GPSwalking.nl - GPS wandelingen | Mooie GPS wandelingen in binnen- en buitenland
Swalmen-Swalm
Korte beschrijving
Laatst bijgewerkt op 06-04-2012
Kenmerken
Startpunt: | Swalmen, Doctor Crasbornplein |
Startlocatie: | Limburg , Nederland |
Coördinaten | N51.232241 E6.037539 |
Afstanden: | 15, 13, 7 km |
Type: | Beek, Bos |
Begaanbaar: | Doorgaans goed begaanbaar |
Rolstoel: | Niet bekend |
Honden: | Aangelijnd |
Horeca: | Bij start en onderweg |
Gelopen op: | 06-02-2012 |
Route informatie
Langere beschrijving
Het is koud, zeer koud als we vertrekken voor een mooie wandeling langs het riviertje de Swalm. De thermometer in de auto wijst een buitentemperatuur van ruim -7 C aan. Maar warm aangekleed moet dat eigenlijk niet een groot probleem zijn. Stevig doorstappen, dan wordt je vanzelf weer warm.
Het idee is goed, maar gaat niet helemaal op. Onze handschoenen zijn te dun. Fotograferen en de GPS bedienen met dikke wanten is geen oplossing. Daarom hebben we wat dunnere handzame handschoenen aan en de hele wandeling koude vingers. Maar de natuurpracht onderweg vergoed veel.
We lopen zeer snel Swalmen om langs een leuk klein paadje richting de Swalm te lopen. Vandaar kunnen we meteen genieten van een prachtig uitzicht. En dat herhaalt zich onderweg nog verschillende keren.
Leuk om te zien dat zelfs op zo'n snelstromende rivier nog ijs kan groeien.
Swalmen
Swalmen (Swalms: Zjwame) is een plaats en voormalige gemeente in Nederlands-Limburg, die sinds 1 januari 2007 bij de gemeente Roermond hoort. Swalmen is gelegen tussen Roermond en Venlo, wordt in het westen begrensd door de Maas en in het oosten door de Duitse grens.
Swalmen (in 11e-12e eeuw (de) Sualmo; ca. 1200 Sualmum; 1239 Swalmene) dankt zijn naam aan het riviertje de Swalm. De uitgang -en is hier geen meervoudsvorm, maar een oude naamvalsvorm om een plaats aan te duiden. Deze is bij plaatsnamen die aan een water of riviertje zijn ontleend in Limburg niet ongebruikelijk.
Zo vindt men in Zuid-Limburg Gulpen, Mechelen en Voeren, die alle genoemd zijn naar een riviertje.
Het eerste deel gaan over een mooi kronkelig pad waarbij je regelmatig een blik kunt werpen op de meanders. Zomers is de Swalm wat moeilijker te zien door alle begroeiing. Daar hadden we nu geen last van.
De Swalm
De Swalm is een snelstromende, bochtenrijke bosbeek, die uit het hogergelegen grensgebied van het nabije Duitsland komend, zich door de gehele gemeente slingert en dwars door de dorpskern stroomt. De Swalm mondt even voorbij Swalmen uit in de Maas.
Een stukje ten zuiden van deze monding ligt op een hoge oever aan het winterbed van de Maas het pittoreske kerkdorpje Asselt. In het oosten grenst Swalmen aan Duitsland. Voor de samenstelling van het gebied dat tot Midden-Limburg wordt gerekend.
Archeologie
Zoals op meer plekken rond Swalmen, zijn ook hier sporen te vinden van zeer oude menselijke bewoning. De grafheuvels - onder andere bij de Kroppestraat - stammen uit de Bronstijd en zijn ongeveer 3500 jaar oud.
In de Romeinse tijd, zo'n 2000 jaar geleden, liep hier een verbindingsweg van Xanten naar Heerlen ën Aken. De weg zelf is niet meer zo duidelijk te zien, maar het is een apart idee dat hier al zo lang mensen komen.
We komen langs een informatiebord over de Wolfsgraaf. De wallen die in het verhaal worden beschreven zijn nog te zien, of ze zijn weer opnieuw aangelegd.
Wolsfgraaf
Deze wal is onderdeel van een laat-middeleeuws verdedigingssysteem, een landweer. Hij bood bescherming tegen plunderende soldaten en roversbenden en hield o.a. wolven tegen, die het op het vee hadden gemunt.
Deze landweren sloten meestal aan op natuurlijke hindernissen als moerassen en rivieren.
De landweer is zo rond 1650 gemaakt door de inwoners van Swalmen. Dat hebben ze gedaan door twee greppels van één tot anderhalve meter diep te graven en de aarde daartussen tot ruim twee meter hoog en vier meter breed op te werpen.
De zo ontstane wal werd beplant met bomen en doornig struikgewas, zoals sleedoorn, acacia, hondsroos en braam, en dit resulteerde in een bijna ondoordringbare hindernis. De nodige doorgangen werden voorzien van een slagboom, of 'vaar'.
Deze wal strekte zich uit tot de Rijksweg I langs de huidige straat "Aan de Wolfsboom". Aan de overzijde van de Swalm, op De Hout, kunt u énkele honderden meters oostelijk van hier de voortzetting van dit verdedigingssysteem vinden.
In de aangrenzende gemeente Beesel lag ook zo'n verdedigingswal. Waar deze aansloot op die van Swalmen, lag een opening die "De Wolfskeel" werd genoemd.
Hartelijk welkom in het Groenewoud. Dit natuurrijke bosgebied aan de oever van het riviertje de Swalm. Het heeft een parkachtig karakter; kenmerkend daardoor zijn de markante oude bomen, vijverpartijen en beplanting met rhododendrons.
Aan de andere kant van de Swalm ligt natuurgebied De Hout, vernoemd naar de oude boerderij. Daar vind u bloemrijk grasland met overgangen naar heide en loofbos.
Dieren
Dit gevarieerde landschap herbergt veel verschillende diersoorten. Sommige leven vooral in de buurt van de beek, zoals de kleurige ijsvogel. Hij jaagt op vis die hij met z'n priemvormige snavel opduikt. De ijsvogel is het hele jaar door te zien, meestal als een snelle blauwe flits over Je beek. De schuwe bever is een andere bijzonderheid, waarvan soms de vraatsporen te vinden zijn - zoals een tot een punt doorgeknaagd stammetje langs de beek.
's Zomers fladderen veel weidebeekjuffers (kleine libellen) met hun zwarte vleugels langs de oevers. In dezelfde tijd kunt u ook verrast worden door tientallen Phaegea vlinders of 'melkdrupjes'. Als te zwaar beladen propellervliegtuigjes zweven deze zeldzame vlinders langzaam door open plekken in het bos.
Meanders
De Swalm ontspringt in Duitsland, ten zuiden van Wegberg. Bijna overal loopt deze snelstromende beek op natuurlijke wijze door de stroombedding. Met andere woorden; hij meandert - een woord uit Rusland, naar de kronkelende rivier de Meander.
Dat betekent dat zijn loop voortdurend verandert, omdat de oeverpan de buitenbocht afkalft. Soms worden daardoor zelfs bomen ontworteld! Aan de langzamet stromende binnenbocht zakt slib en zand naar de bodem, zodat die bocht geleidelijk verlandt. Het resultaat is een grote variatie aan steile en vlakke oevers, en grindige of juist zandige beekbodems, Een continue dynamiek, waar bijzondere natuur te vinden is.
De vroegere woeste gronden in deze omgeving - heidevelden, vennen en moerassen - waren gezamenlijk eigendom van de dorpen Swalmen, Brüggen, Bracht en Elmpt.
De inwoners van de 'gemeinten* hadden het recht om er hun vee te weiden, bijenkorven te plaatem, er te plaggen voor de potstal en hakhout te vergaren voor eigen gebruik.
Het vee werd dagelijks langs o.a. deze weg naar de 'gemeinde gronden gedreven en 's avonds weer terug naar de potstal. De weg is dus al eeuwen oud. De veedriften waren meestal vijftien tot achttien meter breed, met aan weerszijden een greppel en een met hakhout begroeide wal om te voorkomen dat het vee uitbrak.
Tussen de dorpen was altijd al onenigheid over het gebruik van de gemeenschappelijke gronden. Rond 1850 escaleerde deze 'Bosstrijd' tussen Swalmen en Brüggen. Een rechter kwam eraan te pas om een definitieve regeling te treffen, waarbij grote delen grond toegewezen werden aan Brüggen.
Zo kwam het ook dat Swalmen tot in de jaren zestig van de vorige eeuw zo'n duizend hectare grond op Duits grondgebied bezat. De Swalmer klei-industrie dankte er zijn ontstaan aan, omdat juist daar dikke lagen klei voorkwamen. Die klei werd afgegraven verwerkt door lokale pannenfabrieken.
Het is heerlijk wandelen in dit gebied. Mooie brede paden worden afgewisseld door slingerde paadjes langs de Swalm. Onderweg is het niet druk. Dat zal vast komen door de kou.
We passeren een grenspaal en lopen Duitsland in. Het gebied wordt wat glooiender en we zien op de kaart zelfs een berg van 65 meter hoog opdoemen.
Bij een picknick bank besluiten we even een boterham te eten. Helaas is niet de wind opgestoken en schijnt de zon wel vrolijk maar kunnen we nog niet genieten van enige warmte. Lang blijven we niet hangen, we willen niet stijfbevroren gevonden worden.
Na de omweg door het Duitse Wald komen we weer bij de Swalm aan. Een schitterend gedeelte met een bruggetje en verschillende knuppelbruggetjes.
Onderweg komen we regelmatig een houtsnijwerk van Roel van Wijlick. Zie ook www.boomtotbeeld.nl. Bij elk houten dier is een korte beschrijving opgenomen.
Zo leren we over de eekhoorn, de ringslang, de snoek en de karper. Het is een leuke en leerzame afwisseling onderweg.
Eekhoorn
Komt voor in de bossen, tuinen en parken, Is vroeg in de ochtend en namiddag actief. Maakt één hoofdnest en vier of vijf reserve-nesten. Legt voedselvoorraden aan in boomholten en in de grond. Houdt geen echte winterslaap.
Ringslang
De ringslang is een waterminnend dier dat uitstekend kan zwemmen. Ze leven dan ook voornamelijk in een vochtig biotoop met voldoende schuilplaatsen en zonnige maar ook beschaduwde plekjes. Het is een niet giftige en totaal onschuldige slang.
Kikker
De groene en bruine kikker stellen geen hoge eisen aan hun biotoop. Enige voorwaarde is de aanwezigheid van water en een begroeide strooisellaag waarin gescholen en gejaagd kan worden. Deze twee soorten komen het meest voor in Nederland.
Karper
Karpers leven in groepen en zowel in stilstaand als vrij sterk stromend water, Ze hebben een weke bodelm nodig die doorwoelen bij het zoeker naar kleine bodemdiertjes. Overdag rusten ze meestal in diepere waterlagen, pas als de schemering invalt worden ze actief.
Snoek
Deze soort leeft bij voorkeur in ondiep oevergebieden met helder, stromend of stilstaand water waarin veel planten groeien. Door de prooikeuze (zieke en zwakke vissen) zorgt hij ervoor dat de visstand in het water gezond blijft.
We lopen een stukje over een vroegere romeinse weg. Gelukkig wijst een informatiebordje ons op dit belangrijke feit want aan het pad zie je dat niet.
Romeinse weg
In 1937 werd hier bij toeval een deel van de Romeinse weg van Heerlen naar Xanten ontdekt. Hij kruist de Swalm op een doorwaadbare plaats in een natuurlijke laagte en vervolgt zijn weg noordwaarts via de oude Heerbaan (nu Prinsendijk).
Bij het ploegen vond men vroeger regelmatig scherven van Romeins aardewerk! Later zijn ook delen van een dolium gevonden, een groot voorraadvat voor vissaus. De vondst van Romeins bouwpuin en dakpanscherven wijst op het eertijdse bestaan van een gebouw. Ook zijn resten van hutkommen (fundamenten van kleine hutten) opgegraven, een paar honderd meter westelijk van hier.
Meer naar het oosten, aan de overzijde van de Kroppestraat, is zo'n driehonderd meter van deze Romeinse weg nog geeheel intakt. De weg is onmgeveer acht meter breed met een bol profiel. De bovenlaag bestaat uit een mengsel van grond en leem en is dertig tot vijfenveertig centimter dik.
Deze wegen werden in eerste instantie aangelegd om de Romeinse troepen snel
te kunnen verplaatsen. Op belangrijke knooppunten van wegen en rivieren werden legioenen gelegerd.
Handelaars hadden natuurlijk baat bij deze wegen en zo ontstonden belangrijke handelsplaatsen, zoals Maastricht en Nijmegen.
In de verte zien we een grote groep auto langs de weg staan, twee grote groene partytenten staan in het gras en een groepje mensen staat op het veld. Benieuwd vragen we ons af wat die mensen daar in de kou staan te doen.
Zouden het vogelspotters zijn is het eerste idee. Maar niemand staat met een kijker naar boven te kijken. Maar dan zien we het. Het is een clubje miniatuurzweefvliegers die met hun hobby bezig zijn. Verschillende witte vogels worden de lucht in geschoten.
Houterhof
Het landgoed Houterhof dateert van omstreeks 1400 en is vanaf die tijd bewoond geweest. Van de periode daarna (i6de en I7de eeuw) zijn o.a. scherven gevonden van Westerwalds en Raerens aardewerk.
Bebouwing
Deze streek is al bewoond geweest sinds het einde van de laatste kleine ijstijd, in het jong-paleolithicum. Groepjes mensen uit de zogenaamde Tjongercultuur leefden toen, zo'n 11.000 -12.000 jaar geleden, oa.a van de rendieren, die in grote kuddes door een toendra-achtig landschap trokken.
Van deze rendierjagers zijn verschillende vuurstenen werktuigen gevonden. In 1999 vond men ook een bijzonder hartvormig steentje: waarschijnlijk een verloren amulet. Ook uit de latere steentijd zijn vonsten gedaan, zoals krabbers, pijlpunten en klingen van messen.
Van veel later dateren de twee grafheuvels aan de Kroppestraat: namelijk van de late bronstijd (800-1200 voor Christus).
Ook zijn hier scherven van Romeins aardewerk gevonden. Die kwamen meestal na het ploegen aan de oppervlakte. Een paar honderd meter naar het westen, aan de oeverzijde van de Swalm, zijn sporen van enkele Romeinse hutkommen (fundamenten van kleine hutten) ontdekt. Bij toeval kwamen ze te voorschijn bij de opgraving van een Merovingisch grafveld, uit 600-800 voor Christus.
Na deze frisse maar mooie wandeling komen we weer bij de auto uit. Het is nog maar -3 C. In de auto warmen we ons verder op. Thuis kijken we naar de vele mooie foto's die we hier geschoten hebben. Het was een leuke tocht.
Geraadpleegde website:
POI's
- Brug en vlonders N51.2286 E6.0746
- Café N51.2304 E6.0801
- De Swalm N51.2318 E6.0438
- Diergardtscher Wald N51.2434 E6.0894
- Grenspaal N51.2401 E6.0742
- Groenewoud N51.2324 E6.0501
- Houterhof N51.2316 E6.0572
- Infobord N51.2338 E6.0579
- Kahlberg (65m) N51.2411 E6.0949
- Meanders N51.2322 E6.0611
- Picknicktafel N51.2282 E6.0805
- Restaurant N51.2329 E6.0686
- Romeinse weg N51.2317 E6.0614
- Start/finish/parkeerplaats N51.2322 E6.0375
- Swalmen N51.2332 E6.0355
- Wolfsgraaf N51.2326 E6.0452
Acties
Navigeer naar startlocatie Download (ZIP) Download (GPX) Bekijk kaart/tracks Bekijk de fotoserie Print wandeling tekstStartlocatie
Reacties
Wij zijn benieuwd naar uw reactie. Wel hebben we een aantal spelregels waar we u even op willen attenderen
- Alle velden moeten verplicht worden ingevuld.
- Uw reactie wordt pas na goedkeuring zichtbaar in de lijst ervaringen.
- Uw e-mail adres niet wordt getoond op de site.
- De webmaster behoudt zich het recht uw tekst aan te passen.
- Het is niet toegestaan email-adressen, enige weblinks of schuttingtaal in de tekst op te nemen. Bij veelvuldig misbruik kan u de mogelijkheid van opslaan worden ontzegd.
- Als u ons een link wilt doorsturen dan a.u.b. per email.
- English texts will not be accepted. All input needs to be approved by the webmaster on forehand before be visible on this website. So save yourself the trouble.