Voor de derde keer parkeer ik de auto op dezelfde parkeerplaats. De streek is zo mooi dat je hier voor je plezier terugkomt om nog een keertje te wandelen. 

Kijk ook eens bij onze wandelingen De Weijers en Herkenrode.

Nadat we de wandelschoenen hebben aangetrokken gaan we op pad. Ik heb vandaag mijn zwager Arco meegenomen. Een lange wandeling is een prima gelegenheid om eens lekker bij te kletsen.

We kunnen nog even de regenjas uit laten, en droog starten. Later moeten we helaas regelmatig even de regenjas aantrekken.

De Wijers
De Wijers is een uniek gebied in Vlaanderen met meer dan 1.000 vijvers, in het hartje van de provincie Limburg. Het gebied strekt zich uit over de gemeenten Diepenbeek, Genk, Hasselt, Heusden-Zolder/Houthalen-Helchteren, Lummen en Zonhoven.

Het is niet alleen een streek waar veel mensen wonen en werken, maar ook een woonplaats voor heel wat zeldzame dier- en plantensoorten. Zonder deze vijverstreek als kraamkamer zouden bepaalde soorten, zoals de roerdomp en de boomkikker, in Vlaanderen al uitgestorven zijn.

Niet alleen qua natuur is De Wijers een topregio, de streek heeft ook veel cultuurhistorische en toeristische troeven.

Bokrijk, Hengelhoef, Kelchterhoef, Domein Bovy, Herkenrode en Circuit Zolder zijn maar enkele van de topattracties in De Wijers. Het is een prachtige streek waar we trots op mogen zijn. En dat in de kern van het economische leven in Limburg!

Een wijer is een oude benaming voor een vijver waarin vis wordt gekweekt. Je vind de term nog steeds terug in heel wat namen van vijvers, straten en dijken.

De eerste vijvers in de De Wijers werden aangelegd in de 13e eeuw. Onder invloed van de toenmalige kloosters (vooral de abdij van Herkenrode) werd viskweek sterk gepromoot en zijn de vijvers in de loop van de eeuwen uitgebreid tot een complex van meer dan 1000 vijvers.

Voor meer informatie: https://limburgs-landschap.be/bolderberg

Het is heerlijk rustig onderweg. Maar weinig mensen zijn gaan wandelen vandaag. We komen meer fietsers en mountainbikers tegen. Iedereen groet vriendelijk. 

Vijvers als kraamkamer
Natuurgebied Bolderberg ligt binnen De Wijers. Dat is een uniek gebied in Vlaanderen met meer dan 1000 vijvers, samen goed voor zo'n 700 hectares water en riet.

Het is een thuis voor heel wat zeldzame dier- en plantensoorten. Zonder deze vijverstreek als 'kraamkamer' zouden soorten zoals de boomkikker en de roerdomp in Vlaanderen al uitgestorven lijn.

Naast de natuurlijke rijkdom is De Wijers een streek meteen rijke culturele geschiedenis, met een prachtig gevarieerd landschap, een bloeiende economie en een sterke sociale dynamiek.

Bovendien vind je er, vlakbij de steden Hasselt en Genk, toeristische topattracties als Bokrijk, Kelchterhoef, Hengelhoef, Domein Kiewit en Circuit Zolder terug.

Van de Weijers lopen we richting het natuurgebied Bolderberg. Ook een fraai stukje natuur waar we doorheen gaan slingeren.

Onderweg komen we verschillende informatieborden tegen die ons een prima uitleg over dit gebied geven.

Welkom in natuurgebied Bolderberg
Het natuurgebied Bolderberg vormt samen met de domeinen van Terlaemen en Vogelsanck een natuurrijk landschap met vijvers, moerassen, bossen, graslanden, en heide. Vanop de verschillende uitzichtpunten geniet je van een landschap met een rijk natuur- en cultuurhistorisch verleden.

Van vijver naar moeras
Voor je ligt het Sneppekot. Dit was ooit een vijver die, zoals enkele oudere vijvers in de Wijers, ontstaan is door de winning van ijzeroer. Zijn naam dankt de oorspronkelijke vijver aan de watersnip. Helaas wordt deze soort enkel nog in trektijd gezien.

Door afgestorven plantenmateriaal groeit de vijver stilaan dicht, maar hij bleef moerassig onder invloed van regenwater en voedselarm kwelwater. Op die manier ontstaat hier een hoogveen, met pareltjes als veenmossen, dopheide, veenpluis en beenbreek.

Natte heide
Natte heide en hoogveen behoren tot de zeldzaamste en meest kwetsbare leefgebieden in Vlaanderen en Europa. Niet voor niets vonden hier tussen 2012 en 2013 werken plaats in het kader van het Europese Life+project 3watEr.

Een vereiste voor het behoud en de ontwikkeling van de restanten van hoogveen, is het verhinderen van verdroging en verzuring. Vooral het ter plaatse houden van voedselarm water is onontbeerlijk.

Gelukkig wist Limburgs Landschap, die het gebiedje huurt en beheert, het water in het gebied te houden.

Verder wordt de spontane opslag van bomen, struikjes en riet nu en dan verwijderd en kleine oppervlakten geplagd (bovenste bodemlaag verwijderen).

Zeldzame dieren zoals de watersnip, heikikker en enkele libellen en loopkeversoorten varen er wel bij. Vanwege zijn kwetsbaarheid is het gebied niet vrij toegankelijk.

Helaas zie je boomkikkers niet zomaar overdag. Daarvoor moet je meer in de avond gaan kijken in de braamstruiken. Jammer, want het had zeker een prachtige foto opgeleverd. 

Boomkikkers
Boomkikkers overleven meestal niet in een vijver met vissen. Door te zorgen dat de vijvers in augustus droog kunnen vallen, wanneer de boomkikkertjes al op het land zijn, hebben de boomkikkers het volgende jaar minder kans dat hun larves opgegeten worden door vissen.

De omliggende graslanden worden extensief begraasd en behouden op die manier voldoende variatie. Braam is de favoriete plant voor boomkikkers: ze houden er zich niet alleen schuil, maar doen zich ook te goed aan de insecten die afkomen op de bloemen en de bessen van de braamstruiken.

Een paradijs voor zeldzaamheden
Boven het Sneppekot flitsen 's zomers de gevlekte glanslibel en de bijna volledig rode karaaljuffer. Vogels zoals de rietgors, blauwborst en waterral voelen zich thuis in het riet.

Schrik niet als je denkt plots een gillend speenvarken te horen: dat is de waterral! Die laat zich niet makkelijk zien, maar je hoort hem dus wel..

Het Sneppekot is net als de vele andere plekjes in de Wijers een kraamkamer van zeldzaamheden. Ook de roerdomp en de woudaap danken hun voortbestaan hieraan.

Dan lopen we opeens tegen de ingang van Circuit Zolder aan. Het wandelpad gaat verder langs de parkeerplaats.

Circuit Zolder
Circuit Zolder (ook: Circuit van Terlaemen of Omloop van Terlaemen) is een Belgisch racecircuit gelegen in de gemeente Heusden-Zolder.

Het huidige circuit kreeg gestalte in het begin van de jaren zestig, toen de lokale motorclub Zolder die sinds 1961 al wedstrijden organiseerde op zijn voorloper "omloop Terlaemen", besliste om de zaken grondiger aan te pakken en een circuit liet ontwerpen door de Nederlander John Hugenholtz sr.

De officiële opening was op 19 juni 1963.

We hebben gelukkig weinig last van het circuit. We lopen een lusje om een paar vijvers en passeren daarbij een cafetaria. De locatie, een manege, doet bij ons de wenkbrouwen vronsen. We nemen een kijkje en komen in een kleine horecagelegenheid waar we een prima kopje koffie krijgen.

Geen frieten, kroketten, frinkandellen of andere zaken waarbij je in Nederland een cafetaria bezoekt. 

We passeren het circuit nogmaals. Daarna duiken we al weer snel de natuur in en komen via een aantal leuke glooiende paadjes uit in Bolderberg. Hier is voldoende horeca voor diegene die toe zijn aan een lunch.

Na onze lunch maken we een klein rondje door Domein Boby waarbij we verschillende kabouters tegenkomen.

Domein Bovy
De geschiedenis van Domein Bovy gaat terug tot in 1154, toen de Abdij van Averbode 27 hectare grond in Bolderberg kreeg van graaf Arnold II van Loon. De Norbertijnen van Averbode bouwden in Bolderberg een 'Haspengouwse' vierkantshoeve, wat uitzonderlijk is voor deze streek.

Toch zit er ook een stukje 'Kempen' in: de hoeve werd gebouwd in vakwerk en leem. De boerderij wordt doorheen de hele middeleeuwen gebruikt door de Abdij van Averbode.

Onder de Franse revolutie slaat de staat het kerkelijk goed aan en wordt het verkocht. In 1849 komt gouverneur Bovy in beeld: door zijn huwelijk met Julia Jacobs erft hij het domein.

Gouverneur Joseph Bovy woont met zijn gezin in de hoeve tot aan zijn dood in 1879. In de volksmond verandert het in "het goed van Bovy".

In 1972 koopt de gemeente Zolder het geruïneerde landgoed van 27 hectare, nog even groot als in 1154! De VW Heusden-Zolder restaureert het domein en bouwt het uit tot een toeristisch domein.

Dan wordt het even schuilen. Het komt met bakken uit de lucht. Als de bui voorbij is lopen we terug naar de Bolderberg. Deze keer gaan we de hoogte in en genieten we van het uitzicht op één van de hoogste plekken van Belgisch-Limburg.

Over dit sterrenplekje
Kun je je voorstellen dat je hier aan zee staat? Miljoenen jaren geleden was dit zo! De Bolderberg, een "getuigenheuvel", was toen een zandbank die achter bleef nadat de zee zich terugtrok.

De top van de Bolderberg behoort met zijn 60 meter tot de hoogste toppen van Belgisch Limburg. De Bolderberg ligt in het gebied van de Wijers waar je meer dan 1000 vijver vindt. Dit sterrenplekje heeft een waardevolle natuur, er komen tal van vogelsoorten voor.

Limburgs Landschap (LiLa)is de beheerder van het natuurreservaat Bolderberg. Eigenaar is de kasteelheer van Terlaemen. De vereniging streeft sinds 1971 naar meer natuur in Limburg.

In de eerste plaats gebeurt dat door natuurgebieden aan te kopen, te beheren en in te richten. Daarnaast laat de vereniging iedereen kennismaken met haar natuur door de beheerde gebieden zoveel mogelijk open te stellen.

In Bolderberg streeft LiLa naar meer open heide met karakteristieke bomen en inheems bos.

Kasteel Terlaemen
Het Kasteel Terlaemen ligt in Viversel, een gehucht van de Belgische gemeente Heusden-Zolder. Het kasteel is niet open voor publiek.

In 1293 wordt het landgoed Terlaemen voor de eerste keer vermeld. De eigenares was Clara van der Lamen, die na haar huwelijk met Henri Malapart de naam Malapart de Lame aanneemt. Sindsdien is het domein ongewijzigd gebleven.

In 1811 verkocht Graaf Jean de Borchgraeve het kasteel aan Jonkheer Laurent Palmers. Zijn nakomelingen noemden zich vanaf 1911 Palmers de Terlamen. Sinds 1992 hebben Jonkheer en Jonkvrouw François de Bellefroid hun intrek genomen in Terlaemen, nadat zij het landgoed hadden geërfd van hun tante Mevrouw Palmers de Terlamen.

Het domein dankt zijn naam aan de Laambeek. Samen met de Echelbeek zorgt ze voor het water voor de 20 viskweekvijvers voor lauw, brasem, drie soorten karpers en voorn waarvoor het kasteel bekend is. Zelfs de tsaren van Rusland waren klanten.

Het kasteeldomein beslaat 142 ha waarvan ongeveer 50 ha worden ingenomen door de vijvers, 2,5 ha door de kasteeltuin en de rest is begroeid met dennen- en loofbomen en heide.

Zoals elders in Midden-Limburg werden Kempense vennen uitgediept, oorspronkelijk om ijzeroer en ijzerzandsteen te delven. Later werden ze gebruikt om vis te kweken. Ze lopen in elkaar over en er zijn sluizen aangelegd om de waterhuishouding te controleren. De vijvers van het domein behoren tot het Vijvergebied Midden-Limburg.

Natuurgebied Bolderberg
Het natuurgebied Bolderberg vormt samen met de domeinen van Terlaemen en Vogelsanck een natuurrijk landschap met vijvers, moerassen, bossen, graslanden en heide. Vanop de verschillende uitzichtpunten genietje van een landschap met een rijk natuur- en cultuurhistorisch verleden.

Getuige van een ver verleden
De Bolderberg is met zijn 62 meter boven zeespiegel het tweede hoogste punt van de provincie Limburg. Ongeveer 20 miljoen jaar geleden kwam een voorloper yan de Noordzee tot hier. In een ondiepe en kalme zeebaai met getijden werden fijne gele 'Bolderberg zanden' afgezet.

Getuigen hiervan zijn fossiele zeeschelpen die we hier soms kunnen terugvinden bij grondwerken. Circa 8 miljoen jaar geleden werd bovenop deze zanden, vrij grof groen ijzerhoudend zand afgezet, het Zand van Diest. Ongeveer 5,4 miljoen jaar geleden trok de zee zich terug en kwamen enorme zandbanken boven water.

Door blootligging aan de lucht begon dit ijzerhoudend zand te roesten en klitten de zandkorrels aan elkaar om harde ijzerschollen of ijzerzandsteenbanken te vormen. Deze harde banken beschermden het onderliggende zand tegen erosie en vormden zo getuigenheuvels, waaronder ook de Bolderberg.

Van heide naar bos en terug
In de loop der eeuwen werden de van oorsprong met heide en berken begroeide heuvels, door menselijke tussenkomst beplant. Door toedoen van Keizerin Maria-Theresia (18de eeuw) en later als gevolg van de naburige steenkoolontginning werden de meeste heuvels voorzien van dennen-aanplant.

Sinds 1985 probeert natuurvereniging Limburgs Landschap vzw hier de heide te herstellen. Hiervoor werd dennenaanplant gekapt en worden jaarlijks stukken heide gekapt of struikvrij gehouden. Zo ontstaat een divers heidelandschap. De bestrijding van de alles overwoekerende Amerikaanse vogelkers in het gebied vraagt veel werk en inspanning.

Een fraai stukje geschiedenis vinden we bij de Kluis van Bolderberg. De kapel is sober, maar het hele gebouw is indrukwekkend.

De kluis van Bolderberg
De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Loreto en de kluis van Bolderberg zijn sinds hun oprichting in 1673 nauw verbonden met de parochiegemeenschap van Bolderberg.

Al die jaren is de kluis een oord van rust, meditatie en gebed. Na de algemene restauratie in 2005 hebben de eigenaar, baron Claude de Villenfagne de Vogelsanck, en de parochiegemeenschap Sint-Job Bolderberg gestreefd om deze aloude bestemming te bewaren.

Hierbij vindt u enige informatie over het onstaan en de geschiedenis van het gebouw en zijn bewoners.

Het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Loreto op de Bolderberg, dat centaal in een nis staat opgesteld, is een kopie van het originele beeld dat in 1674 aan de kapel werd geschonken door graaf Ferdinand zu Inhausen und Kinphausen, heer van Zolder en baron-vrijheer van het Land Vogelsanck.

De devotiebalk die zich over de ganse breedte van de kapel uitstrekt draagt de volgende inscriptie: INNOCENTIUS DEN XI PAUS VAN ROMEN ONSEN H. VADER VERHEVEN HEEFT AEN DESE CAPEL HET BROEDERSCHAP VAN LORETTEN GHEGEVEN.

De tekst is ontleend aan de balk die in 1679 werd aangebracht, maar die verdween in de periode 1953-2003 toen de kapel leeggeroofd werd.

De rode letters stellen een chronogram voor. Als men de waarde in Romeinse cijfers optelt zou men tot het jaartal 1679 moeten komen. In dat jaar werd het broederschap van Loreto in Bolderberg opgericht.

Bij de restauratie heeft men echter vergeten om de X rood te maken. Vandaar dat de optelsom 10 jaar verschilt. Voor het getal 1 heeft men tot twee maal toe de letter T gebruikt en die gedeeltelijk rood gekleurd. Dat is eerder ongewoon. In de 17de eeuw nam men het vaak niet zo nauw met de regels voor het aanmaken van een chronogram.

In de muur achter het altaar is een afbeelding aangebracht van een oud bedevaartsteken van Onze-Lieve-Vrouw van Loreto. Het stelt de Madonna met kind voor en het huisje van Nazareth dat gedragen wordt door engelen.

Achter de altaarwand is in de vloer een kleine grafsteen aangebracht ter nagedachtenis van de personen die in de kluis begraven werden, m.n.: Lambert Hoelen + 1696; Leonardus Geysens + 1687; Johannes Stynen + 1709 en Hendricus Stynen + 1722.

De eerste kluis van Lambert Hoelen uit 1673, bevindt zich vooraan links, en is ingericht als een stille gebedsruimte. Indien u wenst kunt u een boodschap neerschrijven in het daartoe bestemde boek.

In de voorgevel van de kapel is aan de hand van drie bas-reliëfs de boodschap van de aartsengel Gabriël aan Maria uitgebeeld. Het aanbrengen van deze uitbeelding is eigen aan de Loretokapellen.

Op de top van de gevel is het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten geplaatst. Het oude bedevaartskruis uit de 19de eeuw werd in 2006 op de orginele plaats teruggezet.

Bij de restauratie in 2005 is door de Nederlandse firma Eijsbouts uit Asten een nieuw klokje gegoten. Het bevindt zich in de klokkenruiter op het dak.

Op het klokje is in een doorlopende cirkel over de ganse omtrek de volgende tekst aangebracht: tenaciter urget - perseverando - totus tuus - cooperator veritatis.

Het betreft de wapenspreuken van de eigenaar baron Claude de Villenfagne de Vogelsanck, van zijn echtgenote barones Isabel 't Kint de Roodenbeke en van de twee pausen waarvan het pontificaat in 2005 viel, met name Johannes-Paulus II en Benedictus XVI. Door dit laatste wordt het jaartal 2005 bevestigd

Tegenover de kapel zijn, telkens in een halvel cirkel, twee maal zeven linden geplant. Zij symboliseren de zeven smarten en de zeven vreugden van Maria.

Pelgrimskruis
Het is een gewoonte dat bedevaarders, pelgrims en bezoekers aan de Kluis van Bolderberg een "steentje" meebrengen, van thuis of onderweg opgeraapt. We leggen dit steentje hier neer, aan de voet van het pelgrimskruis.

Daarmee drukken we op symbolische wijze uit, dat we daadwerkelijk "een steentje willen bijdragen aan het ontwikkelen van een mensvriendelijke samenleving".

leder op zijn manier.

Het laatste deel van de wandeling gaat door bos en langs verschillende vijvers. Fraaie en rustige natuur, we komen bijna niemand tegen. We lopen het laatste stukje over een camping. Hier is het veel drukker.

Moe maar voldaan rijden we weer naar huis. Een schitterende wandeling rijker. 

Geraadpleegde websites:

• https://nl.wikipedia.org/wiki/Circuit_Zolder
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Kasteel_Terlaemen
• https://limburgs-landschap.be/bolderberg

POI's

• Alternatieve parkeerplaats 1 N51.0076 E5.3088
• Alternatieve parkeerplaats 2 N50.9912 E5.2725
• Bolderberg N50.9883 E5.2735
• Camping N50.9886 E5.3156
• Circuit van Zolder N50.9942 E5.2646
• De Wijve N50.9857 E5.3151
• Domein Bovy N50.9849 E5.2715
• Het Goer N50.9997 E5.2942
• Kabouterpark N50.9866 E5.2733
• Kasteel Van Terlamen (Castle) N51.0006 E5.2718
• Kluis van Bilderberg N50.9960 E5.2837
• Laambroekvijvers N50.9963 E5.2967
• Manege Paddock (Cafe) N50.9999 E5.2697
• Mariabeeld N50.9870 E5.2717
• Mariabeeldje N51.0018 E5.3195
• Restaurants N50.9866 E5.2717
• St Jansvijver N50.9953 E5.3133
• Start/finish/parkeerplaats N50.9865 E5.3137
• Uitzichtspunt 1 N50.9963 E5.2822
• Uitzichtspunt 2 N50.9952 E5.3164
• Uitzichtstoren N50.9862 E5.3221
• Vijvers van Terlanen N50.9963 E5.2687