In maart 2012 waren we al eens te gast bij Vakantieparadijs Heidehof. De Nederlandse eigenaren Ron en Gerdine Snijder hadden ons toen uitgenodigd om een aantal mooie wandelingen in de omgeving van heidehof op GPS te zetten. We waren toen vroeg in het seizoen waardoor de narcissen in het Olaftal nog niet in bloei stonden.

Dit jaar waren we precies een maand later weer terug bij Heidehof. Maar door de lange en koude winter van 2013 was de natuur nauwelijks verder dan vorig jaar een maand eerder. We hebben daarom zo lang mogelijk gewacht met een bezoekje aan de narcissen en eerst een wandeling om de Oleftalsperre gemaakt. Zie ook ons sfeerverslag.

We starten met het lezen van de informatieborden. Dat valt niet mee, pittig Duits wordt ons voorgeschoteld. Dan alles maar op de foto en later door Google Vertaal. Dat leverde vele kromme zinnen op. Maar na een avond puzzelen hadden we de informatie toch redelijk netjes op een rijtje.

Oleftalsperre
De dam is omgeven door prachtige bossen. Om het meer ligt een 13 km lange en goed onderhouden pad voor fietsers en wandelaars. Het pad biedt vele mooie uitzichten over het meer. Bovendien kunt u gemakkelijk te voet naar het nabijgelegen wildreservaat. Omdat het water van het meer gebruikt wordt als drinkwater is zwemmen, baden of watersport niet toegestaan.

Na een korte klim waarbij we langs de buitenrand van het wildreservaat komen we boven op de dam aan waar op een prachtig uitzicht getracteerd worden.

Heel langzaam komt de zon steeds meer door en stijgt de temperatuur een beetje. Het is half april 2013 en de sneeuw is pas sinds een week weg. De natuur is nog niet op gang gekomen. Maar als de zon even doorkomt vliegt er opeens een citroenvlinder langs.

De taken van een dam
De dam heef vele taken. Aan de ene kant regelt de Oleftalsperre het waterpeil: het beschermt tegen overstromingen. Anderzijds, levert het drinkwater, industrieel water en elektriciteit.

Exploitant van deze en de andere dammen in het Eifel-Rur-water gebied is de Eifel-Rur. Sinds 1993 is dit een unie van 24 vroegere individuele verenigingen. Het is verantwoordelijk voor water- en afvalwaterbeheer in die regio. Het water drijft een kleine krachtcentrale van RWE aan (Moselkraftwerk). Het toezicht en de controlefuncties worden uitgevoerd door de bevoegde autoriteiten en voor een deel door het waterschap Oleftal.

Ten zuidoosten van de dam ligt het aquaduct Oleftal. In de gebouwen die worden geëxploiteerd door het waterschap Oleftal wordt jaarlijks ongeveer 3,5 miljoen m3 drinkwater behandeld. Van hieruit verkrijgen de bewoners van de gemeenschap Hellenthal het drinkwater. Maar ook de stad Bad Münstereifel is via een toevoerleiding aangesloten. Met een capaciteit van 19,3 miljoen m3 is de Oleftalsperre de op vijf na grootste waterberging tussen de 13 stuwdammen die de Eifel-Ardennen herbergt.
 
1955-1959, werd de 54-meter hoge Oleftalsperre gebouwd. Als zogenaamde pijler cellen van pijler cellen dam  van Grobrüttelbeton. De dam onderscheid zich van andere dammen doordat de individuele cellen hol zijn. Deze ongewone bouwmethode is uniek voor Duitsland tot nu toe.

Het eerste deel van de wandeling gaat over een goed begaanbaar weg. Zo nu en dan komen we een fietser tegen. Er wordt hier meer gefietst dan gewandeld. Terwijl de zon al behoorlijk doorbreekt zien we op het water nog ijs liggen en vinden we sneeuw in de gedeelten die in de schaduw liggen.

De watercyclus
De watercyclus gaat via verdamping, condensatie (wolken, mist) neerslag, oppervlaktewater afvoer (rivieren) en ondergrondse afvoer van water. Boven- en ondergronds loopt het water weer naar de zee en meren. Daar begint de cyclus begint opnieuw.

De watercyclus wordt voornamelijk bepaald door het lokale klimaat, in het bijzonder het dagelijkse weer. De regen zorgt ervoor dat grond weggespoeld wordt richting zee. Deze erosie is ook goed te zien in de Eifel waar rivieren diepe dalen hebben uitgesleten.

De bevolking op aarde gebruikt ongeveer 8.300 km3 water per jaar, dat is 0,1% van de beschikbare grondwater. De beschikbare watervoorraden worden voortdurend aangevuld met regenwater. Afhankelijk van regionale klimaat verdampt 50 tot 80% van de gevallen regen direct. De resterende neerslag komt gedeeltelijk terecht in rivieren, meren en bekkens. Maar het grootste deel van het regenwater sijpelt de grond in en komt zodoende ten goede van de zoetwaterbronnen.

Onderweg komen we niet alleen fietsers tegen maar ook een groep paardrijders.

Waterbalans voor de Bondsrepubliek Duitsland
In Duitsland, valt gemiddeld 770 mm neerslag per vierkante meter per jaar (Udenbreth ongeveer 1145 mm). Met een oppervlakte van 356.800 km2, resulteert dit in een totale neerslag van ongeveer 275 km3. Daarnaast stroomt vanuit Duitsland ongeveer 65 km3 water boven of onder de grond naar de buurlanden. Dat maakt dat in Duitsland een totaal watervolume van 340 km3 beschikbaar is. Hiervan verdampt ongeveer 190 km3. Het niet gebruikte regenwater stroomt naarde Noord-en Oostzee en de naburige landen of verrijkt de watervoerende lagen.

Geologische omstandigheden
Bij de bouw van de dam moet rekening worden gehouden met een goed waterbeheer en met de geologische omstandigheden. Hiervoor zijn speciaal opgeleide ingenieuren op het gebeid van geologie en hydrogeologie ingezet.

Voordat de bouw van start ging hebben er geologische onderzoeken plaatsgevonden door prof. K. Rode van het Geologisch Instituut van de Universiteit van Aken.

De geologen moesten een aantal vragen te beantwoorden. Zo moest men bepalen welk fundament nodig was om 20 miljoen m3 water in het bekken op te vangen. Hierbij is speciaal gekeken naar de dichtheid van de ondergrond. Men moest bepalen of de ondergrond van rotsen sterk genoeg was om het gewicht van de dam te dragen.

En er werd onderzoek gedaan of de juiste bouwmaterialen in de omgeving voorradig waren. In de nabije omgeving van de dam is nog te zien waar o.a. het zandsteen gedolven werd.

Ook werd onderzocht welke kwaliteit het water uit het omliggend gebied had. Dit water zou namelijk later opgevangen worden door de Olaftalsperre. Het water uit de omgeving wordt alleen gebruikt door de houtverwerkende industrie. Er komt nauwelijks landbouw voor in de nabije omgeving.

Landbouw kan de waterkwaliteit beinvloeden door de meststoffen die gebruikt worden. Al snel werd duidelijk dat er een goede waterkwaliteit voorhanden was, met minimale verontreinigingen.

De waterkwaliteit wordt hier ook gekenmerkt door een lage waterhardheid en een bijna neutrale pH. Deze twee waarden worden sterk beïnvloed door de steen en grondsoorten, waarover het water uit het Oleftal loopt. Een speciale rol speelt het bos hier. Vooral met zijn uitgebreide wortelstelsels zorgt het voor een extra reiniging van het water.

We lopen rustig, kijken regelmatig om ons heen, proberen alle vlinders op de foto te zetten en genieten van de vergezichten. Dan komen we bij het westelijke puntje en gaan langs de andere kant weer terug. Er zijn 2 mogelijkheden: we kunnen weer de oever volgen of een uitstapje naar de Waldkapel maken. We kiezen voor de omweg. We moeten nu een stuk de heuvel op. Maar deze "klimpartij" wordt beloond met een bezoek aan een schitterende kapel. 

Arenbergische Waldkapelle
De kapel bevindt zich in op de zuidwestoever van het stuwmeer. De kapel is alleen toegankelijk voor voetgangers en is met name in de lente maanden veelbezocht als veel mensen de Narcissenwandelweg door de Oleftal bezoeken.

De kapel dankt zijn bestaan aan een jachtongeval. Op 7 Mei 1897 was graaf Edward de Briey, een vriend van de hertog van Engelbert Maria Arenberg, samen met de boswachter Stoll Hellenthalter bos jagen. In ruw terrein viel Stoll en schoot daarbij zijn jachtgeweer af. De kogels doorboorde zowel de rug en de buik van de graaf die de volgende nacht stierf in het nabij gelegen Hellenthal.

In het volgende jaar 1898 plaatste hertog Engelbert van Arenberg op de plaats van het ongeval een gedenkteken voor zijn vriend door het bouwen van een kapel. De bouw nam metselaar Hassel, een inwoner van Reifferscheid, voor zijn rekening. De beeldhouwer John Heinen van Hellenthal maakte het houten altaar en schilderden de kapel.

Bij de bouw van de kapel werd gebruik gemaakt klachelplaat uit 1657. De plaat komt uit een voormalige ijzergieterij Arenbergs. De inwijding van de kerk vond plaats op 2 Mei 1899 in de naam van heilige St. Edward.

In 1977 werd de kerk zwaar beschadigd door herhaalde vernielingen en brandstichting. Zowel het altaar en het merendeel van de banken, het altaar en alle houten voorwerpen werden volledig verwoest. Brandbestrijding was moeilijk vanwege de afgelegen ligging van de kapel. Een complete renovatie van het interieur en de ramen waren nodig. Sinds de renovatie bedekt een natuurstenenplaat het houten altaar.

In 1987 werd de kapel uitgeroepen tot nationaal monument. In 1992 kon het interieur gerestaureerd worden doordat er genoeg fondsen beschikbaar kwamen. Daarna is nog het leie dak van de kapel vervangen.

Buiten op de kapel staat te lezen:

Fürchtet Gott und gebet Ihm die Ehre!
offenbarung 14/7

Ach, Vater lass Deine Welt noch etwas bestehn und nicht Deiner Schöpfung Schöne vergehn. Statt zu verderben wir wollen lobpreisen.

Vertalen blijkt dan toch moeilijk te zijn. Maar Internet brengt uitkomst. We zoeken de Nederlandse tekst van Openbaring 14/7 op:

Luid riep hij: ‘Heb ontzag voor God en geef hem eer, want nu is de tijd gekomen dat hij zijn oordeel zal vellen. Aanbid hem die hemel en aarde, zee en waterbronnen geschapen heeft.

Na een heerlijke wandeling komen we weer terug bij de dam. We moeten nog een stukje afdalen richting auto maar dat gaat bijna vanzelf. De zon gaat steeds meer schijnen en daar genieten we van als we weer terug zijn bij ons huisje.

Als u de route lange het stuwmeer blijft volgen dan is de route redelijk vlak op het begin en het einde na. Het stukje naar en van de kapel is wat steiler. Totaal is het hoogteverschil ongeveer 190 meter.

Geraadpleegde Websites:

• http://de.wikipedia.org/wiki/Arenbergische_Waldkapelle
• http://de.wikipedia.org/wiki/Olef_(Fluss)
• http://de.wikipedia.org/wiki/Oleftalsperre

POI's

• Hellenthal N50.4898 E6.4359
• Oleftalsperre N50.4950 E6.4213
• Picknickplaats1 N50.5039 E6.3958
• Picknickplaats2 N50.4908 E6.3643
• Picknickplaats3 N50.4952 E6.3870
• Picknickplatz/Waldkapelle N50.4837 E6.3791
• Start/finish/parkeerplaats N50.4938 E6.4228
• Wildfreigehege Hellenthal N50.5009 E6.4275