GPSwalking.nl - GPS wandelingen | Mooie GPS wandelingen in binnen- en buitenland
Asperen - Heukelum - Linge
Korte beschrijving
Laatst bijgewerkt op 24-11-2011
Kenmerken
Startpunt: | Asperen, parkeerplaats Voorstraat |
Startlocatie: | Gelderland , Nederland |
Coördinaten | N51.877871 E5.116110 |
Afstanden: | 17 km |
Type: | Dorp, Open, Polder, Rivier, Vergezicht, Water |
Begaanbaar: | Gedeeltelijk drassig |
Rolstoel: | Niet bekend |
Honden: | Aangelijnd |
Horeca: | In naburig dorp |
Gelopen op: | 24-11-2011 |
Route informatie
Langere beschrijving
We hadden een afspraak laat in de middag in de buurt van Asperen eind november. Dus maar duimen dat het weer goed genoeg zou zijn voor een wandeling. Terwijl het zuiden en oosten van het land het moesten doen met mistig weer scheen rond Asperen de zon uitbundig. Met een temperatuur van rond de 12 graden was het prima wandelweer. Zeker als je ook een schitterende route mag lopen. Veel afwisseling tussen dorpjes, dijkweggetjes en puur natuur.
De hoge wandelschoenen kwamen prima van pas want sommige stukken waren lekker nat en de klei maakte het ook niet eenvoudiger.
Asperen
Asperen is een stadje in de gemeente Lingewaal in de Nederlandse provincie Gelderland. De plaats heeft 3220 inwoners (2010), waarvan 120 in het buitengebied. Het ligt in de Tieler- en Culemborgerwaard, ongeveer twee kilometer van Leerdam. Tot 1986 was Asperen een zelfstandige gemeente, dichtbij de rivier de Linge.
In de Romeinse tijd vermoedt men een nederzetting, genaamd Caspingium in wat nu Asperen is. Het staat op de Peutinger kaart (Tabula Peutingeriana) vermeld als gelegen tussen Tablis (Oud-Alblas?) en Grinnibus (Rossum) aan de zuidelijke heerweg (dus niet de limes) Noviomagus (Nijmegen) - Lugdunum Batavorum (Katwijk-Brittenburg). Ter plaatse zijn behoorlijk wat Romeinse vondsten gedaan.
Asperen heeft lange tijd een heerlijkheid gevormd. Omstreeks 1314 kreeg Asperen stadsrechten.
In 1517 werd Asperen geplunderd door de 'Zwarte Hoop', een troep Duitse huurlingen, waarschijnlijk onder leiding van Johan van Selbach, die tijdens de Gelderse Oorlogen na de plundering van Medemblik op de terugweg waren naar Duitsland. Hierbij kwam een groot aantal inwoners om het leven.
In 1569 was de jongeling Dirk Willemszoon overgegaan tot het protestantisme en hield in het geheim bijeenkomsten in zijn woning te Asperen. Tijdens het schrikbewind van Alva werd hij gevangengenomen, maar ontvluchtte hij de kerker. Mager als hij geworden was, vluchtte hij over het ijs, waar een van de gerechtsdienaren die hem volgde doorzakte. Hij redde zijn belager, maar de burgemeester hield de gerechtsdienaar aan de afgelegde eed en Dirk Willemszoon werd alsnog verbrand. Zijn verbranding ging extra traag, doordat een oostenwind de vlammen uiteenjoeg, waardoor het vuur niet snel oplaaide.
Asperen vierde in 1983 zijn duizendjarig bestaan.
We starten in Asperen maar gaan al snel langs de Linge aan de buitenkant van de dijk. Mooi stukje wandelroute. Als de Linge hoog staat kan het zijn dat dit stukje pad onbegaanbaar is. Maar dat geldt eigenlijk voor meer delen van deze route. Bij hoge waterstanden in de grote rivieren is deze route eigenlijk niet te lopen. Dat maakt het zeker spannend.
Als we van de Linge weer door het dorp gaan lopen komen we langs de restanten van een korenmolen.
Korenmolen
Sinds de middeleeuwen heeft op deze plaats een houten molen gestaan waarvan de Heer van Asperen het recht van wind had. In 1868 kwam hier een stenen stellingsmolen: de gedenksteen herinnert daaraan.
In 1937 is deze geheel gerestaureerd. De stelling was 7 meter hoog en de totale hoogte van deze korenmolen was 20 meter. Op 24 juni 1948 ging de molen in vlammen op. Het restant wordt als opslagruimte gebruikt.
Op de wand van de molen staat de volgende spreuk te lezen:
Men heeft in plaats van hout
mij nu van steen herbouwd
en hoger vlucht gegeven
nu zoek ik mijn bestaan
in het malen van het graan
zo nodig voor het leven
We lopen verder totaan de kerk waar we afbuigen naar het gemeentehuis waar we omheen lopen om verderop langs de Lingewaal te lopen.
Lingewaal
Bij de aanleg van de Betuweroute kregen archeologen de kans om uitgebreid een kijkje te nemen in de bodem. Ze trokken als het ware een ritssluiting open dwars door het Midden Nederlandse rivierengebied. Hierbij troffen ze vele bijzondere vondsten aan. Het zijn sporen van onze voorouders die al vanaf de Midden Steentijd in dit gebied leefden.
Even moeten we over een fietspad. Het is even doorbijten want de omgeving is niet bijzonder fraai. Aan de overkant van de Linge zien we Leerdam liggen. Een grote stad. Dan steken we een drukke weg over en wordt de omgeving weer interessanter. We komen een beeldentuin tegen die in deze wintermaanden gesloten is. Wat verderop zien we door de bomen het kasteel de Merckenburg liggen. We moeten een klein ommetje maken om het kasteel fatsoenlijke op de foto te krijgen.
De goede tip die we onderweg krijgen over het NU GENIETEN nemen we van harte.
Kasteel de Merckenburg
Rudolph Alexander, baron van Heeckeren van Brandsenburg werd geboren in 1909. Hij overleed te Gorinchem op 11 mei 1980. De baron was wellicht de meest illustere bewoner die kasteel Heukelum, dat ook de Merkckenburg wordt genoemd, ooit heeft gekend. Jarenlang heeft hij alleen het kasteel tegen de boze buitenwereld verdedigd. De baron was een strijdvaardige figuur, die vond dat hij het kasteel als familiebezit moest bewaren in de situatie die hij altijd gekend had. De baron was een man met een feodale instelling. Als ‘Heer van Heukelum’ vond hij bij voorbeeld, dat hij er recht op had, als hij in Heukelum een winkel binnenstapte, daar meteen geholpen moest worden; stond men niet onmiddellijk voor hem klaar, dan liet hij dat heel duidelijk blijken.
Het kasteel de Merckenburg, of Heukelum, dateert uit de dertiende eeuw. Het kasteel is twee maal verwoest en twee keer weer opgebouwd. De eerste verwoesting vond plaats in de veertiende eeuw. De tweede keer was in 1672 toen de Fransen meer kastelen in ons land met de grond gelijk hebben gemaakt. Met gebruikmaking van middeleeuws materiaal werd ook nu weer het kasteel opnieuw opgebouwd. Rond 1700 was het kasteel weer uit zijn as verrezen.
De Merckenburg is een zwaar vierkant gebouw dat op het westen, op het stadje Heukelum is georiënteerd. Het ligt temidden van een brede gracht. Aan de westzijde bevindt zich de machtige, zware poorttoren. De voorburcht is vanuit het kasteel toegankelijk via een ophaalbrug. Een honderd meter lange oprijlaan strekt zich voor het kasteel en de voorburcht uit en geleidt de blik van de toeschouwer over de weilanden langs de Lingedijk naar het stadje Heukelum.
Dan lopen we Heukelum binnen. De route gaat verder langs de Linge oever. Als u zin heeft in een kopje koffie kunt u terecht bij verschillende gelegenheden in het centrum van dit dorp, maar een paar meter van de route af.
Heukelum
Heukelum is een plaats met stadsrechten in de gemeente Lingewaal in de Nederlandse provincie Gelderland. Het is gelegen aan de zuidelijke oever van de rivier de Linge en telt 2.645 inwoners (2010), van wie 600 in de oude kern.
Heukelum is bekend vanwege een uit begin 16e eeuw daterend kasteel Merckenburg. Het is nu een onderdeel van de gemeente Lingewaal dat het meest westelijke puntje van Gelderland vormt tussen de rivier de Linge en de rivier de Waal.
Oostpoort
Op deze plaats stond de Oostpoort die in 1760 werd verkocht. Langs de Linge loopt de noordelijke walmuur - de Lingewal - totaan het molenbolwerk. Resten van deze muur liggen onder het klinkerplad. In deze muur bevonden zich 4 steigerpoorten voor het aanleggen van schepen.
Beeld van de veerman
Het beeld van de veerman herinnert aan het veer Heukelum-Oosterwijk dat in 1972 als voetveer werd opgeheven. De keuze voor dit herkenbare beeld van de heer Baijens viel na een raadpleging van de Heukelumse bevolking in 1983.
Het beeld van de veerman herinnert aan het veer Heukelum-Oosterwijk dat in 1972 als voetveer werd opgeheven. De keuze voor dit herkenbare beeld van de heer Baijens viel na een raadpleging van de Heukelumse bevolking in 1983.
Het beeld wordt gezien als eerbetoon aan alle veermannen die weer en wind trotseerde om beide oevers met elkaar te verbinden.
De Veerman is op 31 maart 1984 onthuld door de Commissaris der koningin in Zuid-Holland Mr. M. Vrolijk.
Nadat we dit monument hebben bekeken moeten we een stukje om de om de haven heen lopen. We komen langs een reconstructie van westelijke walmuur. Een gedenksteen is op 30 april 2010 onthuld. Op deze gedenksteen staat het volgende te lezen:
Ontdaan van grond, vuil en geweld is hier de stadsmuur deels hersteld. Anno 2009: Reconstructie van de westelijke walmuur uit de 14e eeuw van ca. 30 meter lengte met kloostermoppen, aansluitend op een keermuur uit ca. 2000 om het molenbolwerk, voor en op de vervallen stadsmuur.
Stichting vrienden van Oude Heukelum.
We komen langs een overdekte bank met de naam Leugenbank. Deze bank wordt door de ouderen van het dorp gebruikt om bij te praten.
Als we Hinkelum verlaten lopen we een stukje over de Appeldijk. De Appeldijk is een bekende weg die door de hele betuwe slingert. Terwijl delen druk zijn met veel auto/motor verkeer is het gedeelte hier een rustig fietpad.
We zien onderweg niet meer de appels, maar peren komen we nog wel tegen. Hele trossen zelfs. Maar of ze nog smaken?
In het voorjaar is het hier schitterend vanwege de bloesem. In de maand april is deze route een echte aanrader voor alle wandelaars.
Dan gaan we richting De Koornwaard. Een prachtig stukje natuur tussen een oud industrieterrein en de Linge. Hier lopen we door het de weinige stukje bos die we onderweg tegenkomen.
In het midden van dit gebied ligt een grote ondergelopen kleiput. Een smalle strook tussen deze kleiput en de Linge is beschikbaar voor de wandelaar.
Het oude industrieterrein had bebouwd moeten worden met ruim 100 huizen. Gelukkig is dit plan niet doorgegaan.
Op dit gedeelte van de route zijn goede wandelschoenen zeer aan te bevelen. Het terrein is drassig. Hier en daar zijn planken neergelegd maar veel helpt het niet. De planken zijn niet afgewerkt met gaas en soms spiegelglad. Het is dus uitkijken geblazen want voor je het weet lig je gestrekt in de modder.
De prachtige vergezichten maken veel goed. Het is een schitterend gebied om door te lopen en fotogeniek voor de fotografen onder ons.
We verlaten de Koornwaard en lopen weer langs de Linge totdat we bij een Monument komen. Hier staat ook een mooi bankje om even uit te blazen en te genieten van de prachtige vergezichten over de Linge.
Monument
Ruim een kwart van Nederland ligt onder de zeespiegel als er geen duinen of dijken zouden zijn, zou tweederde van Nederland regelmatig onder water staan door instromend zee- of rivierwater.
Sterke dijken langs de Lek, Noord, Boven- en Beneden Merwede, Diefdijk en de Waaldijk zorgen ervoor dat in dit gebied gewoond en gewerkt kan worden. Deze dijkpaal markeert de verbetering van deze dijken die, met uitzondering van de Diefdijk, tussen 1980 en 2008 door het hoogheemraadschap van de Alblasserwaard en v de Vijfheerenlanden is uitgevoerd De Waaldijk is versterkt door het polderdistrict Tieler- en Culemborgerwaarden.
Vanaf 2005 is het onderhouden de dijken in handen van Waterschap Rivierenland.
We gaan nog een stukje over de weg richting Asperen om na de sluis naar beneden te gaan. We komen bij een hoge bank met een heel verhaal over de indunatie in het hout gekerft.
Inundatie
Het defensief onder water zetting voor militaire doeleinden met als doel om deze onbegaanbaar en onbevaarbaar te maken voor de tegenstander.
Er werd gebruikt gemaakt van inundatiesluizen. Dit zijn speciale militaire sluizen om in het geval van oorlogsdreiging een waterbarriere te realiseren door het onder water zetten van aaneen gesloten polders (kommen).
De inundatie waaiersluis in de Zuider Lingedijk uit 1815. Deze kon door slechts 1 man bediend worden en kon zelfs tegen het hoog water opgengedraaid worden.
Bij een sluis stond vaak een aarden tussenbatterij ter bescherming en verdediging.
We gaan de natuur weer in, komen uit op een lange asfaltweg waar we stevig de pas kunnen inzetten. En dan komen we bij een schitterend waterrijk gedeelte met de naam Klein Hoogland. Vreemd genoeg is zeer weinig over dit gebied op het Internet te vinden.
Het woordje polder zegt al genoeg. Ook hier is het drassig en zorgt de klei er voor dat dat alle grip al snel weg is. We moeten op een gegeven moment over een sloot via een smal en glibberig plankje. Dan help al die klei onder je schoenen niet echt mee. Met kunst en vliegwerk komen we zonder kleerscheuren aan de andere kant.
De vogelliefhebber komt hier aan zijn/haar trekken achter de vogelkijkwand. Eind november zagen we vooral eenden en ganzen. Die ganzen zitten in grote getalen midden op het pad en vliegen luid kwetterend weg als er iemand nadert. Paniek om niets.
We lopen verder richting Asperen waar we nog even een kort uitstapje maken naar het fort Asperen.
Het fort wordt op dit moment (2011) gerenoveerd. Hierdoor is ook de horecagelegenheid gesloten.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
Ten Noorden van de Linge ligt het fort Asperen in het poldergebied van de Betuwe. Dit gebied maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie die met zijn forten Holland moest beschermen tegen invallen van buiten. Dit gebied kon in oorlogstijd onder water gezet worden door middel van een sluizensysteem en zodoende een onbegaanbaar inundatiegebied vormen waar niet of moeilijk door te trekken was.
Linge, Maas en Waal vormden het zuidelijkste deel van de strook die liep tot aan Muiden bij de Zuiderzee, het tegenwoordige IJsselmeer. De waterlinie stamt uit 1579 toen Prins Maurits de Staten van Holland tegen aanvallen van de Spanjaarden wilde beschermen.
Het gebied is in de laatste eeuwen in crisistijd enkele keren onder water gezet, het laatst tijdens de tweede wereldoorlog.
De Linge
De Linge is een schone regenrivier en is voor zijn watervoorziening afhankelijk van neerslag. De rivier is 109 km lang en is rijk aan vissoorteh als voorn, snoek, snoekbaars, zeelt, brasem en paling. Vissers met een vergunning kunnen hier hun hengel uitwerpen.
Langs de oevers groeien in de grienden, moerassen en graslanden veel bijzondere kruiden en moeras-planten waaronder moeraswespenorchis en snavelbies. In het voorjaar en zomer trekken de fruitbomen met hun bloesem en vruchten duizenden toeristen.
Ook is de rivier zeer geliefd bij kanovaarders die er de rust op het water zoeken en al peddelend de kronkelende rivier verkennen. Ook veel vogelsoorten en zoogdieren vinden hier hun leefgebied. Wielewaal, rietzanger, geelgors, vleermuissoorten en marterachtigen komen hier voor. Vlinders en insecten maken graag gebruik van de grote variatie aan bloemen. Al met al een uniek en waardevol natuurgebied.
Het fort Asperen
Fort Asperen dateert van 1845 en is aangelegd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een gebied dat in oorlogstijd onder water gezet kon worden en zo de vijand tegenhouden. Het is gebouwd op de plaats waar voorheen . de uit 1794 daterende dijkpost 'Castor' stond.
Het oorspronkelijke fort had de vorm van een halve cirkel met een bomvrije toren met gracht die uitkeek op de Linge. Later is de derde etage van de toren weer verwijderd omdat die te kwetsbaar bleek voor aanvallen met de betere kanonnen.
Tijdens de Frans-Duitse oorlog van 1870 zijn er soldaten gehuisvest en kwamen enkele tekortkomingen aan het fort aan het licht. Tussen 1879 en 1880 is de gracht gedempt en de buitenmuur aangeaard als extra bescherming.
Onder deze aarden wal werd een buskruit- en projectielenopslagplaats aangelegd die diverse nabijgelegen, werken van munitie voorzag. Tijdens de eerste en tweede wereldoorlog zijn diverse betonnen bomvrije wacht- en waarnemingsposten toegevoegd.
Stichting Fort Asperen
De Stichting Fort Asperen deelt het fort met Staatsbosbeheer. Tijdens de wintermaanden is het fort het terrein van vleermuizen maar als deze in het voorjaar zijn uitgevlogen, worden er in het fort exposities en manifestaties over natuur, kunst en geschiedenis van het gebouw gehouden. Veel kunstenaars laten zich inspireren door het fort en zijn omgeving en laten u daarvan meegenieten. Voor rondleidingen door het fort kunt u zich aanmelden bij de rondleider in de taveerne.
We komen weer terug in Asperen waar we even een rondje door het dorp maken. Helaas geen enkele horecagelegenheid te bekennen. We nemen even een slokje uit onze bidon uit gebrek aan beter. Dan weer in de auto richting onze afspraak. Deze mooie wandeling hebben we weer binnen.
Geraadpleegde websites:
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Asperen
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Heukelum
- http://www.heukelum.net/?page_id=19
POI's
- Asperen N51.8826 E5.1147
- Beeldentuin N51.8810 E5.0890
- Café 't Torentje N51.8737 E5.0774
- Café de Zwaan N51.8737 E5.0757
- De Koornwaard N51.8686 E5.0527
- De Rietkampen N51.8605 E5.0783
- De Veerman N51.8736 E5.0738
- Fort Asperen N51.8771 E5.1200
- Heukelum N51.8722 E5.0733
- Kerk Asperen N51.8813 E5.1119
- Klein Hoogland N51.8710 E5.1103
- Korenmolen N51.8841 E5.1167
- Leerdam N51.8894 E5.0990
- Leugenbank N51.8726 E5.0749
- Linge N51.8634 E5.0589
- Lingewaal N51.8835 E5.1091
- Merckenburg N51.8782 E5.0902
- Monument N51.8606 E5.0643
- Niewe Zuider Lingedijk N51.8748 E5.1110
- Oostpoort N51.8750 E5.0805
- Oude kleiput N51.8665 E5.0566
- Proeverij de Goede Neus N51.8742 E5.0783
- Sluis_1 N51.8609 E5.0656
- Sluis_2 N51.8689 E5.0948
- Start/finish/parkeerplaats N51.8778 E5.1161
- Vijvers N51.8706 E5.1070
- Vogelkijkwand N51.8702 E5.1038
Acties
Navigeer naar startlocatie Download (ZIP) Download (GPX) Bekijk kaart/tracks Bekijk de fotoserie Print wandeling tekstStartlocatie
Reacties
Wij zijn benieuwd naar uw reactie. Wel hebben we een aantal spelregels waar we u even op willen attenderen
- Alle velden moeten verplicht worden ingevuld.
- Uw reactie wordt pas na goedkeuring zichtbaar in de lijst ervaringen.
- Uw e-mail adres niet wordt getoond op de site.
- De webmaster behoudt zich het recht uw tekst aan te passen.
- Het is niet toegestaan email-adressen, enige weblinks of schuttingtaal in de tekst op te nemen. Bij veelvuldig misbruik kan u de mogelijkheid van opslaan worden ontzegd.
- Als u ons een link wilt doorsturen dan a.u.b. per email.
- English texts will not be accepted. All input needs to be approved by the webmaster on forehand before be visible on this website. So save yourself the trouble.