We zijn tijdens de zomervakantie van 2014 te gast bij Camping Elberling. Deze camping ligt direct aan de Elbe bij het kleine plaatsje Radegast (bij Blackede) in het noorden van Duitsland. Deze rustige camping ligt aan het Biosphärenreservat Niedersächsische Elbtalaue, een prachtig natuurgebied waar vogelaars hun hart kunnen ophalen.

Op de website van de camping staat te lezen: Onze camping is prachtig gelegen bij de rivier de Elbe en ligt midden in een van Duitslands mooiste natuurreservaten nl. het Biosferenreservat Elbtalaue (erkend door Unesco) en is vooral geschikt voor fietsers, vogelaars, vissers, wandelaars en mensen die houden van rust.

Er zijn prachtige fietsroutes vanaf de camping. De "Ooievaarstraat" (Deutsche Storchen strasse) is er een van. Vogelaars zullen versteld zijn van de hoeveelheid vogels die hier te vinden zijn. Met de bekende Hollandse gastvrijheid willen wij u van harte uitnodigen in het schitterende Elbtalaue.

We hebben een sfeerverslag gemaakt van ons verblijf. Dit verslag kunt u hier lezen.

Vandaag besloten we het gebied aan de andere kant van de Elbe eens te gaan verkennen. Vanaf de dijk bij de camping hebben we uitzicht op dit gebied. Het ziet er rustig uit, op de kaart staan een aantal paden. We zetten een wandeling van 16 km uit. Maar zoals zo vaak loopt het allemaal weer anders. Met wat omlopen komen we op ruim 23 km uit.

We zetten de auto in het rustige dorpje Gothmann. Op Internet kunnen we geen enkele informatie over dit dorp vinden. Als we de Sude overgestoken zijn komen we op de dijk. We kunnen ver weg kijken. We gaan deze dijk een heel eind volgen.

Saai? welnee, je hebt een schitterend uitzicht. Er komen volgens langs, soms een kudde schapen, en je hebt immense wolkenpartijen. Genoeg te beleven.  

In de verte is een uitkijktoren te zien, we komen langzaam dichterbij.

Uitkijktoren
Deze uitkijktoren biedt een panoramisch uitzicht over de uiterwaarden van de Sude en de Elbe:  kanalen en binnenwateren, omgeven door wilgen en eiken en brede golvende graslanden. In het noorden groeten de heldere zandige hellingen van de Bollenberg u.

De Sude werd al vroeg gebruikt als waterweg. In de 15e en 16e eeuw werd over deze rivier voornamelijk brandhout voor de Luneburger heide aangevoerd. Snel volgden de eerste dijk. ZIn die tijd werd ald de directe omgeving gebruikt als grasland. Verder zuidelijk was het toenmalige "Blackerde Holtz als van een dijk voorzien. De Sude stroomde toen in het "Schwartze wasser". Rond 1842 werd de monding van de Sude structureel verplaatst naar de Elbe.

Langs de Elbe werd pas in 1980 een dijk gebouwd. In 2008/2009 werd de dijk ongeveer 250 meter verlegd en verhoogd. Zo ontstond een gebied van 80 hectare dat zo weer buiten de dijk kwam te liggen.

In de uiterwaarden van de Elbe en aan rond de aansluiting bij de Sude is elk seizoen de moeite waard: in de winter rust, ganzen en zwanen, in het voorjaar kwaken de kikkers concerten, in de zomer kun je genieten van de ooievaars. Met een beetje geluk zie je otters en bevers. De uitgebreide grasland buiten de dijken is waardevol broedgebied voor weidevogels zoals watersnip, wulp en kievit.

Bovenin de toren hebben we een gigantisch uitzicht. We kunnen alle kanten zover de horizon reikt wegkijken. Zelfs de vogels die rond de toren vliegen kunnen we goed in de gaten houden en zelfs fotograferen.

We kijken rond en nuttigen onze lunch. In dit landschap is de kans dat je een gezellig restaurant tegenkomt erg klein.

Geschiedenis
Al in de 12e eeuw ligt er een dijk langs de Elbe. De eerste dijken waren simpel van opzet en niet geheel doorgetrokken. Het gaf tijdens het groeiseizoen enige bescherming tegen overstromingen. Men kwam er al snel achter dat er hogere en bredere dijken nodig waren om de overstromingen zoveel mogelijk de baas te kunnen. Telkens werden de dijken steeds verder verstevigd en verhoogd.

De dijk vandaag de dag
Tussen 1997 en 2009 werd de Elbedijk verlengd en versterkt over de volledige lengte van het gemeenschappelijke gebied van de NDUV. De financiering van deze maatregelen kwam van de Europese Unie (EU), de Bondsrepubliek Duitsland en de staat Nedersaksen. De overstroming van 2002 zorgde ervoor dat dijk met een lengte van 45,73 km in zeer korte tijd werd gerealiseerd. Tijdens hoogwater in januari 2003 en in april 2006 is gebleken dat dit geld goed is besteed. De nieuwe dijk is aan de bovenkant ruim 5 meter breed en loopt breed uit naar beneden. Bovenop de meeste dijken ligt een fietspad.

Meer plaats voor de Elbe - Verplaatsing van dijken als klimaat strategie
Klimaatverandering treft ook de Elbe. Om de steeds vaker optredende overstromingen van de Elbe tegen te gaan, en om de veiligheid van lokale dorpen Boizenburg, Gülze en Teldau te verzekeren, heeft het Ministerie van Natuur en in Schwerin het project "Herstel en dijk verplaatsing van de Elbedijk "Mahnkenwerder" tussen Boizenburg-Gothmann en de grens met Nedersaksen geïmplementeerd.

De te lage en smalle dijk lijn werd 150 tot 250 meter verplaatst. Tegelijkertijd werd de Neuhäuser dijk gerenoveerd tot aan New Bleckede.

Met de verplaatsing op de plaats van de "Radegast Haken", een smalle doorgang bij hoogwater in de Elbe, werd de doorstroming verbetert. Er onstond zo 38,5 hectare buitendijkse overstromingsgebieden, dit zijn nu beschermde uiterwaarden. Met de vernieuwing van de dijk is in oktober 2009 ook het fietspad gerenoveerd. De gehele Elbedijk is intussen gerenoveerd. Hiervoor was een bedrag van ruim € 37.500.000 nodig. Overstromingen zullen in de toekomst minder voorkomen doordat de dijken verhoogd zijn, maar er is ook een groter overstromingsgebied beschikbaar. Dit gebied is in drogere tijden ook zeer geliefd voor recreatie. Je kunt er heerlijk wandelen en fietsen.

De Elbe
De 1091 km lange rivier de Elbe is de derde grootste rivier van Duitsland. De rivier heeft de meest uitgestrekte natuurlijke uiterwaarden van Centraal-Europa. Al in 1990 hebben de vijf staten waardoor de Elbe loopt, Saksen-Anhalt, Brandenburg, Nedersaksen, Mecklenburg-Vorpommern en Sleeswijk-Holstein, overeen gekomen om deze uiterwaarden te beschermen en dit cultuurlandschap zoveel mogelijk ongestoord te laten. Er wordt daarom zoveel mogelijk samengewerkt.

Voor het eerst in Europa werd een rivier de status gegeven van een nationale biosfeerreservaat die ruim 400 km lang is. Dit biosfeerreservaat is erkend door de Unesco in 1997 als reservaat. Het maakt nu deel van een netwerk van ruim 550 biosfeerreservaten die moeten zorgen dat de diversiteit van dieren en planten op nivo blijft. Er wordt zoveel mogelijk gestreeft naar duurzaam gebruik van deze gebieden.

We lopen tegen een grote kudde schapen aan. Die staan vlakbij een oude wachttoren. Vroeger was hier een "sperrgebiet" van ruim 5 km. Je mocht alleen met speciale toestemming in het gebied direct langs de Elbe komen. Niks niet even hier wandelen. Het was tot 1889 verboden toegang. Nu genieten we van de fraaie natuur. 

Op het tweede gedeelte van de wandelinge slingeren we over de kleine dijken langs de Sude. langs deze weg liggen een aantal kleine boerderijen. Mooi, maar erg afgelegen.

De Sude
De Sude is een rivier in Duitsland. De stroom ontspringt in een bos tussen Renzow en Groß Welzin, loopt door de Dümmersee en mondt uit in de Elbe. Vroeger mondde de rivier bij Gothmann in de Elbe uit, maar in 1983 werd de loop van de rivier bij de haven van Boizenburger verlegd, zodat de Boize nu een zijrivier van de Sude is.

Baanbrekend project
De dijk waar we tijdens de wandeling overheen lopen is een baanbrekend project op het gebied van klimaat en bescherming tegen overstromingen. Tot 2009 lag de dijk ruim 250 meter dichter bij de Elbe. Hierdoor is ruim 38,5 hectare toegevoegd aan het natuurlijke overstromingsgebied. Enkele restanten van de oude dijk zijn nog zichtbaar. 

Van de grens met Nedersaksen tot aan de haven van Boizenberg is dit gebied nu beschermd. De beschermde gebieden "Elbdeichvorland" en "Sudeniederung", zijn benoemd tot Flora-Fauna-Habitat gebied in het Elbe landschap. In dit landschap komt veel zacht hout voor. Dit is aantrekkelijk voor de bever die langzaam terug aan het komen is in dit gebied.

Een gedeelte van de weilanden in de uiterwaarden stromen voor 1 tot 4 maanden over in het voorjaar en drogen uit in de zomer als de waterstand weer laag is. Hierdoor kunnen karakteristieke planten zoals het genadekruid (Gottes-Gnadenkraut) en look (Kantiger Lauch) hier groeien.

De ondergelopen uiterwaarden in het voorjaar zijn prachtige kraamkamers voor vis en amfibiën. Als het water zich heeft teruggetrokken is het een ideaal gebied voor wadvogels. Het  moeras kruiskruid en moeras kroontjeskruid kunnen prima gedijen in deze wisselende omstandigheden.

Ondanks de betere dijken kwamen dijkdoorbraken regelmatig voor. De dijken waren niet altijd bestand tegen de kracht van het (hoog)water. De dijk begaf het in het verleden ruim 27 keer. Doordat de grond achter de dijk laag lag gaf elke overstroming veel verwoesting. Gewassen en huizen werden dan vernietigd. Vooral de maand maart was berucht voor deze overstromingen.

Bleckede
Bleckede wordt doorsneden door de Elbe. Tijdens de Duitse deling was ook Bleckede gedeeld. Het stadsdeel aan de rechteroever, Neu-Bleckede, maakte deel uit van de DDR, terwijl de rest van Bleckede in de Bondsrepubliek lag.

Bleckede is een gemeente in de Duitse deelstaat Nedersaksen, en maakt deel uit van het Landkreis Lüneburg. Bleckede telt 9.515 inwoners.

In 1993 ging Neu-Blecke, net als Amt Neuhaus, over naar de West-Duitse deelstaat Nedersaksen.

Het was een pittige wandeling door een redelijk leeg gebied. Veel natuur, schitterende vergezichten. Vogels, schapen, fraaie wolkenpartijen. We mogen niet klagen.

Hier en daar was het wel even doorbijten. Op de langere rechte paden zie je hoe ver je nog moet en hoe langzaam het dan gaat. Maar dan valt je oog op een vogel of op een fraai vergezicht. 

Een mooi bijzonder gebied langs de Elbe ligt eigenlijk op u te wachten. Verken het per fiets of lopend. 

Geraadpleegde websites:

• www.elbeling.com/nederl/index.htm
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Sude
• http://de.wikipedia.org/wiki/Naturschutzgebiet_Bollenberg_bei_Gothmann

POI's

• Bandekow N53.3417 E10.7986
• Elbe N53.3034 E10.7344
• Gothmann N53.3584 E10.7423
• Landschaftsschutzgebiet (Mecklenburgisches Elbetal) N53.3536 E10.7368
• Neu Blackede N53.3011 E10.7467
• Salzsee N53.3336 E10.7592
• Start/finish/parkeerplaats N53.3591 E10.7351
• Sude N53.3424 E10.7792
• Uitkijktoren N53.3399 E10.7506
• Wachttoren 1 N53.3112 E10.7365
• Wachttoren 2 N53.2998 E10.7445