We waren voor een familiebezoek in het Oost-Duitse plaatsje Mortitzburg. Onze Duitse schoonzus weet alle mooie plekjes tussen Dresden en de Tjechische grens. Deze keer had ze een verrassing net over de grens.

Tisa is een klein plaatsje net over de grens en rijdt er binnen een minuut doorheen. Er is weing te zien of te beleven. Als je de zandsteenrotsen niet weet te liggen rij je er zo voorbij. Maar gelukkig hadden we een goede gids bij ons.

Op de parkeerplaats waren nog voldoende plaatsen vrij. Direct stond er een oude vrouw op die op een bankje aan de overkant van de weg zat. We stonden op een betaalde parkeerplaats en moesten 2 euro per auto afrekenen. De prijzen zijn hier gelukkig nog laag.

Na de eerste klim liepen we tegen een kassa aan. Ook hier zat een oude vrouw. Om in dit gebied te mogen wandelen moesten we betalen. Ook hier ging het om een bescheiden bedrag. 

Daarna konden we een fraaie wandeling maken door een gebied met reusachtige stenen pilaren en schitterende uitzichten. De moeite van een wandeling dubbel en dwars waard.

Om verdere erosie zoveel mogelijk te voorkomen zijn er een tweetal wandellussen aangelegd. We hebben beide gelopen, op een heel rustig tempo. Veel tijd genomen om te genieten en om foto's te nemen. Dan kun je gerust een middag zoet zijn met deze wandeling. Zeker als je onderweg ook even in het gezellige restaurant gaat zitten.

De zandsteenrotsen van Tisa
Vaak treft men hier rotsen aan die rood gekleurd zijn door ijzer. IJzeroxide wordt met het water meegevoerd en wordt door het zandsteen opgenomen. Naast de specifieke verkleuring zorgt het ijzeroxide er ook voor dat de erosie van zandsteen langzamer gaat. 

Zogenaamde "Sanduhren" ontstaan als er een opening ontstaat tussen 2 rotsen vergroot wordt doordat het zachte zandsteen langzaam wordt weggespoeld. Hierdoor ontstaan losse hoge pilaren. Ook kun je hier horizontaal uitgesloten gaten in het steen vinden. Het zachtere zandsteen werd als eerste weggespoeld waardoor er water in de gaten bleef staan. Die water heeft er voor gezorgd dat de erosie ook horizontaal verder ging.

Het bergbeklimmen in deze streek begon tussen 1908 en 1925. Het gebied waar Tisa ligt, ook wel Boheems Zwitserland genaamd, wordt veel geklommen. Tussen de twee wereldoorlogen was er een dip maar na 1955 is het toerisme, en daarmee ook de klimactiviteiten weer volop toegenomen. 

De bergbeklimmen tikken op de rotsen begon in de jaren 1908 tot 1925. In die tijd heeft hier een ongeval extra kantoor van de Saksische Federal klimmers. De ontwikkeling werd onderbroken door de twee wereldoorlogen en de verdrijving van de Duitse bevolking. De jaren na 1955 geleidelijk bracht een opleving en zo moeilijk klimroutes werden altijd beklommen. Vandaag de Tisa Muren zijn de meest bezochte klimmen gebied van Boheems Zwitserland.

Project om erosie tegen te gaan
De erosie van de zandsteen landschap veroorzaakt door natuurlijke krachten (regen, wind, vorst, chemische verwering) en menselijke activiteiten (lopen, wandelen) versneld.

In 2014 werd een project uitgevoerd dat de ersosie tegengaat door het aanbrengen van zandstenen trappen en eikenhouten afzettingen. Elke bezoeker kan ook bijdragen aan het beperken van de erosie door alleen gebruik te maken van de gemarkeerde paden en niet op de stenen pilaren te klauteren.

Toen in de 20-ste eeuw de stroom bezoekers toenam zorgden de eigenaren van dit gebied er voor dat er wandelpaden werden aangelegd. Dit om te voorkomen dat wandelaars een eigen route gingen lopen en de erosie meer spel zouden gaan geven. Er werd een lokale groep opgericht die zorgde voor het onderhoud van deze wandelpaden.

Deze groep werd in 1884 opgericht en had 92 deelnemers. Er werden excursies gegeven en voor de studenten werd zelfs een jeugdherberg gebouwd. Via ansichtkaarten werd het gebied verder gepromoot onder de bevolking. Er ontstond zo zelfs een natuurleerpad.

De flora
Onder ongunstige klimatologische omstandigheden moeten de planten hier leven. De gemiddelde jaarlijkse temperatuur is 7° C, de neerslag ongeveer 800mm. Het gebrek aan voedingsstoffen in de bodem, koud weer en ook de schadelijke effecten van de uitstoot van vervuilende stoffen in het gebied onder het Ertsgebergte zorgen ervoor dat er slechts een zeer kale en resistent vegetatie te zien is.

Karakteristieke plantensoorten zijn de bosbes, lepeltjeheide, varens en Bochtige smele. Van de houtsoorten komen hier de dennen, berken en lijsterbessen voor.

Restaurant
Heeft u honger of dorst? Ga dan naar de gezellige herberg boven op de rotsen. Hier kunt u ook een wandelgids krijgen of goede wandestokken.

Tisá
Tisá (Duits: Tissa) is een Tsjechische gemeente in de regio Ústí nad Labem, en maakt deel uit van het district Ústí nad Labem. Tisá telt 786 inwoners.

Onderweg kwamen we een aantal informatieborden tegen. De meeste in het Tjechisch. Een taal die je niet kan lezen. Gelukkig stonden er zo nu en dan ook korte Duitse samenvattingen. Maar die vertalen is ook een hele klus zoals we gemerkt hebben. 

Ook op het Internet is weinig te vinden in het Nederlands over dit gebied. Mocht u in de buurt zijn dan is het het beste om zelf een kijkje te gaan nemen. We kunnen u dit van harte aanbevelen. De rit er naar toe was leuk, maar de wandeling het hoogtepunt.

Wat kan de natuur toch schitterend zijn. In het echt nog mooier dan op de foto vast te leggen is, omdanks dat ik toch mijn uiterste best heb gedaan.

Onderweg was het ondanks Hemelvaart niet druk met wandelaars. Wel zagen we veel bergbeklimmers. De rotsen zijn niet hoog, maar het is een hele uitdaging om de juiste gaten of richels te vinden om naar boven te komen.

Sommigen klommen als spinnen naar boven, anderen waren ruim 15 minuten aan het worstelen om 1 meter hoger te komen.

We hebben ook regelmatig stilgestaan om even naar het klimmen te kijken. Hele families waren bezig. Op een centrale plaats werden de kleine kinderen en baby's bezig gehouden terwijl pa of ma aan het klimmen was. Er leuk om te zien.

De vele haken en ringen in de rotsen lieten zien dat hier veel geklommen wordt.

Geraadpleegde websites:

• http://nl.wikipedia.org/wiki/Tis%C3%A1

POI's

• Kassa N50.7876 E14.0288
  
• Restaurant N50.7877 E14.0394
  
• Start/finish/parkeerplaats N50.7857 E14.0284
  
• Uitzichtpunten N50.7858 E14.034