We starten op de Parkeerplaats tussen de Schaatsbaan en zwembad De Tongelreep. Richting rivier en meteen zien we de Zandvang.

Zandvang
Een zandvang is een diep uitgegraven of beter, uitgezogen verbreding van de beek. Door de ruimte, die het water krijgt, gaat het langzamer stromen en bezinkt het meegevoerde zand. 

Op deze manier wordt voorkomen dat de Tongelreep midden in de stad dichtslibt. Hier zien we een verticale bak, als zandvang die diep in de rivier ligt.

We volgen de beek van de Tongelreep met de Beekfauna en meanderende bochten tot de verharde weg bij de brug en gaan daar rechts.  

Buitenbochten en binnenbochten van een beek
Het kenmerk van beken is stroming. Levensgemeenschappen die in beken thuishoren zijn daarom aangepast aan de snelle stroming van het water In natuurlijke beken komen echter eveneens gedeelten voor waar het water bijna stilstaat, met name in de binnenbochten van de meanderende beek. Daar leven dan ook andere planten- en diersoorten dan in de buitenbochten.

Beekfauna
In beken komen allerlei diersoorten voor Vele zijn niet met het blote oog waarneembaar Deze diersoorten vallen onder de microfauna. Onder macrofauna vallen alle waterdiertjes die kleiner zijn dan vissen maar wel met het blote oog waarneembaar In de Dommel en Tongelreep zijn in 1992 16 verschillende vissoorten aangetroffen, waaronder bermpje, riviergondel, serpeling en winde.

Beekflora
In Genneper Parken komen met name plantensoorten van ontgonnen bos en heide voor Bosanemoon en bosaardbei laten de rijkdom van enkele bosjes zien. In de beekdalen komen weer andere plantensoorten voor zoals vlottende waterranonkel, ereprijs, bittere veldkers en kruipend zenegroen.

Meteen daarna weer rechts het smalle bospad in, langs de sportvelden en dan scherp links over de verharde weg. We zien in de verte de High Tech Campus liggen, maar gaan toch rechts door de weilanden en het beekdal van de Dommel naar de brug.

Beekdal
Beken stromen van nature door de lagere gedeelten in het landschap. Naarmate je verder van de beek verwijderd bent ligt het land hoger Als je goed kijkt, kun je de hoogteverschillen in het landschap zien.
Buitenbochten en binnenbochten van een beek

Het kenmerk van beken is stroming. Levensgemeenschappen die in beken thuishoren zijn daarom aangepast aan de snelle stroming van het water In natuurlijke beken komen echter eveneens gedeelten voor waar het water bijna stilstaat, met name in de binnenbochten van de meanderende beek. Daar leven dan ook andere planten- en diersoorten dan in de buitenbochten.

De Dommel
De Dommel ontspringt in België ten zuiden van het dorp Peer Op kaarten uit het midden van de 19e eeuw zijn in de Dommel duidelijk aan aantal meanders (bochten) te zien die in de loop der jaren zijn rechtgetrokken. Rond 1880 zijn tussen de Belgische grens en ‘s Hertogenbos circa 100 meanders van de Dommel afgesneden. Het afsnijden van meanders is een van de maatregelen die genomen wordt om snel overvloedig regenwater af te voeren..

Onder de brug ligt een faunapassage. We steken voorzichtig over en gaan langs de Dommel tot bij, of over de stuw.

Faunapassage
Er zijn in totaal 3 faunapassages in Genneper Parken aangelegd. Faunapassages worden aangelegd om autowegen passeerbaar te maken voor kleine aan water gebonden landdieren zoals de bunzing en de woelrat.

Aan weerszijden van de onder- doorgang of brug zijn looprichels aangebracht die in breedte variëren van 50 tot 60 cm.

Stuw Genneper Watermolen
Bij de Genneper Watermolen staan twee stuwen die het water van de Dommel reguleren. Eén ervan is om het water op peil te houden voor de watermolen.

De andere stuw is aangebracht om extra stroming te creëren voor de jaarlijkse kanowedstrijden. Beiden zijn onneembare barrières voor doortrekkende waterdieren zoals bijvoorbeeld vissen. Om het voor deze dieren toch mogelijk te maken langs de stuwen te komen is de Trompetterloop, een stroompje langs het Frater Simon Deltour Heempark, uitgediept en voorzien van een brede doorgang onder de Genneperweg door.

Geniet even van dit mooie beeld, loop langs de watermolen en kijk even bij het MEC binnen, of loop door het Frater Simon Deltour park.

Genneper Watermolen
Langs de Dommel stonden in de middeleeuwen veel watermolens.

Veel van deze molens zijn verdwenen, maar de molen in Genneper Parken bestaat nog. De ‘watermolen van Gennep’ wordt voor het eerst vermeld in 1249.

De molen wordt dat jaar geschonken aan de abdij van Postel. In 1582 wordt de molen door brand verwoest, maar in 1586 wordt deze weer opgebouwd. De molen is in 1998 voor het laatst gerestaureerd.

MILIEU EDUCATIE CENTRUM
De natuur van Genneper Parken, het Heempark Frater Simon Deltour en de ecologische boerderij zijn allemaal onderdeel van het Milieu Educatie Centrum.

Deze accommodaties hebben één ding gemeen: natuur en milieu staan centraal. In het gebouw van het Milieu Educatie Centrum zelf valt spelenderwijs veel te leren over natuur en milieu.

Vooral voor kinderen is er van alles te beleven. Voor deze jonge natuuronderzoekers is er een "kinderontdekhoek" en een tocht door het museum. In het Milieu Educatie Centrum is ook een natuurhistorisch museum ondergebracht met een grote collectie zeldzame vlinders, roofvogels, schelpen en bijzondere planten.

Verder kunt u er de permanente tentoonstelling bezoeken, waar u opeens oog in oog komt te staan met het skelet van een echte mammoet. Ook zijn er jaarlijks een aantal wisselende tentoonstellingen. Meer informatie hierover vindt u op de evenementenkalender.

Wij hebben ook een leuke fotoserie in 2007 van het MEC gemaakt.

HEEMPARK FRATER SIMON
Tegenover het Milieu Educatie Centrum ligt het Heempark Frater Simon Deltour. Wandel eens door dit bijzondere stukje van Genneper Parken, waar maar liefst vijftien typische Brabantse landschappen bij elkaar liggen. Eerst komt u door de instructietuin waar u gemakkelijk planten kunt opzoeken. Vervolgens loopt u door de landschappentuin, waar u op korte afstand van elkaar verschillende landschapstypen vindt. Bezoekertjes tot 7 jaar kunnen met een klein boekje in de hand het park ontdekken. En heeft u vragen? Dan kunt u altijd bij een van de toezichthouders in het heempark terecht.

We passeren de Trompetterloop, zien rechts een paddenpoel en iets verder een paddentunnel. Wij hebben ook een leuke fotoserie in 2007 van de heemtuin gemaakt.

Vispassage Trompetterloop
De vispassage is bedoeld om dit gedeelte van de Dommel weer van de Noordzee tot diep in België onbelemmerd toegankelijk te maken voor vissen en andere water- dieren. Voor de verdieping van de Trompetterloop was dit voor aan water gebonden dieren niet mogelijk, omdat deze vastliepen op de stuw bij de Genneper Watermolen.

Waterpoelen
In Genneper Parken zijn een aantal grondwaterpoelen gegraven. Deze poelen hebben een belangrijke functie als voortplantingsplaats voor amfibieën.

Daarnaast hebben deze poelen een belangrijke functie als drinkplaats voor grotere dieren, als overwinteringsplaats voor insecten en als voedselplaats voor verschillende vogels en zoogdieren. De aangelegde poelen hebben een onderlinge afstand van maximaal 300 meter.

Paddentunnels
Om te voorkomen dat tijdens de trek padden en salamanders worden doodgereden, zijn onder de Genneperweg twee paddentunnels aangelegd. Een tunnel is 50 cm breed en is afgedekt met roosters. Uit onderzoek is gebleken dat padden niet door gesloten duikers trekken. Kennelijk stellen zij het op prijs tijdens de trek de nachtelijke hemel te blijven zien.

Daarna gaan we links richting HOME, Historisch Openlucht Museum Eindhoven. Zeker de moeite waard om eens meer tijd aan te besteden.

Historisch Openlucht Museum Eindhoven
Het Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven bestaat uit het prehistorische dorpje Eversham en het middeleeuwse stadje Endehoven.

Beiden zijn gebouwd naar voorbeeld van archeologische vondsten in de regio. Bezoekers beleven in het museum het leven van onze verre voorouders! Een bezoekje meer dan waard.

Wij hebben ook een leuke fotoserie in 2007 van het Historisch Openlucht Museum gemaakt.

Bij de drukke Randweg gaan we gauw rechts en bij de blokhut weer snel het park in. Niet alleen hebben we een mooie kijk op de historische bebouwing, maar het water ervoor is een zandvang.

Brede Zandvang
Een andere vorm van de zandvang, hier in de breedte aangelegd. Deze zandvang is een kunstmatige verbreding in de Tongelreep. De zandvang is aangelegd om de stroomsnelheid van de Tongelreep te laten afnemen, zodat zwevende deeltjes (zand) bezinken voordat ze de stad bereiken. Hiermee wordt voorkomen dat de beek midden in de stad dicht slibt. In 2005 is de zandvang, die bijna helemaal verland was, afgegraven, zodat deze zijn functie weer terugkreeg.

Bij het bruggetje steken we de rivier over en meteen rechts langs het water en om de weilanden heen genieten we nogmaals van dit heerlijke uitzicht.

We komen weer terug op het fietspad, welk we weer snel verlaten om over de smalle zandpaadjes langs de rivier de Tongelreep te wandelen. We zien ook nog een bosje geriefhout.

Tongelreep
De Tongelreep ontspringt in België. Zowel de Dommel als de Tongelreep zijn
zogenaamde laaglandbeken. Een laaglandbeek is een beek die door vlak land loopt.

De tegenhanger van de laaglandbeek is de bergbeek die veel sneller stroomt door het grotere verval.

Geriefhout(bosjes)
Geriefhoutbosjes werden vroeger door boeren aangeplant en leverden het hout voor de boerderij. Het geriefhout werd gebruikt bij de bouw of verbouw van de boerderij maar ook als stookhout en grondstof voor gereedschappen. De bosjes hebben nu een nieuwe functie gekregen als schuilplaats voor vogels en zoogdieren.

Na de bocht verlaten we de rivier om richting boerderij naar de weilanden en (bolle) akkers te kijken.

Bolle akker
Deze akker ligt zichtbaar hoger dan de omringende grond. Vroeger werd de akker opgehoogd door een mengsel van plaggen en stalmest. Door de manier waarop de akker geploegd werd, in cirkels van buiten naar binnen, is de typische bolvorm ontstaan.

GENNEPER HOEVE
In de historische Brabantse langgevelboerderij aan het Tongelreeppad is een ecologisch agrarisch bedrijf gevestigd, dat speciaal is ingericht voor bezoekers.

Voor jonge bezoekers is er een speurtocht door de stal en over het erf van het bedrijf. Maar ook zonder speurtocht is van alles te beleven. Zo kunt u het melken van de koeien volgen, het maken van biologische kaas, de kippen en varkens zien rondscharrelen of zien hoe een kalfje voor het eerst op eigen benen staat.

Bij de ecologische boerderij kunnen het vee en de kippen zien rondrennen.

Vee
De ecologische boerderij, De Genneper Hoeve, beschikt over koeien, varkens en kippen. Van de melk afkomstig van de koeien wordt kaas gemaakt. Alle producten die van de boerderij komen zoals kaas en vlees hebben een SKAL-nummer en mogen het EGO-vignet dragen. Ieder jaar worden de stal en de bedrijfsvoering gecontroleerd.

Mest
Twee keer per jaar haalt de boer met een laadschop de potstal leeg. Nadat de inhoud op de mestplaat buiten is gecomposteerd, is deze rijp als meststof voor de akkers.

De overige mest in de stal schuift de boer via roosters in de vloer naar de gierkelder. Een mixer mengt de dunne en dikke mest, waarna deze in een giertank wordt gepompt en over het land verspreid. Alle mest afkomstig van de ecologische boerderij blijft in het gebied.

Op de hoek van enkele wegen zien we een Watermeetpunt van Brabant Water. Daarna gaan we links tussen de weilanden door naar de Koeienputten.

Koeienputten
Verspreid over het landschap lagen vroeger koeienputten: laagten in een weiland waar de koeien konden drinken. Langzaam maar zeker verdwenen deze koeienputten. Omdat deze puilen ook een belangrijke voortplantingsplaats waren voor kikkers en salamanders zijn op meerdere plaatsen in Genneper Parken grondwaterpoelen ofwel paddenpoelen gegraven.

Na even een stukje drassige natuur gaan we richting parkeerplaats en zien onderweg nog verscheidenheid in gewassen, beschermende houtsingels en langs het karrespoor in de wei staat een heuse klimopboom.

Plas-dras
De natte stukken grond in Genneper Parken noemen we plas-dras. Dit is een afkorting van “plassen” en “drassig”. Het stuk dat u hier ziet is van nature nat. Op andere plaatsen in het gebied zijn nieuwe stukken plas-dras aangelegd door het afgraven van grond.

Natte stukken natuur trekken speciale planten- en diersoorten. Diersoorten waarvan we hopen dat die zich in het gebied vestigen zijn; waterspitsmuis, blauwborst, boomkikker en diverse libellen.

Vruchtwisseling
De akkers van de ecologische boerderij worden ieder jaar met andere gewassen ingezaaid. Dit noemt men ook wel vruchtwisseling. Doel hiervan is het voorkomen van insectenplagen en plantenziekten.

Houtsingels
In het verleden werden houtsingels geplaatst om perceelsgrenzen aan te geven. Ze waren samengesteld uit veel voorkomende inheemse soorten hout zoals els, eik en meidoorn. Houtsingels vormen een natuurlijke afrastering en zijn bovendien uitstekende verblijfplaatsen voor zoogdieren, vogels en insecten.

Karrenpaden
Oude karrenpaden zijn vaak te herkennen aan de ingesleten sporen van de karren-wielen met daartussen een hoger gedeelte. 0p de plaatsen waar gelopen en gereden wordt groeien andere planten dan in de berm waar planten meer kans krijgen.

Klimopboom
Midden in de wei staat hier een hele interessante boom. Het is een boom, die helemaal overwoekerd is door een klimop. Kijk eens hoe mooi de stam geworden is.

Daarna zijn we weer terug op de parkeerplaats. Geen lange wandeling, maar wel erg leerzaam.

We hopen dat je genoten hebt en nog eens terugkomt voor een van de vele activiteiten. We weten, dat we bij lange na niet volledig geweest zijn…

Startpunt Parkeerterrein Genneper Parken (tussen IJsbaan en Tongelreep)

• A230 8km MEC Genneper Parken N51 24.993 E5 28.561 194° waar , daarna zuid.
• A231 5km MEC Genneper Parken Noord N51 24.988 E5 28.437 259° waar , west
• A232 4km MEC Genneper Parken Zuid N51 24.993 E5 28.561 194° waar , daarna zuid.

Geraadpleegde websites:

• www.mecehv.nl
• www.genneperparken.nl/newsite3/fotoboek/fiets/index.htm

POI’s:

• Zandvang
• Buitenbochten en binnenbochten van een beek
• Beekfauna
• Beektlora
• Beekdal
• De Dommel
• Faunapassage
• Stuw Genneper
• Watermolen Genneper
• MILIEU EDUCATIE CENTRUM (MEC)
• HEEMPARK FRATER SIMON
• Vispassage Trompetterloop
• Waterpoelen
• Paddentunnels
• Historisch Openlucht Museum Eindhoven (HOME)
• Tongelreep
• Geriefhout(bosjes)
• GENNEPER HOEVE
• Vee
• Mest
• Koeienputten Plas-dras
• Vruchtwisseling
• Houtsingels
• Karrenpaden
• Klimopboom