START/PARKEREN/FINISH N51 22.136 E5 33.387
We kunnen deze wandeling op diverse plaatsen beginnen. Wij kiezen ervoor om bij de Begraafplaats van Van Tuyll van Serooskerken aan het Kerkhof te starten. Dan kunnen we halverwege bij het Kasteel bij De Zwaan pauzeren.

Er is weinig parkeerruimte.

De NS-route start uiteraard bij het NS-station Heeze. N51 23.105 E5 34.176. Dan zou ik een picknick aanbevelen.

Begraafplaats N51 21.404 E5 59.690
Op de locatie van deze begraafplaats stond de middeleeuwse kerk van Heeze. Nadat deze in 1648 in handen was gekomen van de protestanten raakte het gebouw toenemend in verval. In 1760 vond een gedeeltelijk herstel plaats dankzij een financiële bijdrage van Jan Maximiliaan van Tuyll van Serooskerken (1710-1762).

De protestanten gebruikten de kerk echter nog maar sporadisch en de plundering en vernieling op 3 februari 1795 waarbij ook de meeste grafzerken werden vernield, betekende zo ongeveer het einde van het kerkgebouw.

In 1828 volgde de verkoop van de opstal aan de rooms-katholieken, die het gebouw sloopten teneinde het materiaal voor de bouw van de waterstaatskerk in het dorp te gebruiken.

Door middel van een buxus-beplanting zijn de contouren van het koor van deze kerk nog zichtbaar. De locatie bleef wel in gebruik als begraafplaats. Zie www.vvvheeze-leende.nl.

Sint-Jobsklokje N51 21.893 E5 33.532
Ven. In deze buurtschap bevond zich de Sint-Jobskapel, die voor het eerst vermeld werd in 1554 en die gesloopt werd in 1654, waarbij de klok naar het kasteel werd overgebracht.

Deze klok, uit 1467, hangt nu bij de tuinmanswoning van het kasteel. Ter herinnering aan de voormalige kapel werd in 1972 ter plaatse een vier meter hoge klokkenstoel opgericht ter vervanging van een eerder, primitiever , exemplaar uit 1962. Het herbergt een Sint-Jobsklokje, dat iedereen mag luiden. Zie http://www.vvvheeze-leende.nl/go/heeze.

We steken de weg Heeze-Leende voorzichtig over en volgen dan een klein stukje de rivier de Groote Aa. Het is mooi om langs de rivier te lopen, maar de begroeiing kan dit soms verhinderen. Jammer.

We steken de drukke spoorlijn over en komen uit bij Kempenhaeghe.

Groote Aa N51 21.904 E5 34.466
De Groote Aa ontstaat bij Leende uit de Buulder Aa en de Strijper Aa. Bij het Kasteel Heeze vormt zij samen met de Sterkselse Aa de Kleine Dommel, of, zoals men die in Heeze noemt: de Rul.

Hoogspanningsmasten 150kV N51 21.827 E5 34.622
De hoogspanningsleiding, die we zien, is de 150kV leiding tussen de centrale Buggenum en Geertruidenberg, tussen de relais stations Maarheeze en Eindhoven Oost.

De spanning op de kabels is 150 000V. De hoogspanningsleidingen worden gebruikt voor het transport van grote hoeveelheden elektrische energie over relatief grote afstanden. In onderstations wordt de spanning getransformeerd naar een lagere waarde. Dit gebeurt door transformatoren.

Omdat de opgewekte stroom van de centrales 3-fasig is, is het aantal draadbundels op een hoogspanningsmast een veelvoud hiervan (meestal 3, 6 of 9). Een draadbundel voor een enkele fase bestaat vaak weer uit 2, 3 of 4 draden van aluminium met een stalen kern die door flexibele afstandhouders op een afstand van zo'n 40 centimeter gehouden worden. De draad zelf is 3 tot 4 centimeter dik. Hier zien we links en rechts de drie draden.

De isolatorkettingen bestaan vaak uit losse schotels van porselein of glas. De lengte van de kettingen varieert met de gebruikte spanning, voor 50 kV zijn maar een paar schotels nodig, voor 380 kV enige tientallen en zijn de kettingen ook meters lang.

Met enige ervaring is zo op afstand al te zien welke spanning er gebruikt wordt. Hier zie je 13 schotels per isolator. Extra draad boven op de masten dient als bliksemafleider.

Het voordeel van energietransport onder hoogspanning is een hogere transportcapaciteit en een lager transportverlies. Bij het transport van eenzelfde vermogen is bij een 10 keer zo hoge spanning de stroom 10 keer zo laag, waardoor de kabels dunner kunnen zijn of waardoor bij gelijke kabeldikte de verliezen in het net 100 keer zo laag zijn.

Spoorlijn Eindhoven-Weert N51 21.682 E5 35.171
De spoorlijn tussen Eindhoven en Weert werd in 1913 in gebruik genomen.

Het baanvak maakt deel uit van het Nederlandse Intercitynetwerk waarmee Limburg met Amsterdam/ Alkmaar en Schiphol wordt verbonden. De lijn takt bij Eindhoven af van Staatslijn E (Breda-Venlo-Maastricht) en sluit in Weert aan op de spoorlijn Weert - Roermond, het Nederlandse deel van de IJzeren Rijn (de voormalige goederenspoorlijn tussen Antwerpen en Mönchengladbach).

Vanaf Roermond kan het traject van Staatslijn E verder worden gevolgd. Met de aanleg kwam er een kortere verbinding tussen Eindhoven en Roermond. Op 15 mei 1949 werd de elektrificatie in gebruik genomen.

Kempenhaeghe N51 21.677 E5 35.864
Het Academisch Centrum voor Epileptologie van Kempenhaeghe/Maastricht UMC+ biedt topklinische zorg voor volwassenen en kinderen met een complexe vorm van epilepsie. De benadering van patiënten met epilepsie is multidisciplinair. Er zijn hoogwaardige onderzoekfaciliteiten beschikbaar en er is ruime expertise over behandelmethoden.

Ook ondersteunt het Academisch Centrum voor Epileptologie mensen met epilepsie bij (zelfstandig) wonen, werken, leren en opvoeden met epilepsie.

Het Centrum voor Slaapgeneeskunde is het grootste multidisciplinaire slaapcentrum van Nederland. De expertise strekt zich uit over de volle breedte van de slaapgeneeskunde: neurologische slaapstoornissen, waaronder overmatige slaperigheid overdag (hypersomnie, narcolepsie/ kataplexie) en bewegingen of ongewoon gedrag tijdens de slaap (parasomnie, waaronder rusteloze benen syndroom); slaapafhankelijke ademhalingsstoornissen (slaap (slaapapneu); insomnie (langdurige slapeloosheid) en slaapstoornissen bij kinderen en mensen met een verstandelijke beperking.

Nu volgt het mooiste stukje van de hele wandeling. Langs het kronkelende riviertje de Sterkselse Aa en Kapellerput gaan we door de Herbertusbossen tot aan het kasteel. Daarna gaan we pauzeren.

Kapellerput N51 22.176 E5 36.017
De naam Kapellerput bestaat al sinds mensenheugenis.

Het verhaal gaat dat er in een ver en donker verleden een monnik was, die een kapel bouwde voor de mensen in de omgeving van het huidige Heeze. Die mensen waren horigen van Zwarte Narob, een roofridder die vooral brood zag in het beroven van kloosters. Omdat de monnik ooit Venka, het dochtertje van Narob, veilig had thuisgebracht toen ze was verdwaald in het bos, bleef zijn kapel gespaard van plundering en vernieling. Venka en haar moeder Euvelwinde bezochten regelmatig de kapel om te bidden. Dit zeer tegen de zin van vader respectievelijk echtgenoot.

Op een dag ontdekte hij dat de twee vrouwen toch weer naar de kapel waren gegaan. Dat was de druppel: nu zou hij zijn belofte breken en de kapel alsnog met de grond gelijk maken. Gelukkig konden de godvruchtigen voor zijn woede vluchten via een geheime gang. En op het moment dat Narob met zijn manschappen de kapel begon te plunderen, brak de aarde. De kapel verdween met plunderaars en al voorgoed in de diepte. Het stille water van de vijver naast conferentiehotel Kapellerput is ervoor in de plaats gekomen.
Vandaag worden we verrast door een snelle vlucht van een ijsvogel. Te snel om op de foto te zetten…

Herbertusbossen N51 22.579 E5 35.525
Herbertusbossen (soms foutief als Hubertusbossen geschreven) is de naam van een oud bos met hoogopgaand loof- en naaldhout nabij het kasteel van Heeze, oostelijk van het dorp. Het sluit aan bij de Strabrechtse Heide en landgoed de Lange Bleek bij Sterksel.

Het landgoed hoorde vroeger bij het Kasteel Heeze en is sinds 1973 in het bezit van het Brabants Landschap. Het is vernoemd naar een der vroegst bekendste heren van de heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten. De oppervlakte van het gebied bedraagt ongeveer 350 ha.

Het bos is vernoemd naar Herbertus van Heeze, de eerste Heer van Heeze (en dus niet naar Hubertus van Luik, de patroonheilige van de jacht).

Het Kasteel van Heeze ligt op de samenvloeiing van de Groote Aa en Sterkselsche Aa tot Kleine Dommel, in Heeze ook wel de Rul genoemd. In de beekdalen liggen veel graslanden. Bij de Waarden, vlak ten zuiden van het kasteel heerst zware kwel en zijn de sloten dus rijk aan plantensoorten zoals kikkerbeet, waterviolier en dotterbloem. Ook liggen daar veel beekdalbosjes met onder andere nachtegaal, wielewaal en bosrietzanger.

Bij het kasteel ligt oud landgoedbos uit de 19e eeuw. De bossen zijn soortenrijk, kennen een padennet met slingerend verloop volgens de Engelse Landschapsstijl en bevatten enkele zeer imposante oude bomen, waaronder een opstand van enorme, ca 150 jaar oude grove dennen.

Ook staan er zeer oude zomereiken en beuken. Hier vindt men onder meer Stippelvaren, Dubbelloof en Koningsvaren. In het vele en oude naaldhout is de zeldzame kruisbek (een vinkensoort met merkwaardig gebogen snavel) te vinden.

Waar het gebied overgaat in de Strabrechtse heide komen vennetjes voor en heiden met jeneverbes en gagelstruiken.

Het Freulelaantje is een door oude dennen omzoomd pad over de heide waar naar verluidt de freule zich graag liet rondrijden. Bij de Rielloop vindt men berkenbroekbos.

IJskelder N51 22.856 E5 35.443
Achter het omgrachte en ommuurde kasteel zien we de IJskelder. De ijskelder is gebouwd in 1907 en bevindt zich noordoostelijk van het kasteelterrein juist buiten de buitenomgrachting. Het bestaat uit een 4 meter hoge heuvel met twee bakstenen keermuren ter weerszijden van de toegang. De ommetselde ronde binnenruimte is toegankelijk via een deur.

In koude winters werd ijs uit de slotgracht gehakt en in de ijskelder opgeslagen. Zo konden de bewoners van het kasteel in de zomer nog gebruik maken van het ijs voor koeling en zelfs voor het maken van consumptieijs. Deze techniek was in de achttiende eeuw al bekend.

In 2012 is de kelder geheel gerenoveerd. Dat ging niet van een lije dakje want tijdens de restauratie storte een gedeelte van de kelder weer in. Begin 2014 is de restauratie afgerond maar staan er nog steeds hekken rond de ijskelder.

Kasteel Heeze N51 22.875 E5 35.218
Kasteel Heeze is een van de laatste bewoonde kastelen van Nederland. Dit kasteel bevindt zich te Heeze. Het bestaat uit een middeleeuws deel, kasteel Eymerick, en het in 1665 door de bekende architect Pieter Post gebouwde deel.

De naam Eymerick zou afkomstig zijn van 'Hemelrijk', dat rechtplaats of vierschaar betekent. Ook zou het van een eigennaam afgeleid kunnen zijn. Al in 1172 wordt melding gemaakt van de heerlijkheid Heeze, in het bezit van de edelman Herbertus van Heeze ten tijde van Godfried III van Brabant.

Pas in 1203 wordt voor het eerst in een oorkonde gesproken over het bestaan van een burcht in deze heerlijkheid. De hertog van Brabant en de graaf Otto I van Gelre verklaarden toen dat zij beide rechten hadden op "'t Huys te Heeze". Dit was de uitkomst van een gewapend conflict tussen beiden dat ermee eindigde dat Gelre afstand deed van zijn rechten op de Kempen, maar dat beiden rechten op de burcht konden doen gelden.

Uiteindelijk kwam de heerlijkheid in 1615 in het bezit van René van Renesse van Elderen, die een soort dubbelspion was en complotten smeedde, eerst om Holland de Spaanse Nederlanden binnen te laten vallen, later om de burgemeester van Luik, tegenstander van Spanje, via verraad, in 1637 te laten vermoorden. Hierop werd hij zelf door de Luikse bevolking gelyncht.

Tot 1648 werd de heerlijkheid regelmatig opgedragen aan de hertog van Brabant, daarna aan de Staten Generaal der Verenigde Provinciën. Nadat Alexander van Renesse in 1658 zonder opvolging was overleden, werd de heerlijkheid in 1659 verkocht aan Albert Snoeckaert van Schauburg, de eerste protestante heer van Heeze.

Het oude kasteel Eymerick was toen zeer vervallen, zodat Snoeckaert besloot een geheel nieuw en veel groter kasteel te laten bouwen op de plaats van het oude. Hij gaf daartoe opdracht aan een van de bekendste bouwmeesters uit die tijd, Pieter Post.
De plannen zijn nooit verwezenlijkt: slechts het voorgebouw is gereedgekomen, en wel in 1665. De familie bleef in het bezit van de heerlijkheid tot 1733, toen het verkocht werd aan François Adam d'Holbach. In 1735 werden de bijgebouwen gebouwd.

In 1750 werd de heerlijkheid en het kasteel geschonken aan Paul Henri Thiry d'Holbach, een raadsman van de Franse koning Lodewijk XV. Dit was een bekend materialistisch filosoof die voornamelijk in Frankrijk verbleef. Hij verrijkte het kasteel met fraaie gobelins. Hij verkocht de heerlijkheid in 1760 aan Jan Maximiliaan van Tuyll van Serooskerken.

Na de opheffing van de feodaliteit op het einde van de 18e eeuw vervielen de heerlijke rechten van Heeze, Leende en Zesgehuchten in de loop van de jaren. Alleen de titel bleef bewaard. Bij keizerlijk decreet van 14 mei 1810 werden Heeze, Leende en Zesgehuchten zelfstandige gemeenten.

De familie Van Tuyll van Serooskerken is tot op heden op het kasteel blijven wonen. Velen van hen hebben belangrijke openbare functies bekleed. Zie http://www.kasteelheeze.nl.

De Zwaan  N51 22.984 E5 34.840

---

Tapperij De Zwaan. Kapelstraat 23 5591 HC Heeze. 040 226 4357 [email protected] www.tapperijdezwaan.nl.

 

Openingstijden: Zomer (1 mei - 30 sep) : maandag t/m zondag vanaf 10:00 uur,
Openingstijden: Winter (1 okt  - 30 apr) : maandag t/m vrijdag vanaf 11:00 uur, zaterdag en zondag vanaf 10:00 uur.
Een heerlijke lunch, een gezellig terras bij de ingang naar het Kasteel Heeze.

---

Na dit deze uitspanning kunnen we weer verder. We hadden al even tegen de Hervormde Kerk aangekeken. Eerst door het dorp Heeze. We lezen even de geschiedenis.

Dan komen we bij het Station Heeze uit, waar de treinwandelaars kunnen aansluiten.

 

 

 

Hervormde Kerk N51 22.978 E5 34.801
Hervormde kerk, Kapelstraat 50, tegenover de oprijlaan van het kasteel.

Dit eenvoudig zaalkerkje uit 1906 vervangt de in 1648 van de katholieken overgenomen Eijmericker kapel, die werd gebruikt door de protestante eigenaars van het kasteel en hun pachters en op dezelfde plaats stond als het huidige gebouw.

Heeze N51 22.966 E5 34.551
Toen per 1 januari 1997 door een gemeentelijke herindeling de gemeente Heeze-Leende ontstond, werd eigenlijk de historische situatie hersteld.

Voor de inval van de Fransen werden in 1798 de zogenaamde heerlijke rechten en heerlijkheden afgeschaft.

Dat was het einde van de heerlijkheid Heeze-Leende-Zesgehuchten die honderden jaren had bestaan. Heeze en Leende werden gescheiden en er ontstonden twee gemeenten.

Sterksel was tot 1197 eigendom van de heer van Heeze en kwam toen via de bisschop van Luik in het bezit van de abdij van Averbode.

De vroege geschiedenis
Zo’n 12.000 jaar geleden zwierven binnen de grenzen van de huidige gemeente al mensen rond. Dat waren toen nog geen vaste bewoners, maar rendierjagers die letterlijk achter hun voedsel aan gingen.

Omdat het in die tijd veel kouder was dan nu, trokken zij zich in de winterperiode terug naar het iets warmere zuiden.Vanaf ongeveer 4.000 jaar voor Christus (nieuwe steentijd) begonnen mensen zich hier te vestigen als landbouwers, ze bewerkten de grond om gewassen te verbouwen. In het begin was die grond nog vruchtbaar, maar door een gebrek aan bemesting raakte ze uitgeput. Er moest dan een nieuwe akker worden aangelegd, pas later leerde men de technieken voor de bemesting.

Uit alle tijdvakken zijn in Heeze-Leende wel archeologische vondsten gedaan. Dat kan zijn in de vorm van aardewerk, maar ook gereedschappen zoals vuurstenen bijlen, schrapers en pijlpunten. Ook zijn een aantal historische begraafplaatsen bekend.

De eerste nederzettingen
Vermoedelijk zijn tussen de 8e en 12e eeuw de eerste vaste nederzettingen ontstaan, die lagen in het begin op de zogenaamde hoge gronden. In Leende zal dat niet zo veel afwijken van het huidige centrum en met name het gebied rond de eeuwenoude kerk.

In Sterksel verhuisde men van een plek in de Weiakkers naar de Averbodeweg waar binnen de grachten een dorpje ontstond. Leenderstrijp ligt als gehucht al eeuwenlang op dezelfde plek en is in die tijd amper gegroeid.

In Heeze was het huidige gehucht Ven/Kerkhof/Heezerenbosch de oude kern, met op Kerkhof een grote kerk. Tussen de 12e en 13e eeuw zien we geleidelijk een verandering op gang komen en verschuift Heeze naar het beekdal in de buurt van het kasteel. Het kasteel was enkele eeuwen in het bezit van de graven van Horne en is van oorsprong een echte waterburcht geweest.

Thans bestaat het nog uit een deel van het oude kasteel Eymerick, de blikvanger is het huidige kasteel ontworpen door niemand minder dan de bouwheer Pieter Post. Voor degene die wandelend of fietsend door Heeze-Leende zijn ogen de kost geeft, is het verleden op veel plaatsen nog goed te zien.

Na 1900
De oude heerlijkheid Heeze-Leende-Zesgehuchten is altijd tot de grotere dorpen van de Meijerij blijven behoren. Hoewel Leende lange tijd qua inwonersaantallen tred hield met Heeze groeit Heeze na 1900 toch harder en sneller. Waarschijnlijk door de aanwezigheid van de twee grote weverijen Vullinghs en Van Engelen & Evers.

Heeze wordt meer een industriedorp en mede daardoor stijgt het aantal inwoners harder dan dat van Leende. De landbouw is eeuwenlang een van de belangrijkste middelen van bestaan gebleven, ook nu werkt nog een fors deel van de beroepsbevolking van Heeze-Leende in de agrarische sector.

Aan het einde van de 19e eeuw wordt Heeze ontdekt door tientallen kunstschilders, tot circa 1930 was Heeze een echte kunstschilderskolonie. Bekende schilders van de zogenaamde Haagse school als Gabriël, Mauve, gebroeders Maris, Blommers, Neuhuys, Oosterhuis, Ritsema, Sluijters, Wijngaerdt, Larij, Spanjaard, Pessers, van der Braken en vele anderen werkten en woonden in Heeze.

Omstreeks 1915 wilde men van Sterksel een tuinstad maken, er werd gestart met een grote ontginning en vanuit heel Nederland kwamen ermensen wonen en werken. Helaas mislukten de plannen door de economische depressie in de jaren '30 en het failliet gaan van de bank.

De moderne tijd
Na de Tweede Wereldoorlog zien we Heeze en Leende steeds meer veranderen in moderne forenzendorpen. Sterksel en Leenderstrijp blijven klein. Heeze wilde zelfs het Laren van het zuiden worden met grote en ruime woonwijken. Deze trend heeft zich tot op heden doorgezet.

Er is nog veel agrarische activiteit en een belangrijk deel van de beroepsbevolking werkt nog in de gemeente en vooral in de dienstverlening. De gemeente Heeze-Leende is anno 2012 een gemeente omgeven door grote natuurgebieden, met goede verbindingen waar het prettig wonen, werken en verblijven is.

Station Heeze N51 23.105 E5 34.176
Station Heeze is een spoorwegstation in het Noord-Brabantse Heeze aan de spoorlijn Eindhoven - Weert. Het station werd geopend op 1 mei 1977, en verving het ongeveer een kilometer verderop gelegen oude station Heeze-Leende uit 1913.

Bij het station zijn fietskluizen en twee onbewaakte fietsenstallingen aanwezig. Tevens is een selfservice OV-fiets huurlocatie aanwezig. Verder is er parkeergelegenheid voor auto's.

Vanaf het station rijden er diverse buurtbussen onder andere naar Budel, Sterksel, Someren en Geldrop. Op zon- en feestdagen en 's avonds rijden deze bussen niet.

Brabantsedag N51 23.104 E5 33.987
Heeze kent jaarlijks per eind augustus een uniek cultureel spektakel dat bekend staat onder de naam Brabantse Dag. De Brabantsedag is een voor Europa uniek cultuur-historisch festival met tienduizenden bezoekers.

Het negen dagen durende festival dat in augustus plaatsvindt, probeert de culturele verworvenheden van het vroegere Hertogdom Brabant te vertalen naar de hedendaagse samenleving. Dit mondt uit in een altijd verrassende presentatie van een breed scala podiumkunsten. Evenals bij de verschillende exposities, waarderen de bezoekers de grote afwisseling van stromingen variërend van klassiek tot experimenteel. En dat zowel vanuit de Nederlandse als Belgische kant van de grens.

Dit geldt zeker voor het hoogtepunt op de laatste zondag van augustus, als zo’n veertigduizend mensen naar het groene Brabantse dorp tussen Eindhoven en Weert trekken. Allemaal in afwachting van de traditionele explosie van creativiteit tijdens de grote optocht. Ongeveer tweeduizend deelnemers trekken met 17 enorme praalwagens door het centrum van Heeze. Een uniek spektakel dat nauwelijks met enige andere stoet te vergelijken valt.

Eenmaal uit het dorp bezoeken we de Nicasius kapel. Een bijzonder verhaal. Dan volgen we een deel van het Bels Lijntje; een voormalige spoorlijn die nu omgebouwd is tot fietsroute. Door het open landschap met hoge akkers. De drukke weg leidt naar Camping Heezerenbosch.

Wij gaan rechtdoor en bezien de Schaverspaal.

Gefascineerd kijken we naar de file koeien die uit de stal komen en naar de wei gaan. Een eindeloos lange rij van meer dan 80 dieren. Toeristische fietsers stappen af om dit te aanschouwen. Goed voor 1600 tot 2000 flessen melk per dag!

Uiteindelijk komen we uit op het gehucht Kerkhof en zijn we rond.

Het einde van een mooie wandeltocht, net iets anders dan het Strabrechtse deel over de Heide.

Nicasius Kapel N51 23.474 E5 33.891
Nicasius werd omstreeks 1515 te Kreijl, een buurtschap van Heeze, geboren. Hij studeerde theologie en wijsbegeerte te Leuven en werd minderbroeder. Uiteindelijk kwam hij in een Gorcums klooster terecht, van waar hij door de watergeuzen naar Den Briel werd gebracht om daar vermoord te worden. Als een van de Martelaren van Gorcum werd hij in 1867 heilig verklaard.

De Heezer pastoor Stephanus Gast had deze heiligverklaring persoonlijk meegemaakt en wilde de devotie tot de heilige Nicasius verbreiden. Een inwoner van Heeze wees hem de plaats aan waar Nicasius geboren zou zijn, en ter plaatse werden fundamenten en Spaanse zilveren munten gevonden die het bewijs leverden.

De pastoor wilde de devotie binnen de kerk houden, maar in 1947 werd dan toch een kapel gebouwd op Nicasius' vermoedelijke geboortegrond, uit dank voor de goede afloop van de Tweede Wereldoorlog. Het borstbeeld van de heilige is vanuit de kerk naar de kapel overgebracht. Omstreeks 9 juli wordt jaarlijks een openluchtmis bij de kapel gehouden.

Bels Spoorlijntje N51 23.515 E5 33.428
Tussen Eindhoven, Gestel, Waalre, Valkenswaard, Borkel en Schaft en Achel/Neerpelt heeft vanaf 1866 een spoorlijntje gelegen. De lijn werd veel gebruikt voor goederenvervoer zoals steenkolen vanuit Luik naar Utrecht/Amsterdam. Het werd ook spoorlijn 18 genoemd.

Het personenvervoer liep niet zo goed als gedacht, en rond 1921 werden de haltes Borkel en Gestel gesloten. Rond 1939 werd de lijn helemaal gesloten voor het reizigersverkeer.

Wel bleven tot 1951 nog tweemaal per dag de zg Philipstreinen rijden. Omdat de Belgische regering er op stond om de lijn te handhaven en het oude traject te dicht bij het nieuwe hoogspoor in Eindhoven lag, werd besloten de lijn via Geldrop te laten lopen. Dat is deze lijn geworden.

Het gerucht gaat dat de burgermeester van Waalre 's nachts niet gewekt wilde worden van langsrijdende goederentreinen. Daarom heeft hij druk uitgeoefend om het tracé over Geldrop te laten lopen. Dat is dit traject. De laatste goederentrein reed in 1974.

In 1986 werd het Nederlandse gedeelte van de spoorlijn opgebroken, het Belgische gedeelte was al eerder weg. Plannen voor een toeristisch lijntje, zijn op niets uitgelopen. Wel is een groot deel van het oude tracé tot fietspad omgebouwd.

Schavers N51 22.553 E5 33.553
“Alles wijkt voor Schavers hoed: keizer vorst en koning” staat er op de gemarkeerde paal. We schrijven het verhaal Verzinsels en Vertelsels naar aanleiding van het Schaverspad, dat hierachter ligt:

Het geslacht Schravers woonde vele eeuwen in Heeze. Ze stonden er om bekend, dat ze trots en heerszuchtig waren en conflicten niet uit de we gingen. Hun lijfspreuk “Alles zal voor Schravers wijken: keizer vorst en koning” gold ook tijdens hun openbare ambtsvervulling.

Zo vermaande de Pastoor eens de zonen van Goort Schavers. De week daarop belemmerden de Schavers de toegang tot de kerk voor de inwoners van Heezerenbosch door een hoed op het pad te leggen met de tekst: “Alles wijkt voor Schavershoed, keizer vorst en koning. Niemand passeerde de hoed, behalve juffrouw Naaikens uit Heeze. Ze had haar dagelijks rozenhoedje niet kunnen bidden en vertrapte de hoed. Boer Schavers zag dat en ging de vrome vrouw met een riek te lijf. De volgende ochtend vond men de juffrouw in een enorme plas bloed. Daarna is de hele familie Schavers uit het dorp verbannen.

Kerkhof N51 22.190 E5 33.470
Het gehucht kent meerdere langgevelboerderijen, waaronder een uit 1705 en een uit 1714, en een huis met klokgevel uit 1903.

Tot na de middeleeuwen was in heel Brabant het hallenhuis in zwang. Daarna kwam na 1600 in de Kempen een proces op gang waarin het hallenhuis en de dwarsdeelschuur werden samengevoegd tot één gebouw. De staldeur in de korte achtergevel werd verplaatst naar de lange gevel. De buitendeuren in het schuurgedeelte kwamen eveneens in de lange gevels. De schuurdeur was hierbij hoger dan de staldeur, omdat er wagens doorheen moesten kunnen rijden.

Langgevelboerderijen werden gebouwd tot in het midden van de 20e eeuw. Bij de opkomst van retro-bouwstijlen aan het eind van de 20e eeuw werden plaatselijk in Brabant woningen gebouwd in de stijl van langgevelboerderijen.

Zo zien we dat een wandeling niet altijd in de natuurgebieden hoeft te zijn. Maar ook een tocht over het boerenland brengt ons dichter bij ons voedsel. Of het nu de reeks koeien, de varkensstal of het graan, maïs of bieten zijn.

Een mooie wandeling.

Startpunt

• START/PARKEREN/FINISH Kerkhof Heeze/Leende N51 22.136 E5 33.387
• Alternatief NS Station N51 23.105 E5 34.176

POI's

• Start/finish/parkeerplaats  N51.36893 E5.55646
• Begraafplaats N51 21.404 E5 59.690
• Sint-Jobsklokje N51 21.893 E5 33.532
• Groote Aa N51 21.904 E5 34.466
• Hoogspanningsmasten 150kV N51 21.827 E5 34.622
• Spoorlijn Eindhoven-Weert Roermond N51 21.682 E5 35.171
• Kempenhaeghe N51 21.677 E5 35.864
• Kapellerput N51 22.176 E5 36.017
• Herbertusbossen N51 22.579 E5 35.525
• IJskelder N51 22.856 E5 35.443
• Kasteel Heeze N51 22.875 E5 35.218
• De Zwaan N51 22.984 E5 34.840
• Pauze – De Zwaan N51 22.984 E5 34.840
• Hervormde Kerk N51 22.978 E5 34.801
• Heeze N51 22.966 E5 34.551
• De vroege geschiedenis
• De eerste nederzettingen
• Na 1900
• De moderne tijd
• Station Heeze N51 23.105 E5 34.176
• Brabantsedag N51 23.104 E5 33.987
• Nicasius Kapel N51 23.474 E5 33.891
• Bels Spoorlijntje N51 23.515 E5 33.428
• Schavers N51 22.553 E5 33.553
• Kerkhof N51 22.190 E5 33.470