 ha) staan wel 2 monumenten t.w. de vleermuistoren en de ijskelder. De villa werd 100 jaar geleden gebouwd door professor Dubois en dankt haar naam aan een legende. Die willen we u natuurlijk niet onthouden:

Ooit lag er in de Limburgse bossen in het Leudal bij Haelen een prachtig kasteel waar een rijke ridder woonde, die God noch gebod vreesde. Op kerstavond werd er een groot losbandig feest gehouden. Een bedelaar waagde het om aan te kloppen en om wat restjes van het feestmaal te vragen, maar de dronken ridder lachte hem uit en smeet hem buiten de poort.

De bedelaar krabbelde overeind en riep: "Ik vervloek dit kasteel en zijn ongastvrije inwoners". Toen de klok die nacht twaalf uur sloeg, werd het kasteel door de aardbodem verzwolgen. Sindsdien ligt er op die plek een romantisch ven, dat zorgvuldig de geschiedenis verborgen houdt. En ............wanneer op kerstavond de klok twaalf uren slaat, kun je het gelui van de klokken nog horen .......

Herstel watersysteem Tungelroyse beek
De Tungelroyse beek is de slagader in de waterhuishouding van Midden-Limburg. Provincie Limburg, gemeenten, waterbeheerders, agrariërs en natuurbeheerders werken hard samen om het watersysteem te herstellen. Door oppervlaktewater minder snel af te voeren, worden overstromingen elders voorkomen. Om de natuur kansen te geven worden beken opnieuw ingericht. De kwaliteit van water en bodem wordt verbeterd en verdroging van de landbouw- en natuurgebieden bestreden.

En zo kwamen we moe maar voldaan weer bij de auto. Een heerlijke wandeling, in een heerlijk gebied.