Parkeren Start N51 41.084 E5 47.248
Wij parkeren aan de Brandsestraat bij de sporthal of iets verder op bij een kleine parkeerplaats. Komend vanaf Grave de rotonde over en na het BP benzine station de eerste straat links. (dit is de Brandsestraat). Vanuit Sint Hubert of Wanroy: bij binnenkomst in Mill bij eerste rotonde rechtdoor, dan ziet u links de pijp van “Van Hout”; hier gaat u rechtsaf (dit is de Brandsestraat). Hier kunt u parkeren.

Direct lopen we vanaf die parkeerplaats naar het vennetje voorbij de borden “wandelroute” Bovenaan gekomen vervolgen we het pad naar rechts en moeten dan een gevaarlijke weg oversteken en zien voor ons de schoorsteen van “van Hout”.

Schoorsteen van Hout N51 40.987 E5 47.180
Deze schoorsteen wordt de leugen van Mill genoemd omdat die natuurlijk van steen is terwijl er op staat: “Van Hout”.

In 1908 werd hier Houtfabriek van Hout geopend. Zij waren gespecialiseerd in het vervaardigen van fineer. Door allerlei omstandigheden liep de verkoop niet meer en is het bedrijf opgehouden te bestaan en is zijn de gebouwen afgebroken.

Wel is de schoorsteen, een blikvanger voor Mill, blijven staan. Men wil er in de toekomst een toeristische attractie van maken.

Berents Bos N51 40.780 E5 46.351
We vervolgens onze route en komen we in het “Berents bos”. De naam is ontleend aan de familie Berents die hier tot eind 2008 heeft gewoond. In het gebouw is o.a. een groepsaccommodatie gevestigd en binnenkort kan er ook gekampeerd worden.

Sinds begin 2009 is de boerderij verkocht en gaat de nieuwe eigenaar de schaapskooi die er bij staat geheel renoveren. Hier worden binnen korte tijd de schapen naar toe gebracht. De eigenaresse is namelijk de schaapherder van Mill. In Mill wordt op verschillende plaatsen de natuur bij gehouden door het laten grazen door haar schapen.

Peel-Raamstelling N51 40.825 E5 46.187
Nu komen we aan bij de Peel-Raamstelling De Peel-Raamstelling was een verdediginglinie die in 1939 werd aangelegd en op 10 mei 1940, de eerste Nederlandse oorlogsdag, is gevallen. De stelling bevond zich direct achter de Maaslinie, variërend van 9 km tot 21 km van elkaar. De stelling begon aan de Maas, ter hoogte van Grave om via Mill, door de Peel en langs de Zuid Willemsvaart aan de Belgische grens te eindigen.

Deze kunstmatige verdediging werd aangebracht in de vorm van het Defensiekanaal. Onder andere kazematten en prikkeldraadversperringen waren onderdeel van de verdediging. Deze kazematten stonden op zo'n 200 tot 400 meter van elkaar, maar er waren nauwelijks verbindingen tussen de kazematten onderling. Toch zouden ze een invasie aanzienlijk kunnen vertragen en dat maakte dat de Peel-Raamstelling een stelling was waarmee een vijand rekening moest houden.

Aspergestellingen N51 40.811 E5 46.103
Op dit punt ziet u de “aspergestellingen”.

Op 10 mei 1945 lieten de Nederlandse militairen hier een Duitse trein ontsporen en er werd een harde strijd gestreden. Onze militairen schoten op de vijand vanuit de kazematten, de bunkers die langs het peelkanaal of wel het defensiekanaal in 1939 waren gebouwd.

De 10e mei is voor Mill een begrip. Er werd hard gevochten om de vijand tegen te houden.

N51 40.904 E5 45.448
Hier gaan we de bossen weer in.

OLV Kapel ten Hove N5141.025E546.118
Aan de Kapelweg 13 in Mill staat de kapel van OLV ten Hove. De oorsprong van de huidige kapel ligt in de 15e eeuw. Het was een soort veldkapel met een altaar voor de bewoners en pachters van abdij Mariënweerd.

Deze 15e-eeuwse kapel heeft naar alle waarschijnlijkheid nog een voorganger gehad, misschien zelfs uit het begin van de 12e eeuw, de begintijd van de abdij.

Toen na 1648 het openbaar belijden van de Rooms-katholieke godsdienst verboden werd, ging het met de bouwkundige staat van de kapel snel bergafwaarts. Op een tekening van Jan de Beijer uit 1746 zien we de kapel als een vervallen ruïne. Na een reconstructie en een grondige restauratie is de kapel weer in oude glorie hersteld. Tegenwoordig kun je er onder meer trouwen.

De kapel is eeuwenlang een bedevaartsoord geweest, mogelijk al vanaf de middeleeuwen. Tot het begin van de 20e eeuw trokken rond Pasen bedevaartgangers naar de kapel om te bidden bij de miraculeuze afbeelding van Maria. Ook in de tijd van de Republiek (1648-1795) zijn deze bedevaarten gewoon doorgegaan.

Commandopost 1-1-3 RI N51 41.065 E5 46.268
“In de buurt van deze oude eik bevonden zich de stellingen en de commandopost van 1-1-3 RI. Boven in de boom was op een plankier een waarnemingspost die men door middel van klimijzers kon bereiken”, aldus de tekst op de foto bij deze boom.

Zoals u ziet is de bliksem in deze boom geslagen waardoor deze ten dele uitgehold is. Kinderen spelen er nu vaak in en ook tijdens een regenbui, maar dan zonder onweer, kun je hier goed schuilen.

We lopen verder en hebben vanaf hier een mooi zicht vanaf het defensiekanaal op de kerktoren van Mill.

Oorlogsmonument N51 41.197 E5 46.632
Hier het oorlogsmonument waar ieder jaar een herdenking is en waar nog veteranen bij aanwezig zijn.

Oude Begraafplaats N51 41.166 E5 46.766
Oude begraafplaats aan de Hoogstraat vlakbij het centrum.

Willibrordus kerk N51 41.194 E5 46.873
Al voor 1326 was er in Mill een kapel die gewijd was aan de Heilige Willibrordus. Deze kapel viel toen onder de Petrusparochie in Boxmaar. Op 15 mei 1326 werd de Willibrorduskapel tot parochiekerk verheven en onafhankelijk van de moederkerk in Boxmeer.

Het recht om de pastoor in Mill te benoemen ging dat jaar over van de heer van Boxmeer naar de abdij Mariënweerd. Hierdoor werden abdijleden pastoor van Mill. Deze situatie heeft lang zo bestaan. Pas vanaf 1818 werden weer seculiere geestelijken benoemd. Rond 1600 was de abdij Mariënweerd nagenoeg verdwenen. Het recht tot benoeming van pastoors ging naar een andere norbertijnenabdij, namelijk die van Postel.

De kerk werd in 1648 voor de viering van de Rooms-katholieke eredienst gesloten en geconfisqueerd door de autoriteiten. Bijna een eeuw moesten de parochianen kerken in kasteel Aldendriel. Pas in 1744 mochten ze een schuurkerk. In 1648 werd het oude kerkgebouw aan de Nederduits Gereformeerde kerk gegeven. Deze gebruikte de kerk maar gedeeltelijk. Dit doordat er weinig protestanten in Mill waren. De oude kerk raakte hierdoor in verval. Toen de kerk in 1800 aan de Rooms-katholieken werd teruggegeven was het gebouw een bouwval.

Voorlopig werd de schuurkerk uit 1744 nog gebruikt. In 1820 begon men aan de bouw van een nieuwe kerk op het oude kerkhof. In 1823 was die klaar. In 1874, na krap 50 jaar, was ook dit kerkgebouw een bouwval. De nijpende huisvestingssituatie kon alleen nog maar worden opgelost door een geheel nieuwe gebouw.

Rond 1876 kwam de huidige Willibrorduskerk tot stand. In het centrum van Mill, op een geheel andere plek dan waar de oude had gestaan.

Van hieruit lopen we voor de kerk links af en hebben hier verschillende terrassen om even koffie te drinken of een hapje te eten.

Kasteel Aldendriel N51 41.237 E5 47.272
Een stuk verder komen we bij de rotonde en hebben daar zicht op het landschapspark.
Aan dit park zien we het kasteeltje Aldendriel.

Kasteel Aldendriel is een middeleeuws kasteel daterend uit 1477. Dit kasteel is lange tijd in het bezit geweest van de familie Van den Oudenaarde.

Op dit kasteel is, tijdens de vakantie van zijn ouders die in Den haag woonden en in Mill bij haar ouders waren, Reinout Oerlemans geboren. Zijn opa heeft mij dit persoonlijk verteld tijdens een rondleiding op dit kasteel.

Mill
Mill is een dorp in de gemeente Mill en Sint Hubert in de provincie Noord-Brabant in het Land van Cuijk. Het ligt centraal tussen de dorpen Uden en Cuijk. Het gemeentehuis van Mill en Sint Hubert is hier gevestigd. Het dorp heeft 6069 inwoners aan het begin van 2009. Mill is bekend van de Slag bij Mill en het Kasteel Aldendriel.

Tot ongeveer het jaar duizend kende het gebied van de gemeente Mill een spaarzame bewoning. In de 11e en 12e eeuw gingen de mensen er toe over zich te vestigen op de westelijke hoge rug van het Land van Cuijk in de buurt van enkele beekjes.

Ook de heren van Cuijk moeten in dit jonge gebied nogal wat bezittingen hebben gehad. Zij waren in ieder geval nauw betrokken bij de stichting van de abdij Marienweerd.

Mill ontwikkelde zich in de loop van de 14e eeuw tot een zelfstandig dorp met een eigen schepenbank. Het zegel van de schepenbank vertoonde de afbeelding van Sint Willibrord de apostel van Brabant. Deze afbeelding is nog steeds te vinden in het gemeentewapen.

Mill is het grootste dorp van de gemeente, het heeft als middelpunt de r.k. kerk. Er tegenover staat het in 1997 verbouwde gemeentehuis.

In Mill staat verder de beltmolen De Korenbloem, een voormalige korenmolen die nu met kale roeden staat te wachten op betere tijden. Meer informatie kun je vinden op Wikipedia.

Nu de bocht nog door en we zijn bij het eind van deze mooie route.

POI’s

• Parkeerplaats Brandsestraat N51 41.084 E5 47.248
  
• Toren van Van Hout N51 40.987 E5 47.180
  
• Berents Bos N51 40.780 E5 46.351
  
• Peel-Raamstelling N51 40.825 E5 46.187
  
• Aspergestellingen N51 40.811 E5 46.103
  
• Maria Ten Hove trouw kapel N51 41.025 E5 46.118
  
• Commandopost 1-1-3 RI N51 41.065 E5 46.26
  
• Oorlogsmonument N51 41.197 E546.632
  
• Oude Begraafplaats N51 41.166 E5 46.766
  
• Willibrordus kerk N51 41.194 E5 46.873
  
• Kasteel Aldendriel N51 41.237 E5 47.272