We hebben de auto geparkeerd op de ruime parkeerplaats vlakbij bij Camping Speelpark de Heldense Bossen. Vervolgens gaat de tocht door de bossen, met vele omwegen richting Kessel. Onderweg komen we twee oorlogsmonumenten tegen. Allebei met een verhaal. Maar dat verhaal komen we pas later op het Internet tegen.

Oorlogsmonument
Op 9 oktober 1944 werd hier, zonder enige vorm van proces door de Duitsers neergeschoten: Frans, Gerrit Neef, Res. off der Kon. Landmacht en hoofd van de orde dienst (onderdeel der Binnenlandse Strijdkrachten) te Helden, oud 30 jaar.

WEEST WAAKZAAM, OPDAT DE VRIJHEID WAAR VOOR HIJ STIERF BEWAARD BLIJFT.

ONDERDUIKERSKAMP 'BOVENSBOS'.
Het 'Bovensbos-monument' herinnert de inwoners van Helden aan het militaire onderduikerskamp dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in dit bosrijke gebied was gevestigd.

In 1943 werd door 'Wehrmachtsbefehlshaber' generaal F. Christiansen aangekondigd dat 300.000 Nederlandse militairen alsnog in krijgsgevangenschap zouden worden afgevoerd. Als protest tegen deze maatregel brak spontaan overal in Nederland de April-Meistaking uit. Ook in de Limburgse mijnstreek gaf men massaal gehoor aan de oproep het werk neer te leggen. In deze tijd is het aantal onderduikers enorm gestegen.

Het verzet in Venlo kwam toen met het idee om in de bossen van Midden- en Noord-Limburg kampen in te richten, waar onderduikers zouden worden opgeleid tot geoefende soldaten. In dit kader stichtte de Venlose sergeant Wiel van Boekholdt in het Bovensbos te Helden het kamp 'Vrij Nederland'. De bospaden in dit kamp kregen namen van leden van het Koninklijke Huis. Boer C. Krans stelde een complex van vijf kippenhokken beschikbaar, dat onder leiding van de eerste luitenant J.F. Gijsbers uit Venlo kwam te staan. Distributie-ambtenaar Wiel Houwen leverde bonkaarten, de aannemerszoon Wiel Verrijdt hield zich bezig met de bouwtechnische zaken en drie kapelaans waren verantwoordelijk voor de geestelijke zorg. Het kamp telde een kleine vijftig onderduikers, bestaande uit zowel ex-militairen als burgers.

Op een gegeven moment heeft de groepsleider van de NSB in Meijel het onderduikerskamp ontdekt. De NSB'er had zich voor bakkersknecht uitgegeven en hoorde enkele landarbeiders over het kamp praten. Na zelf op onderzoek te zijn uitgegaan, lichtte hij NSB-collega's in en ook de politie. De wachtmeester beloofde de volgende dag maatregelen te zullen nemen. Dit gaf hem voldoende tijd om eerst het verzet te waarschuwen. De kampleiding besloot de verrader te liquideren. In de nacht van 17 op 18 juli 1943 werd de NSB'er door in Duitse uniformen geklede verzetsmensen uit bed gelicht om de weg naar het kamp te wijzen. Toen de NSB'er argwaan kreeg, sloeg hij op de vlucht, maar hij werd op de brug over het kanaal van Deurne doodgeschoten.

In het kamp werd groot alarm geslagen. 'Vrij Nederland' moest onmiddellijk ontruimd worden. De onderduikers konden op het nippertje ontkomen en werden ondergebracht bij particulieren. Wel werden het boerenechtpaar Krans en hun zoon Gerrit opgepakt, samen met een buurjongen die af en toe melk naar het kamp bracht, én een joods gezin dat bij de familie Krans ondergedoken zat. De Sicherheitspolizei arresteerde ook notaris Haffmans uit Helden, omdat verondersteld werd dat hij de eigenaar van het betreffende bosgebied was. Vader en zoon Krans werden naar Duitsland getransporteerd. Moeder Krans werd enige tijd gevangengehouden in het kamp Vught. De buurjongen werd na zes weken vrijgelaten, evenals de notaris.

We lopen verder door de rustige Heldense Bossen. We komen onderweg op deze doordeweekse vrijdag niemand tegen. De vogels fluiten, de zon prikt er zo nu en dan even doorheen. We lopen stevig door. Van het ene naar het andere pad.

Onderweg komen we regelmatig een bordje van een ANWB wandeling tegen. En telkens van een andere wandeling. Dat geeft al aan dat het een mooie omgeving is. Het leuke is dat je de wandelingen kunt beginnen bij de parkeerplaats. Dus ook zonder GPS kun je hier wandelen.

We lopen langs een kanaaltje. Het dichte struikgewas zorgt ervoor dat we nauwelijks een mooie foto kunnen maken. Het lijkt een kanaaltje van niets. Maar toch is er een heel verhaal over te vertellen:

Het afwateringskanaal
Dat afwateringskanaal is al heel oud. Koning Willem I, naar wie de Zuid-Willemsvaart is genoemd, heeft tussen Luik-Maastricht en ’s-Hertogenbosch een kanaal aangelegd voor het vervoer van brandstof, vooral turf uit de Groote Peel en Deurnese Peel.

Bij de afvoer van de turf werden enkele kanalen – de Helenavaart en het Deurnese Kanaal - gegraven, die bij Beringe uitkwamen en daar aansloten op de Noordervaart. Die op zijn beurt een oorspronkelijke tak van de Willemsvaart moest worden. Dat lukte niet goed, waarop besloten werd om vanuit Nederweert richting noord het dal van de Aa te volgen.

Voor de afwatering van dit deel van het kanaal en de natte Peel werd het dal van de Snepheijer Beek uitgediept en gekanaliseerd. Het kanaal moest door de zandrug heen richting Maas. Zodat de beek, die eerst naar het noorden afliep, uiteindelijk naar het oosten afwaterde op de Maas. Bij Beringe heet die dan ook nog de Sneheider Beek, maar hier noemt men dit het Afwateringskanaal.

We lopen langzaam het bos uit. Een ander landschap komt langs. Het wordt meer open, en in de verte zien we de eerste tekenen van de komende herfst. Bomen in alle kleuren, heel ver weg, maar met een flinke telelens nog net te vangen.

We lopen door een klein rustig dorpje. Op het plein voor de kerk wordt een grote caravan gewassen. De vakantie is weer voorbij.

Het hoogtepunt is het bezoek aan Kessel. Dat is een mooi dorpje. Maar voordat we Kessel zelf gaan verkennen nemen we even een kop koffie met Limburgse vlaai (inclusief slagroom) bij de Rozentuin.

Kessel
Kessel is een stad en gemeente in Limburg (Nederland). De gemeente telt 4.270 inwoners (31 mei 2009, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 22,13 km² (waarvan 0,90 km² water). Kessel grenst aan de Heldense Bossen, een uitgestrekt bosgebied met stuifduinen.

De stad Kessel kreeg in 1312 stadsrechten. Op 2 oktober 2007 heeft de gemeente besloten om samen met de gemeentes Helden en Maasbree de nieuwe fusiegemeente Peel en Maas te vormen die voor 1 januari 2010 een feit moet zijn. Op 10 maart 2008 besloot de gemeente Meijel zich ook aan te sluiten bij deze fusiegemeente.

Kessel is een van de kleinste gemeenten van de provincie Limburg. De enige officiële kernen binnen de gemeente zijn Kessel en het van oudsher bijbehorende Kessel-Eik. Verder kent men nog de gehuchten Het Broek, Hout, Donk en Oijen.

Kessel is een oud Maasdorp dat ontstaan is rond een wachttoren uit de 10e eeuw. De oudste geschriften over Kessel stammen uit het eind van de elfde eeuw. De graven van Kessel, wonende in het vroegere kasteel Keverberg (nu een ruïne), zijn ook de stichters van de Duitse stad Grevenbroich bij Düsseldorf (omstreeks 1300).

Gedwongen door geldgebrek verkocht de laatste graaf van Kessel, Hendrik V, in 1279 Kessel (alles op de linkeroever van de Maas en het kasteel) aan Reinoud I, graaf van Gelder. Het kwam dus bij het Overkwartier van Gelder en later bij of Spaans Opper-Gelre. Tijdens de Spaanse Successieoorlog werd het door Pruisische troepen bezet, en zo bleef het als deel van Pruisisch Opper-Gelre ongeveer een eeuw lang Duits (tot 1814).

Tijdens gevechten aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werden kasteel, kerk (een ontwerp van P.J.H. Cuypers) en de molens zwaar beschadigd. Van het kasteel resteert alleen nog de ringburcht. De kerk werd na de oorlog met enkele wijzigingen herbouwd. Van de molens ging de molen aan de Molenstraat in vlammen op en werd niet meer herbouwd. De Sint Anthoniusmolen werd meteen na de oorlog hersteld.

De Maas
De Maas (Frans: Meuse) is een rivier in West-Europa. Doordat ze voornamelijk door regenwater gevoed wordt kan het waterpeil sterk variëren. De rivier stroomt door Frankrijk, België en Nederland. In Nederland is de Maas de zuidelijkste van de grote rivieren.

De Maas ontspringt in Frankrijk te Pouilly-en-Bassigny op het Plateau van Langres, een belangrijke waterscheiding; de bronnen van de Seine en de Marne liggen hier ook. De rivier doorkruist de Franse en Belgische Ardennen in noordelijke richting. Hierbij passeert ze Verdun en Sedan, vanaf waar ze bevaarbaar is. In Givet, ten zuiden van Dinant passeert ze de grens met België.

De Maas is een regenrivier waarvan het peil sterk afhankelijk is van regen. Daardoor staat de Maas 's winters metershoog, terwijl ze 's zomers vaak bijna droog staat. De meeste regen komt uit de Franse en Belgische Ardennen. De laag op de ondergrond van het Maasgebied is niet dik genoeg om veel water te kunnen bergen.

In de winter houdt de vegetatie bovendien weinig water tegen. Het vocht verdampt vrijwel niet, waardoor alle water wegstroomt. Het reliëf van het Maasbekken is groot, zodat het water met grote snelheid wordt afgevoerd. Een combinatie van deze factoren kan tot een watervloed leiden en overstromingen veroorzaken.

In 1926 werd Limburg getroffen door een watersnoodramp. Begin januari stond de Maas, gemeten bij de Servaasbrug te Maastricht, 46,92 meter boven NAP. Dit was de hoogste waterstand van de 20e eeuw.

In december 1993 en januari 1995 brak de Maas door haar dijken, met een enorme overstroming tot gevolg. Beide situaties waren voorafgegaan door een lange periode (ruim een maand) gestage en soms hevige regen, die de "druppel die de emmer deed overlopen" waren.

De natte periode, die eind januari 1995 tot overstromingen leidde, begon een maand eerder en in totaal viel 350 mm, ruim twee keer zoveel als normaal. Op enkele dagen kreeg het stroomgebied van de Maas gemiddeld meer dan 30 mm in één etmaal en plaatselijk 70 mm.

In 1995 regende het vooral vanaf 21 januari hard: in Wallonië viel 300 mm in tien dagen, drie keer de normale hoeveelheid. In het begin van de regenval was de bodem in Hoog België nog bevroren, waardoor het water extra snel werd afgevoerd. Bovendien kwam door de dooi veel smeltwater vrij van de massa's sneeuw die begin januari 1995 waren gevallen. Een wel zeer ongelukkige samenloop van omstandigheden. Lees verder op Wikipedia.

Hoe hoog het water in Kessel heeft gestaan is te zien aan een bordje boven aan een hek. Meters boven het pad waar we nu staan, en zeker ook een meter boven de kademuur, die hier toch vrij hoog is. Het is bijna niet voor te stellen hoe het er hier uitgezien moet hebben.

Kasteel de Oeverberg
Huis de Oeverberg is in 1870/1872 door de laatste bewoners van kasteel de Keverberg, baron Frits, neergezet. Hij wilde de eenzaamheid van het kasteel de Keverberg ontvluchten en heeft daarom deze kasteelachtige villa laten bouwen. Hier heeft hij nog zes jaar gewoond tot aan zijn dood in 1876. De naam de Oeverberg is afgeleid van een oude boerderij, die langs het Veersepad heeft gestaan op de plaats waar nu de kapelanie ligt (Veersepad no.5). Deze boerderij had de naam 'Op den oever'. Zowel de binnen- als buitenkant van het kasteel zijn nagenoeg in oorspronkelijke staat.

En dan komen we bij het mooiste gedeelte van de wandeling: kasteel Keverberg. We lopen de trap op om te kunnen genieten van het uitzicht.

Kasteel Keverberg
Kasteel Keverberg is een geconsolideerde ruïne van een mottekasteel gelegen in het hart van het Noord-Limburgse dorp Kessel aan de Maas, stroomopwaarts ten zuiden van Venlo. Het kasteel is ook bekend onder de naam "kasteel Kessel". Het bevindt zich op een heuvel. Het hoogteverschil tussen het kasteel en de rivier kan worden overbrugd via trappen en terrassen.

Door zijn ligging op de opgeworpen heuvel is dit kasteel een van de weinige nog overgebleven mottekastelen in Nederland. Van origine was het een van de oudste kastelen in Limburg en stond het bekend als "burcht Kessel".

Uit historisch onderzoek is gebleken dat in de motte restanten aanwezig zijn van een burcht die gebouwd moet zijn in de 9e eeuw. Het betrof hier muren van twee meter dik gemaakt uit oersteen en maaskeien met daarop een vierkante houten woontoren van 15 meter. Het doel van de toren was om het scheepvaartverkeer op de rivier te controleren en tol te heffen.

Na gedeeltelijke afbraak zijn de restanten opgevuld met zand en is de motte verder verbreed en opgehoogd, waardoor een plateauheuvel van 9 meter hoogte ontstond. Het huidige kasteel is vermoedelijk deels gebouwd in de 12de eeuw toen een toren en een mergelstenen ringmuur met weergang op bogen aan de binnenzijde werden aangelegd.

Binnen de ringmuur is een zaal uit de 13de eeuw en, hieraan gebouwd, een poorttoren eveneens uit de 13de eeuw. Vervolgens bouwde men in 1325 aan de noordoostzijde buiten de ringmuur een vierkante donjon. Rond 1400 werd nog een nieuwe poorttoren gebouwd aan de zuidoostzijde, de zogenaamde Maastoren. In de loop der eeuwen werden nog een aantal gebouwen opgericht binnen de muren van het kasteel. Lees verder op Wikipedia.

We kwamen nog een informatiebordje tegen:

Kasteel de Keverberg ligt op een ruim negen meter hoge heuvel: een strategisch punt. Het kasteel stamt uit eind 12de eeuw. In 1297 werd Kessel, de plaats waaraan de graven hun naam, ontleenden, door graaf Hendrik van Kessel verkocht aan graaf Reinald van Gelre.

Hoe de grenzen van het door graaf Reinald gekochte gebied lagen, is niet precies bekend. De aankoop door de graaf was een van de laatste in het Peel-, Maas- en Niersgebied.

Hierna werden alle rechten en gebieden samengevoegd tot één kwartier, dat in 1318 voor het eerst wordt vermeld als het Overkwartier. De hoofdplaats van dit kwartier werd Roermond. Het Overkwartier werd verdeeld in verschillende ambten, waarvan ambt Kessel er één was. In 1903 werd kasteel Kessel verkocht aan de Congregatie van de Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid. In de burcht, die inmiddels Keverberg werd genoemd, vestigden de zusters een meisjespensionaat.

Op 17 november 1944 brachten Duitse militairen op de binnenplaats van het kasteel een aantal springladingen tot ontploffing, waardoor de binnenmuren grotendeels werden verwoest en het kasteel in brand raakte.

In 1953 kocht de gemeente Kessel de burcht en liet die consolideren na een bouwhistorisch onderzoek.

We komen nog een kleine kapel tegen en dan duiken we de bossen weer in. Boven ons hoofd trekken donkere wolken samen. Ook dat geeft mooie foto's. Gelukkig blijft de voorspelde regen weg en komen we droog bij de auto. Weer een mooie GPS wandeling rijker.

Gebruikte website:

• http://nl.wikipedia.org/wiki/Maas
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Kasteel_Keverberg.

POI's

• Camping de Waterval/Terras N51.2768 E6.0084
  
• Camping Speelpark de Heldense Bossen N51.3178 E6.0241
  
• Camping/paardensport/monument onderduikerskamp N51.3038 E5.9984
  
• Centrum Kessel N51.2913 E6.0584
  
• Heldense Bossen N51.3112 E6.0236
  
• Kasteel de Oeverberg N51.2891 E6.0501
  
• Kasteeruine de Keverberg N51.2906 E6.0563
  
• Maas N51.2844 E6.0445
  
• Mariagrot N51.2911 E6.0567
  
• Molenkapel N51.2954 E6.0578
  
• Oorlogsmonument N51.3119 E6.0125
  
• Parochiekerk Kesseleik N51.2815 E6.0226
  
• Pauze Eethuis De Rozentuin N51.2879 E6.0473
  
• Poel N51.2911 E5.9885
  
• Start/Finish/Parkeerplaats N51.3182 E6.0162