Een mooie zondag half februari. Vandaag staat wandelen in België op het programma. 60 km onder Eindhoven ligt Zonhoven. In de planning een 12 km wandelen door het gebied de Teut.

Het is nog behoorlijk bewolkt als de auto richting het zuiden gaat. Gaande weg klaart het op. Wolken verdwijnen en het ziet er gelijk vriendelijker uit. Het is uiteindelijk een wandeling van 14 km geworden.

Er zou een verkorting mogelijk zijn maar dan mis je eigenlijk de hoogtepunten van deze wandeling in dit mooie gebied. Deze wandeling is niet geschikt voor minder validen. Honden zijn toegestaan mist dat ze altijd aangelijnd zijn.

De Teut
De Teut te Zonhoven en ten haag doorn te Houthalen-Helchteren vormen samen het grootste heide gebied Midden- Limburg. Het gebied is goed voor meer dan 2000 hectare heide met beekdalen, duinen en bossen.

Teut & Ten Haagdoorn zijn een historisch restant van de vele tienduizenden hectaren heide die zich tot enkele decennia geleden uitstrekten zover het oog reikte. In het verleden maakten deze gronden deel uit van een landbouwsysteem dat gebaseerd was op de verrijking van de akkers via de potstal. De schapen graasden overdag op de heide.
's Avonds, in de potstal, lieten ze hun mest achter en die werd gebruikt voor de kleine akkers op de arme gronden.

Het heidecomplex wordt doorsneden door twee beken, de Roosterbeek en de Laambeek. De Huttebeek is een zijbeek van de Laambeek. In de valleien vinden we hooilanden, broekbossen, vijvers en vennen. Sommige van die vijvers zijn ai eeuwenoud en werden aangelegd voor de viskweek.

De loop van de beken werd verlegd om verschillende watermolens van het nodige beekwater te voorzien zoals Genadersemolen op de Laambeek en de Korenmolen op de Roosterbeek.

Fauna en Flora
Planten zoals zonnedauw een vlees etende plant beenbreek en talrijke veenmossen voelen zich thuis op kale vochtige plagbodems en venranden. Ook vogels zoals nachtzwaluw, boompieper, boomleeuwerik en roodborsttapuit zijn talrijk aanwezig op de heide. Libellen, loopkevers, spinnen, veldkrekels en talrijke sprinkhaansoorten vinden we in dit heidegebied. Ook gladde slang, levendbarende hagedis, heikikker en rugstreeppad maken deel uit van de brede waaier van soorten die hier een laatste geschikt biotoop vinden.

Vroeg op betekend ook dat het niet druk is op de parkeerplaats. Vijf auto’s maar ja het is ook zondag. Dus lekker rustig op pad. Alles spullen bij en we kunnen beginnen.

Even dacht ik van nee hé een hek we kunnen niet verder! Maar gelukkig was dat niet het geval. We gaan een begrazing gebied in. En anders lopen die dieren weg. De schapen die we zien liggen op het gemakje op te warmen wat wel een lente zon lijkt.

Lopendi n de zon voel je dat de zon aan kracht toeneemt. Hoewel de lente nog op zich laat wachten lijk het er vandaag toch verdacht veel op.

Begrazing
Sinds 1986 grazen in dit natuurgebied schapen. Er zijn twee grote omrasterde begrazingsblokken van ongeveer 60 hectare. In deze rasters lopen ongeveer 260 schapen. De paden doorheen de begrazingsblokken zijn voor wandelaars toegankelijk via klaphekjes, voor de fietsers via veeroosters.

Recreatie in het gebied
Wandelaars, fietsers en ruiters zijn welkom in parkeerterreinen aan het infopunt Hengelhoef in Zonhoven.

Het fietspad in Ten Haagdoorn is vanaf de jaren vijftig lange tijd een toeristische autoroute geweest. Sinds 2006 ligt er alleen nog een fietsroute, met daarnaast een pad voor dienstvoertuigen.

Hout is een belangrijk natuurproduct waar ook in Vlaanderen grote vraag naar is. De productie en oogst van kwaliteitshout is een belangrijke reden om deskundig te dunnen. Net zoals in dit bos. De te kappen bomen worden door de boswachter gemerkt door een stukje schors te verwijderen.

Door het selectief wegnemen van bomen uit het bos, een proces dat dunnen wordt genoemd, krijgen overblijvende exemplaren betere groeikansen.

Aandacht
Dit terrein wordt momenteel begraasd door schapen reeds tijdens de eerste avond van hun verblijf werden schapen gebeten door loslopende honden.

We wijzen de hondeneigenaars er nogmaals op dat een hondenlosloopzone voor hun plezier is ingericht nabij de Holstenen. Vanwege de niet aflatende incidenten met loslopende honden zal er strenger gecontroleerd worden op de naleving van de gedragsregels in dit Vlaamse - natuurreservaat.

Bij vaststelling van een overtreding zal een proces-verbaal worden opgesteld. U bent dus gewaarschuwd.

We wensen onze bezoekers een aangenaam verblijf in dit unieke natuurreservaat.

Op de foto een oude spoorbrug. We lopen er straks boven op. Hier heeft een spoorlijn gelopen. Wat fijn dat we wikipedia hebben. Dan komen we al snel meer te weten over deze spoorlijn. Lopend over deze oude spoorlijn waar nu een strak geasfalteerd fietspad ligt kan je goed vooruit en om je heen kijken. Opeens uit het niets steken twee reeën over. Even treuzelend en dan hop met twee drie sprongen verdwijnen ze weer. Helaas voor mij zat de camera in de tas. En ik had nog een gevoel van nou vandaag geen reeën. Niet dat ik ze moet zien maar altijd leuk om ze tegen te komen.

Spoorlijn 18
Het 32,5 km lange traject tussen Houthalen en Achel werd op 20 juli 1866, als onderdeel van de lijn Hasselt - Eindhoven, ingehuldigd door de spoorwegmaatschappij Liège Limbourgeois.

Bij de uitbouw van het Kolenspoor, dat tot doel had de verschillende mijnbouw-sites op het bestaande spoorwegennet aan te sluiten, werden vanuit Houthalen twee uitbreidingen aan de spoorlijn toegevoegd. Het ene stuk (12,8 km) voerde naar Beringen-Mijnen, waar het aansloot op spoorlijn 17, maar het werd al gauw toegevoegd aan spoorlijn 15.

Het andere stuk werd een verlenging van spoorlijn 18 tot Winterslag/Zwartberg. Deze 10,7 km lange verlenging werd op 1 juli 1925 ingehuldigd en was uitsluitend bestemd voor het goederenvervoer. Toch is er na de Tweede Wereldoorlog gedurende korte tijd reizigersverkeer geweest. Drie treinparen per dag verzorgden in 1948 het pendelverkeer van de mijnwerkers. Vertrek en aankomst in Waterschei om 6, 14 en 22 uur (ploegenwissel van de mijnwerkers). Dit baanvak werd op 4 augustus 1990 opgeheven. In 1994 werden de sporen op het grondgebied van de gemeente Zonhoven opgebroken en werd er een fietspad op de bedding aangelegd. Het gedeelte tussen Winterslag en het militair depot te Zonhoven bleef daarna nog enige jaren in gebruik tot aan de sluiting ervan. Dit baanvak is heden (2014) nog niet opgebroken.

Door de opening van het hoogspoor in Eindhoven op 28 november 1953 kwam het lijntje erg in de weg te liggen. In 1959 werd het oude spoorlijntje tussen Valkenswaard en Eindhoven opgeheven. De gemeente besloot toen tot de aanleg van een omleiding tussen Eindhoven en Valkenswaard.

Er wordt ook gezegd dat een andere reden voor de omleiding is, dat de burgemeester van Waalre langs de spoorlijn woonde en hij werd 's nachts wakker door langsrijdende goederentreinen.

In 1951 zou hij zijn invloed gebruikt hebben om de spoorlijn om te leiden. De spoorlijn werd omgelegd over Geldrop door de Groote Heide, zodat de spoorlijn nog een paar jaar bleef bestaan.

De spoorlijn was enkelsporig uitgevoerd en niet geëlektrificeerd.

Dit stuk spoor kwamen we ook nog tegen. Zou dit gedeelte ook nog van Spoorlijn 18 zijn? Ik weet het niet zeker maar ga er wel vanuit dat het zo is. Als iemand weet waar dit stuk spoor voor werd gebruikt zou ik het graag willen weten.

Heideherstel
Herstel van natte en droge heide (en landduinen) door het kappen van bomen en struiken. Heide kenmerkt zich door een specifieke vegetatie op relatief voedselarme gronden. Zo zijn er de dop- en struikheide die zorgen voor de prachtige kenmerkende paarse kleur.

Zonder ingrijpen zou alle heide in onze streken op termijn verbossen. De medewerking van de mens is dus noodzakelijk. Om de heide te behouden en te beschermen worden dennen en berken gekapt en verhakseld. De bovenste laag, die hoofdzakelijk bestaat uit bladeren, naalden en humus, wordt nadien afgevoerd zodat de zaden van de heideplanten terug vrijkomen.

Als gevolg van deze werken komt er opnieuw veel licht in de kruidlaag en kan de heidevegetatie zich herstellen. Nadien is het nodige geregeld te maaien of te laten begrazen om de traag groeiende heideplanten alle kansen te geven zich verder te ontwikkelen tussen de grassen, struiken en bomen.

Wat wel een waarschuwing behoeft is dat ment hier wandelt in een fietsrijk gebied. Er zijn op deze dag nogal wat mountainbikers actief. Er zijn hier meerdere routes door dit gebied en je ontkomt er niet aan dat je elkaar tegen komt en dat paden kruisen. Wandelen en fietsen in dit gebied gaan prima samen. En gezien de hoeveelheid heuvels is dit een waar paradijs voor die mountainbikers.

Maar dat geldt zeker ook voor de wandelaar. Er word netjes gedag gezegd. Men kijkt ook niet vreemd op als je hier opeen mountainbike pad loopt. De paden zijn echt breed genoeg. In tegenstelling tot in Nederland zie je dat hier routes in twee richtingen gereden kunnen worden. Dus op letten is het wel.

Een kapel. Die zie je wel meer in België. Allemaal weer uniek van klein tot redelijk groot en de een nog mooier dan de ander. Deze staat er ook mooi bij. De nodige bankjes erin. En het ziet er netjes en afgewerkt uit. In de gevel een plaquette met het jaartal 1975 erop.

We hebben deze wandeling al meerdere vergezichten gezien en zowat iedere 100 meter veranderd het uitzicht weer. Mooi glooiend landschap en dan van Hollandse, oeps, Belgische luchten erbij maakt het wel kompleet. Wat een gebied is dit. Ook zien we hier nog een witte reiger. Altijd leuk om te zien. Er staat hier een paal met een aantal teksten erop. Natuurlijk delen wij dit. Er staat te lezen een twee sterren plekje. Nou ik ben nu al benieuwd hoe een vier sterren plekje er uit moet zien!

Over dit Sterrenplekje
De Teut is een uitgestrekt heidegebied, dat haar naam waarschijnlijk dankt aan het Zonhovense dialectwoord 'Toot', wat een punt of uitstekend gedeelte betekent. Dat zou kunnen slaan op de hoge Teutheuvel die boven het omringende landschap uitsteekt. Het sterrenplekje ligt echter aan de voet van de heuvel, met uitzicht op een mooi natuurlijk ven. Dat is het niet altijd geweest: in de jaren '60 was deze vijver een watersportcentrum, maar dat was geen lang leven beschoren.

Later wilde men de vijver gebruiken voor de viskweek, maar het water bleek veel te zuur voor economisch rendabele vissoorten. Daarom heeft men de plas laten evolueren naar een volkomen natuurlijk ven, dat eigenlijk ook beter thuishoort in dit heidegebied. Heel wat plant- en diersoorten zijn er alvast erg gelukkig mee!

De Natuur waar je altijd jezelf kan zijn, en waar iedereen plezier kan maken zowel groot als klein. Bloemen plukken in de weide, of speel je liever tikkertje in de heide. Of picknicken is daar oh zo fijn. Ooh ik wou dat ik elke dag in de natuur kon zijn!!!
Lien de Grooté, 13 jaar.

Gedicht
De stilte, de rust; de purperen hei
De geuren, de kleuren, de bezige bij
De jeneverbes; statig en fier
Eenzaam moor sterk, zo stoot hij alhier
De bloemen, de planten, de vogels die fluiten
De hozen, konijnen en andere kornuiten
De vennen, de plassen, het riet aan de kont
De open vlaktes, de wandelpaadjes, het mullige zand
De blauwe lucht starend, liggend op mijn rug
De wolken die drijven, het zoemen van een mug
Wat kon een mens nog meer verlangen
Waar kon een mens nog heen
Preud'homme bezong het reeds
De stille kempen, zo is er maar één

De GPS geeft aan dat we bijna terug bij de auto zijn. Op dit uitkijkpunt(ik heb er voor vier uitkijkpunten deze wandeling een waypoint gemaakt) staat een bankje. Even nog zitten en de nodig foto’s maken van de omgeving. Geweldig wat goed om hier te zijn op deze mooie lente dag!

Het Agentschap voor Natuur en Bos. Het Agentschap staat in voor het beheer van alle Vlaamse natuurreservaten en de uitvoering van het natuurbeleid. Dat is een ruime opdracht, want natuur is niet aan grenzen gebonden. Er wordt gewerkt aan een geschikte leefomgeving voor planten en dieren, maar ook aan voldoende ruimte voor mensen om van de natuur te genieten en er tot rust te komen. De natuurreservaten zijn toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang

Wat een mooie wandeling was dit. Niet ver van Eindhoven en je want je in een kompleet andere omgeving. Onderweg zijn er genoeg bankjes om te rusten en de omgeving in je op te nemen.

Er is geen horeca onderweg dan dat er een kilometer of twee voor het einde een restaurantje is.

We hebben er totaal een 4,5 uur over gedaan waarvan een uur stilstand om teksten de lezen en de nodige foto’s te maken. Zonder meer wandeling om te doe als je denkt van wat zal ik eens doen vandaag!

Geraadpleegde website:

• http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijn_18_Winterslag_-_Eindhoven

POI’s

• Start/finish/parkeerplaats N51 00.324 E5 23.780
• 2 sterrenpunt N51 00.139 E5 24.869
• Kapel N5059.837 E5 25.024
• Spoorrails N50 59.704 E5 26.258
• Uitzichtpunt 1 N51 00.335 E5 25.850
• Uitzichtpunt 2 N51 00.116 E5 24.910
• Uitzichtpunt 3 N50 59.858 E5 25.780
• Uitzichtpunt 4 N51 00.258 E5 24.037