START/PARKEREN/FINISH N50 46.290 E5 52.836

We parkeren bij De Smockelaer aan de Givelderweg 2 Heijenrath. We keren te voet terug naar de hoofdweg, gaan richting oost en voor het bos links.

Daarmee lopen we om Heijenrath heen. We blijven vrij hoog, genieten van de vergezichten en dalen daarna af naar de Gulp.

Dan vervolgen we het dal langs de rivier tot we in Slenaken uitkomen. Onderweg genieten we van de mooie herfstkleuren.

Heijenrath N50 46.510 E5 52.555
Heijenrath (Limburgs: Heieret) is een gehucht met ongeveer 125 inwoners. En behoort tot de gemeente Gulpen-Wittem, boven op een heuvelplateau tussen Slenaken in het Gulpdal ten westen en Epen in het Geuldal ten oosten.

Heijenrath is vooral bekend omdat het bovenaan de Loorberg ligt, een van de zwaarste en langste beklimmingen in de wielerklassieker Amstel Gold Race. Deze berg wordt tijdens de wedstrijd meerdere malen beklommen. 

Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Heijenrath

Gulp N50 47.141 E5 51.483
Rivier de Gulp is een snelstromende meanderende zijbeek van de Geul. De rivier is bij benadering 22 kilometer van de bron in Hendrikkapelle (België) tot de monding bij Gracht Burgraaf (Gulpen, Nederland).

In de Romeinse tijd werd de Gulp ‘‘Galopia’’ of ‘‘Gulippa’’ genoemd, wat ‘‘kleine Geul’’ of ‘‘bovenbeek’’ betekent.

De Gulp is een echte forellenbeek: snel vliedend en rijk aan zuurstof. De beekforel komt dan ook veelvuldig voor.

Maretak N50 46.468 E5 51.403
In het dal van de Gulp tref je tal van bomen aan met groene bollen in de kruin. Dit is maretak of vogellijm. De plant wordt vogellijm genoemd omdat de witte bessen gebruikt werden om lijm van te maken zodat men vogels kon vangen door die lijm aan de takken te smeren.

De maretak (Viscum album) is een groenblijvende plant uit de sandelhoutfamilie (Santalaceae). De plant leeft op bomen. Het is een halfparasiet: voor water en zouten is de plant afhankelijk van zijn gastheer.

De witte, besachtige vrucht wordt door vogels verspreid. Deze worden genuttigd in de oksel van een boomtak, het zaad blijft liggen en ontkiemt. De wortel groeit in de boom. Zaden worden niet verteerd en hebben een kleverige laag, vandaar ook de naam 'vogellijm'. De zaden zijn giftig.

De maretak wordt ook mistletoe, mistel of vogellijm genoemd. In Nederland is de soort wettelijk beschermd.

Slenaken N50 46.160 E5 51.699
Slenaken (Limburgs: Sjlennich), gemeente Gulpen-Wittem, ligt dicht tegen de grens met België in een dal waar de Gulp doorheen stroomt, met aan de oostzijde de Loorberg richting Epen en aan de zuidzijde de grens, en de Belgische plaatsjes Nurop en Teuven en in het westen ligt het dorpje Noorbeek gelegen in het Noordal.

Slenaken wordt omringd door de buurtschappen Beutenaken, Heijenrath en Schilberg, die nog steeds bij Slenaken geteld kunnen worden.

Het dorp ligt aan een kruispunt van wegen. Hier kruist de weg van Gulpen naar Teuven de weg van Sint-Martens-Voeren naar Mechelen.

Doordat het dorp in het Heuvelland ligt is Slenaken een geliefde pleisterplaats voor toeristen. Met meer dan 30 verblijfsaccommodaties, hotels, campings en B&B zie je dan ook vele wandelaars in dit 5-sterren landschap.

Geschiedenis Slenaken N50 46.111 E5 51.716
In een oorkonde uit 1252 wordt de vrije rijksheerlijkheid Slenaken voor het eerst genoemd, waarbij Adam, Heer van Sledenake als getuige optreedt voor Walram, hertog van Limburg. In latere een latere periode waren de graven Bronckhorst van Gronsveld en daarna graaf Plettenburg van Wittem er de baas.

Kerkelijk maakte het dorp vóór 1676 deel uit van de Belgische parochie Sint Maartensvoeren. In 1793 kreeg het pas na een aantal conflicten een nieuwe kerk, conform het besluit van het Hof van Brabant, de huidige Sint-Remigiuskerk.

In de periode 1676-1796 heeft het dorp opvallend veel jaren te maken gehad met twee dysenterie-epidemieën, in 1676 en 1781, die veel slachtoffers eisten.
In de 18e eeuw heeft Slenaken last gehad van twee successieoorlogen, de Spaanse in 1702-1713 en de Oostenrijkse in 1740-1748, die voor uitbuiting en verslechtering van de voeding en gezondheid zorgden van de bevolking.

In het midden van de negentiende eeuw telde Slenaken zo'n 600 inwoners en 120 huizen. Er was toen nog geen school. In 2005 waren dit 636 inwoners en 314 woningen. De school had toen 50 leerlingen.

Tot 1 januari 1982 was Slenaken een zelfstandig gemeente. Ze is in 1982 opgegaan in de gemeente Wittem samen met de gemeente Wijlre. Het gemeentehuis van de gemeente Slenaken bevond zich in Dorpsstraat 24 waar in de zijgevel van dit pand zich een steen bevindt die herinnert aan de opheffing van de gemeente Slenaken. Op 1 januari 1999 werd de gemeente Wittem op haar beurt samengevoegd met de gemeente Gulpen.

H. Remigius kerk N50 46.081 E5 51.753
Rimigius ( Saint Remi op zijn Frans) was bisschop van Reims in de 4e/5e eeuw. Hij doopte Clovis in 498.

In de 8e eeuw leefde ook een St Rimigius in Rouen. Hij was de zoon van Karel Martel.
Reeds in de 14 eeuw werd er te Slenaken een kapel gesticht die werd gewijd aan de H. Remigius, maar behoorde tot de parochie Sint De klokkentoren en ingang van de Remigiuskerk te SlenakenMaartensvoeren (B).

De Heilige Remigius werd vanaf de elfde eeuw in toenemende mate vereerd met als centrum van verspreiding het klooster te Reims. Opvallend veel kerken in Noord-Frankrijk zijn zogenaamde Remigiuskerken.

In het zuiden van Limburg staan 4 Remigiuskerken tegenover een totaal van 10 in heel Nederland.

De andere parochies met de kerkpatroon Remigius in Limburg zijn Klimmen, Schimmert en Simpelveld. De kapel te Slenaken werd sinds 1575 bediend door de monniken van het Sepulchrijnen klooster te Hoogcruts, een gehucht tussen Noorbeek en Slenaken.

In 1676 werd Slenaken een zelfstandige parochie, vermoedelijk heeft de oude kapel tot in de achttiende eeuw dienst gedaan als parochiekerk. In 1783 werd aan die kapel een koor toegevoegd, dat zeer waarschijnlijk ook het huidige koor is.

Na Slenaken klimmen we traag naar Teuven, waar we willen lunchen. Over de verharde weg. Gelukkig weinig snelverkeer.

Na het passeren van de grens komen we in de Voerstreek van België. Hier spreekt men Frans, Duits, Vlaams en Nederlands.

Een multinationaal gebied: België, Vlaanderen, Wallonië, Limburg, Luik, Teuven, Voerstreek, maar het meest typerend is de naam Klein-Zwitserland.

We zien de Zwitserse vlag dan ook menigmaal prijken.

Vuursteen N50 45.976 E5 52.165
Aan de overzijde van de Gulp, net buiten Slenaken ligt de Slijpsteen van Slenaken, een zwerfkei die in het Neolithicum gebruikt werd voor het polijsten van vuurstenen bijlen. Het is een nationaal beschermd monument.

Tegen de helling naar Bovenste Bos zien we veel bruine, veelal gladde vuurstenen liggen. Flintstone wordt het ook wel genoemd. Als je de stenen tegen elkaar ketst en ze ruiken daarna zwavelachtig, dan is de steen geschikt om vuur aan te maken met de flinterdunne kurkdroge buitenste velletjes van de bast van de berk. Niet in het bos proberen!

Landschap Teuven N50 45.599 E5 52.329
Teuven is net als de Waalse en Nederlandse omgeving gelegen in een dallandschap, namelijk het dal van de Gulp, dat tijdens de laatste ijstijd door erosie ontstaan is. De bovenste vruchtbare lösslaag is een windafzetting.

De bossen, met in Vlaamse context zeldzame en bedreigde flora (orchideeën) en fauna (everzwijnen), zijn merendeels door Vlaanderen opgekocht in de laatste jaren.

Gaan we binnendoor dan zien we voorbij de doorwaadbare plaats – we kunnen ook over de voetgangersbrug – de rivier meanderen. Steken we hier over dan volgt een schitterende holle weg. Héél mooi, maar ook een taaie gestage klim van 1000m lengte. Af en toe even omkijken om van het uitzicht te genieten. http://nl.wikipedia.org/wiki/Teuven

Teuven N50 45.247 E5 52.285
is een deelgemeente van de faciliteitengemeente Voeren, in het Arrondissement Tongeren. En dat is juist. De Voerstreek is Nederlandstalig, behoort tot Vlaanderen en de provincie Limburg, terwijl de omringende plaatsen behoren tot Wallonië en de provincie Luik. 25% van de inwoners is buitenlander, voornamelijk Nederlands.

De taalstrijd hier in Voeren leidde in 1987 tot de val van het kabinet en uiteindelijk tot de oprichting van de federale regering en de deelstaten of Gewesten Vlaanderen en Wallonië.

Teuven en Remersdaal zijn de enige twee kernen van heel de Belgische provincie Limburg die tot in 1795 tot het historische hertogdom Limburg behoord hebben. Dat stukje historie geeft ‘recht’ op de gescheiden status.

Sint-Pieterskerk N50 45.091 E5 52.485
De kerk ligt in een z-bocht in het dorp aan de weg Teuven-Dorp van Nurop naar Sinnich. De kerk ligt hier hoger dan het straatniveau op een heuvel en wordt omgeven door het ommuurde kerkhof.

Het is boeiend om met de volgende beschrijving naar deze kerk te kijken: het gebouw bestaat uit een ingebouwde westtoren, een driebeukig schip met vijf traveeën en een koor met driezijdige sluiting met twee rechte traveeën. Het gebouw is opgetrokken in baksteen, waarbij hardsteen is gebruikt voor de plinten, lijsten, omlijstingen van muuropeningen en ter afdekking van steunberen en zacht geel natuursteen gebruikt is voor het maaswerk van de vensters.

De toren heeft vier geledingen, een ingesnoerde naaldspits die met leien is gedekt, overhoeks geplaatste steunberen, een polygonaal traptorentje tegen elke zijgevel, een spitsboogportaal met erboven een spitsboogvenster, een uurwerk en op iedere zijde van de toren een galmgat met spitsboogvorm.

De middenbeuk heeft een zadeldak en de zijbeuken hebben lessenaarsdaken gedekt met leien, en zijn voorzien van spitsboogvensters. Het koor heeft steunberen en hoge smalle spitsboogvensters. Aan de binnenzijde heeft de kerk spitsbooggewelven die worden gedragen door colonnetten en boven het koor bevindt zich een straalgewelf.

Tussen de middenbeuk en de zijbeuken bevinden zich spitsboogarcades met hardstenen zuilen met bladkapiteel. Het interieur is verder bepleisterd en heeft haar neogotische beschildering behouden.

Voorbij de kerk gaan we naar de voormalige dorpsschool: tijd voor de lunch. De speelplaats is omgevormd tot terras. We zijn bij Café Modern. Het Strafste Café van België.

PAUZE N50 45.101 E5 52.598

Café Modern Teuven-Dorp 61 3793 Teuven (Voeren) België
Tel.: +32 4 381 3053 Fax.: +32 4 381 3054
[email protected] www.cafemodern.be

Openingstijden:
Zomer- en winterperiode: Zaterdag en zondag, vanaf 10.00
Maandag t/m vrijdag vanaf 11.00 uur open.

Na de pauze kunnen we twee routes volgen om boven te komen. De eenvoudige methode, maar minder mooi, is om vanuit Café Modern naar het noorden te gaan over de verharde weg, de Gieveldstraat.

Gaan we richting zuidoost, dan passeren we het klooster Sinnich. Voorbij het klooster links de helling op.

Het wordt een heel steile klim, 90 meter omhoog over een afstand van 500 meter. Even de tanden op elkaar. Daarna sluiten we vlak af langs de bovenrand van het Bovenste Bosch.

Klooster Sinnich N50 45.004 E5 52.997
Oorspronkelijk was het adellijk Klooster Sinnich - dat begin van de twaalfde eeuw gebouwd werd - een vrouwenklooster van de stiftsdames van de orde der Sint Augustijnen. Het klooster was afhankelijk van de nabijgelegen abdij van Rolduc.

In het begin van de dertiende eeuw, werd het klooster drie maal door brand verwoest binnen een tijdsbestek van achttien jaar.

Deze ongelukkige omstandigheden, en het ongemak als gevolg van het feit dat het klooster te dicht bij haar buren lag, waren aanleiding voor het klooster van Rolduc om de orde der stiftsdames elders onder te brengen.

De zuidvleugel bevat de verpleegafdeling (gebouwd in 1622) en de brouwerij (tegenwoordig boerderij) die in 1764 geheel werd veranderd.

De oostvleugel, waar zich de paardenstallen en stallingen van de rijtuigen bevinden, is geheel vervallen als gevolg van het exploderen van een bom in de nabijheid ervan aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. Deze zuidvleugel herbergt de oude kapel, die in 1297 werd ingewijd.

Grenspaal 15 N50 45.425 E5 53.358
Eenmaal boven passeren we de grens. De bossen worden doorsneden door oude gebruiks- en eigendomsgrenzen. In het bos zie je vaak oude grensstenen of grensbomen. Op de grenssteen kon men het recht aangeven d.m.v. initialen.

De grensbomen werden doorgaans geknot en regelmatig vrijgesteld, waardoor ze beter zichtbaar werden. Daarom zie je ook nog dikwijls een grensboom bij een grenssteen staan.

Bovenste Bosch N50 45.847 E5 53.532
Dit bos is een typisch hellingbos. Tijdens de klim zien we op de lager gelegen delen het eiken haagbeukenbos met es, zoete kers, haagbeuk en hazelaar.

Op de bodem zien we stekelvarens, lelietjesvandalen, lievevrouwenbedstro, muskuskruid, maagdenpalm en de slanke sleutelbloem. Ook groeit er de mannetjesorchis en de bruine orchis.

Naar boven gaande wordt het bos soortenarmer. Boven staan de wintereik, de ruwe berk, lijsterbes en hulst. Onderin staan adelaarsvarens en de blauwe bosbes. Info SBB.

En zo keren we terug naar De Smockelaer. Even nagenieten. Als we niet meer hoeven te rijden met de auto is een van de lekker bieren aan te raden op het terras. Wij geven de voorkeur aan de versgeperste sinaasappelen.

Startpunt 

• START/PARKEREN/FINISH  Givelderweg 2 Heijenrath De Smockelaer  51 24.239 E4 21.278

Geraadpleegde websites

• http://nl.wikipedia.org/wiki/Heijenrath
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Teuven  
• http://www.natuurmonumenten.nl/

POI's

• Bovenste Bosch N50.7641 E5.8921
• Café Modern N50.7517 E5.8768
• De Smockelaer Givelderweg 2 N50.7716 E5.8804
• Geschiedenis Slenaken N50.7685 E5.8619
• Grenspaal 15 N50.7570 E5.8892
• Gulp N50.7856 E5.8580
• H. Remigius kerk N50.7680 E5.8625
• Heijenrath N50.7751 E5.8759
• Klooster Sinnich N50.7500 E5.8832
• Landschap Teuven N50.7599 E5.8721
• Maretak N50.7744 E5.8567
• PAUZE N50.7516 E5.8766
• Sint-Pieterskerk N50.7515 E5.8747
• Slenaken N50.7693 E5.8616
• Start/finish/parkeerplaats N50.7715 E5.8805
• Teuven N50.7541 E5.8714
• Vuursteen N50.7662 E5.8694