Bij het uitzetten van deze wandeling lopen we herhaaldelijk tegen grenzen aan. Afbakeningen en belemmeringen, snelweg, gesloten domeinen, ontoegankelijke natuurgebieden. Daardoor werd de thuis op de kaart uitgezette tocht tussen Start en Pauze 13 km in plaats van 8,5 km!

We moeten soms wat afzien.Maar voor onze wandelaars hebben we dat mooi kunnen corrigeren. Er zijn leuke combinaties gemaakt tussen drie items. Het Goor / De Moeren, de bossen over de Belgische grens met de Abdij van Postel als absoluut hoogtepunt en de Gemeentebossen rond de Grote en Kleine Cirkel.

Van dat laatste wil nu al verklappen, dat de combinatie Grote en Kleine Cirkel een kopie in de natuur is van de Champs Elysées, met Place de la Concorde (klein) en Place de l'Étoile, echter niet met de Arc de Triomphe. Hier ligt de oudste kei van Nederland! 

De drie items zijn ieder voor zich de moeite waard als korte wandeling. De totale combinatie komt boven de 23km uit. Maar omdat er goede rustpunten zijn, met ieder een eigen karakter is dit goed te doen. Een mooi dagje uit.

We starten bij de picknickplaats langs de weg van Reusel naar Postel. Langs de bosrand met rechts de ontgonnen Rijtsche Heide en dan het bos in. In deze bossen staat een grote variatie aan dennen. We zullen dat ook rond de Grote en Kleine cirkel zien.

De ontginning van Reusel
De naaldbossen in dit gebied dateren uit de periode 1910-1940. In het bosje, waar we langs en doorlopen staan naast de grove den, ook de corsicaanse, Oostenrijkse en wymouth den. Bij het loofhout staat nog lariks, of lork, zoals de boom vroeger genoemd werd.

Het ontgonnen gebied was een en al hei, met Reusel in het niets. Er liep een tram van Eindhoven naar Turnhout voor de aan- en afvoer van producten en ook wel personenvervoer. Al in 1140 komt Reusel in de papieren van de abdij voor. De abdij van Postel, de Norbertijnen, kwamen later. Eerst uit Floreffe en later als zelfstandige abdij. Reusel, eindigend op -sel, is een van de acht Zaligheden. Ros is een moeras, en Sale of cele is plaats, dus een moerassige plaats.

We gaan verder. En lopen tegen Het Goor aan. Naar rechts gaan we om het natte gebied richting vogelkijkhut.

De Wamp
De sloot waar we tegenaan lopen stroomt richting west. In het noorden liggen Dommel en Maas - in het westen de Schelde.

Deze beek vormt het begin van het Belgische riviertje de Wamp. Omdat die in het buitenland ontspringt is het in België een rivier van de eerste categorie, waarmee het onderhoud voor de Belgische Staat is.

We zien bij de Kleine Cirkel waar de waterscheiding exact ligt.

De Moeren
Het Goor en de erachter liggende Moeren geven in de naam al aan dat het nat, drassig en veenachtig is. Inderdaad is hier, zeker in de oorlog veen en turf afgegraven voor - de stook- .

De putten zijn vol water gelopen en omdat het nat gehouden wordt, helemaal ontoegankelijk. Tenminste voor ons mensen, want de vogels kunnen hier vooruit, zoals te zien is in de vogelhut - een prachtige hut trouwens. Een lustoord voor watervogels, zoals roerdomp, kuifeend, wintertaling, slobeend en waterral.

De Reuselse Moeren is een restant hoogveen, dat verdeeld kan worden in een droger oostelijk gedeelte en een nat westelijk deel. We gaan langs het natte deel en alleen de kortere routes gaan over het droge stuk. Begin jaren negentig zijn veel bomen gekapt, waardoor een meer open terrein is ontstaan. Op het hogere deel is in de loop der tijd een geurig gagelstruweel ontstaan. Op de afvoerpaden die hoger lagen, groeien rijen berken. Zodoende oogt het gebied niet open, maar is het een aaneenschakeling van open stukken omgeven door berkendreven.

Mijn zwager heeft er nog met de fiets op zijn schouder doorheen gelopen. Nu is het afgesloten, en alleen de weg eromheen is toegankelijk voor Jan Wandelaar.

Doordat het Staatsbosbeheer lukt om steeds meer water in het gebied vast te houden, zijn in het gebied voor de Zandheuvel een groot aantal berken al verdronken zodat het gebied daar toch een wat opener karakter gaat krijgen. Ook zijn zo een paar grotere waterpartijen ontstaan. We lopen langs enkele natte plaatsen, waar nog steeds de putten te zien zijn. Een klein metalen stuw houdt het water op peil.

Na de Vogelkijkhut, lopen we langs het weiland naar de grensweg. Een kaarsrechte weg, op Belgisch gebied, met een betonnen fietspad. De kortere routes gaan hier links. De route naar Postel gaat, gedwongen door de snelweg E34, met een onderdoorgang bij het kanaal, naar rechts. We wilden zo graag inkorten tussen de weilanden door, maar zoals zo dikwijls in België, is de eigenaar niet gediend van vreemdgangers en verklaart zijn private domein als niet toegankelijk. Dan maar langs het kanaal, even voorbij de grenspaal 202.

Het Kanaal Dessel-Schoten, Kempisch of Kempens Kanaal
Grenspalen hebben we al eens eerder in een andere wandeling rond Postel besproken. Daarom nu iets meer over het kanaal. Bij de ophaalbrug gaan we links over het jaagpad, soms geplaagd door fietsers.

Het Kanaal Dessel-Schoten, 38 km lang. In de volksmond het Kempens of Kempisch Kanaal genoemd. Het werd tussen 1844 en 1875 gegraven en verbindt de haven van Antwerpen met Turnhout, of beter, het Albertkanaal met het Kanaal van Bocholt naar Herentals bij Dessel. Daar is een kruising van kanalen; rechtdoor komt men dan weer in het Albertkanaal naar Luik.

In totaal wordt met tien schutsluizen een hoogteverschil van ruim 25 meter overwonnen. Het kanaal is door keersluizen - sluizen die het water keren, tegenhouden, ingeval van een doorbraak van dijken - verdeeld in drie vakken. Het kanaal wordt vooral gebruikt voor het transport van zand.

Rond Retie en Mol wordt veel zand gewonnen voor de bouw en zilverzand voor het maken van glas. Belgisch glas is van uitzonderlijk goede kwaliteit.

We volgen de lange trek tot voorbij het viaduct onder de Snelweg, de E-3, door en na de bocht gaan we links over de brede lanen door het bosgebied.Via een stuk verharde weg komen we tot bij de bekende uitspanning.

Bij het parkeerterrein de grote Belgische Frites en ijs of links het terras, waar we even uitrusten achter een Postel blond. De Abdij ligt iets verder links.

Ronde Put
Ook aan de Belgische kant spreekt men van de Moeren. De Postelse moerputten, met namen als De Hel, De Koemook, De Rooie Del en Dwarse Kuil. Maar de bekendste is De Ronde Put.

Hier ontspringt de Zwarte Neet. Het water zal verderop met het water uit de Wamp via de Nete bij Antwerpen in de Schelde stromen. Het is een groot wateroppervlak met witte lelies. In 1936 tot visvijver gemaakt, maar.... Stop. Dienst "Waters en Bossen" maken er verboden toegang van.

We volgen derhalve de 'grote' weg. In het Gewestbos De Ronde Put gaat men het bos op duurzame wijze beheren. Inheemse boom- en struiksoorten zijn de basis, vooral vanwege de hogere natuurwaarde. De bossen zijn beter aangepast aan de standplaats en bieden meer ruimte aan kruiden, struiken insecten en vogels. Men zegt dat bossen met veel afwisseling aangenamer zijn om in te wandelen, te joggen...

Streekvreemde en agressieve boomsoorten als Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik worden drastisch aangepakt. Door het uitgebreide wortelstelsel en de brede kroon, wel mooi, is de boom in onze natuur erg hinderlijk. De strooiselvertering is erg matig, waardoor een dikke laag van niet vergaan blad de bodem afsluit van aangroei van kleinere plantensoorten.

Er wordt een wildraster om het gecultiveerde bos geplaatst om de streekeigen vegetatie meer kansen te geven.

Postel
De Abdij van de Witheren en het kasteel van Broqueville werden al in een eerdere wandeling besproken. We noteren zomaar wat impressies.

Zien eens rond op de parkeerterreinen, met de friteskramen, het contrast met de mooie lanen en statige bomen. Mensen, die er altijd zijn, op de fiets en met 'den otto', want het Vlaams klinkt toch iets aantrekkelijker.

Op een muurtje, een ijsje, friet met pikkels in de hand, een Postels bier, of een donkere triple, brood met hesp of abdijkaas - niet vergeten te kopen in het winkeltje bij de poort - op het terrasje.

De poorten, de bouwstijlen van het klooster en de geschilderde stenen in het eeuwenoude kerkje. De heersende rust wordt aangevuld met de lichte klanken van het carillon. Tot ver in het bos....

We komen nog een keer terug voor een rondleiding door de abdij.

In de bibliotheek ligt een originele atlas van Joan Blaeu uit 1631. "Le grand atlas de Blaew est le premier ouvrage qui ait paru sous le titre "Atlas"" is in strijd met de eerste Gerard Mercator's Atlas van 1595. Toch maar te zien tijdens een rondleiding door de abdij.

Op de weg terug volgen we enkele lange rechte trekken door het toegankelijk gebied van de Koninklijke Schenking om over de snelweg terug te keren.

De Koninklijke Schenking
België kent, anders dan Nederland, vele grootgrondbezitters. Nog steeds is een groot deel van het land hun bezit, als landbouwgebied of als jachtterrein. Vandaar ook de geslotenheid.

Bij zijn 65-ste verjaardag besloot Koning Leopold II in 1900 de verworven onroerende goederen aan het Land te schenken. Een aantal mochten nooit worden verkocht en sommigen moesten hun oorspronkelijke functie en uitzicht bewaren en een deel moest ter beschikking blijven van de troonopvolgers. Dat is per wet, Belgisch Staatsblad van 1 januari 1904 geregeld.

Daarnaast werden ook nog onroerende goederen in Congo geregeld. Eerst werd het beheer van al deze goederen verzekerd door de Dienst der Domeinen van het Ministerie van Financiën. Na verloop van tijd werd het aangewezen gevonden de Koninklijke Schenking op te richten als een zelfstandige openbare instelling van de Staat, onder het toezicht van de Minister van Financiën (koninklijk besluit van 9 april 1930). Zij bezit een eigen rechtspersoonlijkheid en een volledige financiële autonomie, zonder lasten voor de Schatkist.

E34, de voormalige E-3
De snelweg waar we overheen gaan is de Europese weg E34 met een lengte van 489km tussen Knokke-Heist in België en Bad Oeyenhausen bij Detmold in Duitsland, waar de weg overgaat in de E30 (Amsterdam - Berlijn). Door UNECE is de route vastgelegd als: Zeebrugge - Antwerpen - Eindhoven - Venlo - Oberhausen - Dortmund - Bad Oeynhausen. In België heet de snelweg A21, in Nederland A67, in Duitsland A40.

Oorspronkelijk is deze snelweg aangelegd als Europese Snelweg E3 tussen Lissabon en Stockholm. In 1975 kwam het tot een ingrijpende verandering in de nummering. Hierbij werd een rooster over de kaart van Europa gelegd. Europese verbindingen van oost naar west kregen een even nummer en wegen van noord naar zuid een oneven nummer.

De naam E3 werd toen gegeven aan de verbinding Cherbourg-La Rochelle in Frankrijk. In Eersel herinnert het E3-strand nog aan de oude benaming.

Rechts zien we de parkeerplaatsen, die vroeger vóór de openstelling van de Europese grenzen, werden gebruikt door de douane voor paspoortcontrole en het inklaren van goederen. En zie links, Antwerpen is van hier slechts een half uur rijden.

Net voor de grens - en bij de Postelsche Hofstee - gaan we rechts naar het achterliggende bosgebied. Links-rechts door de bossen slingerend komen we bij de mysterieuze twee cirkels. Aan het einde daarvan staat bij de Oude brandtoren een taverne met biehal. We kijken even naar de bijzonderheden.

't Reusels Kötje, de Postelsche Hofstee en de Kapel
Voordat we vóór deze gebouwen rechts over de zandweg naar de achterliggende bossen gaan, kijken we hier toch even rond. Verscholen achter de grote lindebomen gaan enkele mooie gebouwen schuil.

Het verst weg, direct langs de weg staat een langgevelhuis met een trapkesgevel en een poort. Dat huis staat bekend als 't Reusels Kötje. Vroeger is dat een café geweest.

De uitspanning is nu verschoven naar het grote gebouw wat er achter staat, Restaurant De Postelsche Hofstee. Met de mooie trapgevels en boogramen was dit hiervoor een flink boerenbedrijf. Maar eens was het hoge huis een jachtverblijf van een grootgrondbezitter, ooit 500 ha groot - we zijn nog net in België.

Men spreekt van prins Karel van België; men durft zelfs de naam van Prins Filip te noemen. Hier is het niet alleen goed eten, dat zie je aan de vele Belgische auto's, maar ook gezellig zitten. Koffie en gebak is prima!

En dan het kapelleke. Bijna tegen de dikke linde staat verscholen een kleine kapel gewijd aan Sint Jozef. Maar hij is niet alleen, want tussen de kunstbloemen zien we onze Lieve Vrouw en de Heilig Hartbeelden. Wat een drukte.

De Grote en de Kleine Cirkel
We lopen door de bossen met de grove , corsicaanse, Oostenrijkse en wymouth den en de rechte lariks.

En dan zonder dat je het echt merkt loop je over de grote cirkel. En groot is ie. Bijna twee keer zo groot als de omloop rond de Arc de Triomphe in Parijs.

We kunnen kiezen of we ook naar de kleine cirkel van de zuil op de Place de la Concorde gaan en verder bij de het Louvre even uitrusten, of dat we de cirkel volgen tot aan de Kei - het scheelt toch 2,5km.

Bij de kleine cirkel staat een Januskop. Janus, de Romeinse god waarnaar januari is genoemd. De tekst die erbij staat geeft samen met een kaartje aan waar de waterscheiding tussen Maas en Schelde precies ligt. Hier lezen we nog over oud zeer, toen Reusel en Postel van voór 1648 nog een eenheid waren, de historie in deze wandeling kent geen grenzen. 

Verderop staat de Taverne bij de Oude brandtoren. Vroeger werd bij langdurige droogte op de brandtoren uitgezien naar rook om zo snel een bosbrand te kunnen ontdekken. Nu kunnen we er laven.

Daarna over de Champs-Elysees terug over de verharde weg. Bij de Grote cirkel staat nog een informatiebord met het volgende:

Natuur en Recreatie zonder grenzen
In Grenslandschap Taxandria werken Nederlandse en Vlaamse overheden en instanties samen om grensoverschrijdende, natuurgericht recreatie te stimuleren.

Taxandria is de oude, Germaanse benaming van de huidige Kempen/ Het toenmalige Taxandria werd ruwweg begrensd door de Demer in het zuiden , de Peel in het oosten, de Waal in het noorden en de Schelde in het westen. De naam herinnert aan de Taxandri, een stam uit de Romeinse tijd.

Vanaf de Middeleeuwen won de benaming Kempen steeds meer veld. Zowel aan Nederlandse als aan Vlaamse zijde kenmerkt Taxandria zich door een afwisselend, licht glooiend landschap met bossen, heide, veengebieden, vennen en beekvalleien. Taxandria leent zich uitstekend voor actieve fietstochten, verrassende wandelingen, (ont)spannende kanotochten en lange ruiterritten door het groen.

Historie
Vroeger lag hier een uitgestrekt heidegebied. Net als veel andere 'woeste gronden' in ons land werd deze Peelsche Heide rond 1920 ontgonnen tot bos. Tot zover niets bijzonders. Toch is het bos hier niet gewoontjes. In het bos liggen twee mysterieuze cirkels, een grote en een kleine.

Een Stukje Parijs bij Reusel. De cirkels in het bos hebben te maken met een reis naar Parijs. De ambtenaar die belast was met de indeling van het bos moet na zijn reis gedacht hebben: "wat Hausmann kan in een stad, moet ik toch ook kunnen in een bos".

In plaats van de gebruikelijke vierkante bosvakken en kaarsrechte lanen tekende hij twee cirkels en een avenue in het bosplan. Zo ontstond een kopie van de Place de l'Etoile en de Place de la Concorde met de Champs Elysées daartussen. Och, Almere heeft de kathedraal van Reims in het kathedralenbos geplaatst.

Keigroot en Keioud
In de Grote Cirkel ligt een enorme kei van 1240 kg. Het is de grootste die hier in de omgeving is gevonden. Het gevaarte is afkomstig uit de Zuid-Ardennen en moet hier door een voorloper van de Maas zijn afgezet.

Dat is gebeurd in een van de ijstijden toen de Maas een woest kolkende stroom was die met stenen bedekte ijsschotsen meesleurde. De steen zelf is veel ouder. Die stamt uit het Cambrium, een tijdperk waarin de eerste steenvorming plaatsvond. De kei van Reusel behoort daarmee tot de oudste stenen ter wereld.

De Reuselse Kei
En dan eindelijk komen we bij De Reuselse Kei. Minder groot dan we dachten, maar wel idyllischer gelegen. Menig paartje heeft er een foto van een romantisch begin gemaakt.

Gelukkig ligt de kei weer hier en niet in een gebouw in het dorp. De tekst erbij geeft aan hoe zo'n kei hier gekomen is. De oudste kei van Nederland.

Van daaruit keren we terug naar de parkeerplaats. Na een lange, maar boeiende tocht...

Wandel ze.

Startpunt:

• Alle afstanden N51 19.698 E5 10.177 Op de weg tussen Reusel en Postel

POI's

• Abdij N51.2897 E5.1900
• De Kei N51.3268 E5.1815
• Restaurant 1 N51.2880 E5.1895
• Restaurant 2 N51.3157 E5.1757
• Start/finish/Parkeerplaats N51.3283 E5.1696
• Vogelkijkhut N51.3158 E5.1407