Het is begin augustus. Een mooie dag en een aangename temperatuur.  Dus er opuit.  We gaan naar Lunteren op de Veluwe. Het is even rijden vanaf Eindhoven maar zeker de moeite waard. De wandeling is 10 km lang en er is geen verkorte versie gemaakt. Gezien het terrein(heuvelachtig) is deze wandeling niet geschikt voor de minder valide medemens.

Wat een mooie dag om er weer op uit te gaan. De auto staat netjes geparkeerd en de wandelschoenen zijn aan. Gps goed gezet en het bos in. Niet wetende wat we tegen gaan komen. En dat is wel leuk aan het gps wandelen. Waar je ook gaat de GPS vertelt wel hoe we moeten lopen. Wat meteen opvalt zijn de hoeveelheid wilde orchideeën die we zien. De foto hierboven en een stukje naar onderen is, zoals een wandelaar ons toemailde, geen orchidee, maar een reuzenbalsemien. Het bloempje heeft wel iets weg van een orchidee, maar is toch echt geen familie.

Lunteren
Lunteren is een dorp in de gemeente Ede in de Nederlandse provincie Gelderland. Lunteren ligt tussen de plaatsen Ede in het zuiden en Barneveld in het noorden.

Ten oosten van Lunteren begint de bosrijke Veluwe met de stuwwal Meulunteren-Wageningen. Hier bevinden zich Het Luntersche Buurtbosch, het Pinetum De Dennenhorst, de Goudsberg en het geografisch middelpunt van Nederland. Ten westen en noorden van Lunteren ligt de Gelderse Vallei, waarin de Lunterse Beek een afwateringsfunctie vervult.

Het uitgestrekte buitengebied van Lunteren herbergt de buurtschappen en overige woonplaatsen Meulunteren, De Valk, Overwoud, Nederwoud en Walderveen.

Lunteren kent in de zomermaanden veel toerisme, vanwege de campings die zich aan de randen van de bossen bevinden. Een bekende toeristische attractie vormt de Oud-Lunterse Dag, die als onderdeel van de Edese Heideweek jaarlijks eind augustus plaatsvindt.

Op deze dag, gaat Lunteren zo'n 100 jaar terug in de tijd, en wisselen vele Lunteranen hun dagelijkse kloffie in voor de traditionele boerenkleding van de West-Veluwe.

Het dorp heeft een aantal rijksmonumenten: de kerk en de korenmolen De Hoop, beiden aan de Dorpsstraat, verder de Koepel, uitkijktoren gelegen op de Galgenberg midden in Het Luntersche Buurtbosch.

In Het Luntersche Buurtbosch is ook het lanenpatroon een rijksmonument. Dit lanenpatroon is gevormd bij de aanleg van het bos tegen het einde van de 19e eeuw en heeft de vorm van een rankende tak met bladeren.

Wilde orchideeën
De orchideeënfamilie (Orchidaceae) is een van de grootste plantenfamilies op aarde. Het aantal soorten wordt op zo rond de 20.000 geschat. Wereldwijd zijn meer dan duizend geslachten bekend welke verdeeld worden over tientallen subfamilies. Orchideeën worden ook wel eens kort orchis genoemd, wat ook de naam van een specifiek geslacht is.

Kenmerken
Orchideeën staan bekend om hun bloemen, die er soms vreemd uit kunnen zien. Ook de wilde flora in de Benelux kent soorten met opvallende bloemen. Vaak zijn er speciale aanpassingen aan bepaalde soorten dieren en dan met name insecten. Vele soorten zijn in de twintigste eeuw achteruitgegaan in deze regio.

Waar eertijds vele graslanden in mei en juni werden gekleurd door de orchideeën zijn ze nu vaak beperkt tot natuurreservaten. Orchideeën hebben doorgaans stoffijn zaad. Deze heel kleine zaden kunnen gemakkelijk door de wind over grote afstanden worden vervoerd. En zo kunnen ze relatief gemakkelijk nieuwe geschikte groeiplaatsen koloniseren. mechanisme, bijvoorbeeld door bij een insect de hele meeldraden op het lijf vast te plakken en deze te laten meevoeren naar een andere bloem.

Altijd kijken we om ons heen of we bijzondere dingen zien of waarnemen. Ik had in eerste instantie niet meteen in de gaten dat er een kat op deze boom zat. Snel even de camera gepakt en de foto gemaakt.

Kleine beestjes op foto zetten vind ik leuk om te doen. Mijn camera heeft een goede macro functie en daar maak ik dankbaar gebruik van. De kever blijft mooi rustig zitten zodat ik net dichtbij genoeg kan komen om de foto te maken. Ik zou zo niet weten wat de naam van dit beestje is. Op wikipedia staat wel een schat aan informatie:

Verspreiding en habitat
Kevers hebben een mondiale verspreiding, ze komen overal ter wereld voor. Het zwaartepunt van het verspreidingsgebied van kevers ligt in de tropen waar een enorme diversiteit te vinden is. Schattingen van het totale aantal keversoorten gaan van 850.000 tot 4.000.000.

Vele soorten zijn niet door wetenschappers beschreven, vooral soorten die in afgelegen tropische gebieden leven, Ook in schrale, onbegroeide gebieden leven kevers. Sommige groepen van kevers zijn zelfs gespecialiseerd in het leven in dorre omstandigheden, zoals de zandloopkevers, die leven in duinen en woestijnachtige gebieden.

Er is geen enkele soort bekend die zich in zee ontwikkelt of zich op enige afstand van de kust begeeft.

België en Nederland
In veel gebieden zijn kevers goed onderzocht, bijvoorbeeld in landen als België en Nederland. De gegevens over de Belgische keversoorten zijn summier. In Nederland komen ongeveer 4160 verschillende soorten kevers voor. Het zwaartepunt van de Nederlandse kevers ligt in de provincie Limburg, hier komen 3569 soorten kevers voor. De bekendste Nederlandse kever is het vliegend hert (Lucanus cervus), deze soort is een van de bekendste soorten kevers die in Nederland wettelijk worden beschermd.

Op de PC thuis had ik de wandeling al voorbereid en even gekeken of er bijzonderheden onderweg te zien zouden zijn. Voor vandaag zou dat het middelpunt van Nederland kunnen zijn, mits dat ik de steen  zou vinden natuurlijk.  Mijn huiswerk was goed gedaan. Eenmaal gevonden waren andere mensen ons voor, zij wilden uiteraard ook allemaal op de foto met deze bijzondere steen.

De Goudsberg
De Goudsberg is een heuvel ten noordoosten van Lunteren in de Nederlandse provincie Gelderland. De heuvel vormt een onderdeel van het noordelijkste punt van de Veluwse stuwwal Meulunteren-Wageningen met een hoogte van zo'n vijftig meter boven NAP. In het noorden grenst de heuvel direct aan de Gelderse Vallei en valt duidelijk de stuwwal te zien vanaf de buurtschap Meulunteren.

Het best valt deze te zien aan de plaatselijke Hessenweg die hier een stijgingspercentage kent van circa acht procent over een lengte van 300 meter. Iets ten oosten van de Goudsberg, aan de andere kant van de Hessenweg op de Lindeboomsberg, bevindt zich het vermeende geografisch middelpunt van Nederland.

Het gebied rond de Goudsberg wordt opgewaardeerd door de 3 grootgrondbezitters: Gelderse Kastelen, Het Luntersche Buurtbosch en de gemeente Ede. De inrichting van het gebied wordt verbeterd en diverse landschapsobjecten gerealiseerd. De nieuwe Hessenhut is een mooi voorbeeld.

Recente geschiedenis
Sinds de jaren '50 is er een camping en later een vakantiepark op de Goudsberg gevestigd. In het laatste decennium van de 20e eeuw is er een asielzoekerscentrum gevestigd geweest. Het grootste gedeelte van het oude asielzoekerscentrum is gesloopt en herbouwd.

Nu is er vooral permanente bewoning en tijdelijke huisvesting van Oost-Europese arbeiders direct voor de Muur van Mussert. Dit bouwwerk heeft een nominatie om geplaatst te worden op de lijst van Rijksmonumenten.

We volgen de track die ik thuis had uitgestippeld. De aandacht is meteen  getrokken  als ik links een pad in kijk en zie dat er een informatiebord staat. We lopen er even naar toe om te kijken. Het blijkt dat we op een bijzondere plaats in het bos zijn aangekomen. Uiteraard delen we de informatie:

Celtic fields
Celtic fields zijn akkercomplexen uit de ijzertijd (ca. 800-12 v.Chr.) en bestaan uit veldjes van ongeveer 40x40 meter, gescheiden door wallen. Het totale akkercomplex bij Wekerom is ongeveer 80 ha groot. Hoewel Celtic fields al vanaf de zeventiende eeuw de aandacht trekken zijn ze slecht herkenbaar in het veld. Na ca 2.000 jaar zijn ze geleidelijk minder duidelijk geworden. Met het blote oog is het reliëf nu soms nauwelijks te zien of ontbreekt geheel, vooral op gronden die regelmatig geploegd worden. Pas sinds er luchtfoto's gemaakt worden is duidelijk hoe groot de complexen waren. Op luchtfoto's tekenen de walletjes zich af doordat planten daar anders groeien dan in de veldjes. Op luchtfoto's zijn alleen Celtic fields die in heide, gras of akkers liggen te herkennen.

Eind vorige eeuw kwam het Actueel Hoogtebestand van Nederland beschikbaar. Hiervoor is met een vliegtuigje heel precies de maaiveldhoogte van Nederland gemeten. Bij bestudering daarvan bleek dat    ook in bossen Celtic fields te vinden zijn.

Omdat in
bossen niet zo vaak in de bodem gerommeld wordt, zijn ze hier meestal veel beter bewaard gebleven. Als je weet waarnaar je moet kijken zijn in bossen de veldjes en walletjes te herkennen. De wallen van de veldjes zijn hier nu gemarkeerd met gekleurde palen. Ook zijn ze te herkennen aan de golvingen in het zandpad. Waar een walletje het pad kruist ligt een flauwe rug in het pad.

Vlinders, we zien er nogal wat deze wandeling. Wat blijft het leuk om ze te zien. Geduldig blijf ik staan om wat plaatjes te schieten.  Deze staat er weer mooi op.

Vlinders
Zijn een orde van gevleugelde insecten. De orde van de vlinders is na die van de kevers de grootste onder de dieren: er zijn ongeveer 160.000 beschreven soorten. Vlinders leven in uiteenlopende biotopen: van koude toendra's tot woestijnachtige gebieden. De meeste soorten leven in tropische of subtropische gebieden.

Veel volwassen vlinders hebben een opvallend uiterlijk en kunnen bovendien niet steken of bijten. Ze spelen een rol in verschillende culturen en zijn een veelgebruikt onderwerp in de kunst. Vlinders hebben vaak een karakteristieke fladderende vlucht en sterk uiteenlopende vleugelkleuren. Omdat het lichaam gemakkelijk te conserveren is en de kleuren hierbij niet verloren gaan worden vlinders al sinds lange tijd over de gehele wereld verzameld.

De larven van vlinders worden rupsen genoemd. De rupsen van de meeste vlinders voeden zich met planten en sommige soorten kunnen daarbij grote schade aan gewassen aanrichten. Andere soorten kunnen bij mensen allergische reacties veroorzaken door hun van brandharen voorziene huid. De rupsen van vlinders worden gegeten door veel andere dieren. Rupsen zijn bijvoorbeeld een belangrijke voedselbron voor veel vogels.

Vlinders hebben vrijwel alle dezelfde lichaamsbouw maar kennen een grote variatie in de vorm en grootte van de vleugels, ook de vleugelkleuren en -patronen verschillen per soort. De rupsen hebben eveneens een enorme diversiteit aan vormen en zijn vaak goed van elkaar te onderscheiden.

Veel vlinders zijn gemakkelijk als zodanig te herkennen maar er zijn uitzonderingen. Zo zijn er ongevleugelde soorten en zijn er soorten die niet beschikken over de voor vlinders zo kenmerkende roltong.

Bekende vlinders zijn de dagpauwoog, de gehakkelde aurelia, de atlasvlinder, de doodshoofdvlinder, de kolibrievlinder, de monarchvlinder en de koninginnenpage.

Het wordt tijd voor een korte pauze. Op een mooie plek boven op een heuvel staat een bankje. Daar gaan we zitten. We kijken ver weg. Soms moet je zoeken om een ree te spotten en soms komen ze gewoon op je pad. Dit exemplaar had ons niet geroken of gezien, en loopt op zijn gemakje door in de gekozen richting. Mijn camera komt nu wel wat te kort vind ik. Ik kan de ree niet genoeg in close-up krijgen. Het blijft toch een bijzonder gezicht om ze zo rond te zien lopen.

De ree
De ree heeft een zandgele tot roodbruine zomervacht, 's winters is deze meer grijsbruin tot zwart van kleur. Volwassen dieren hebben geen vlekken. Duidelijk zichtbaar is de witte tot gelige rompvlek. Bij mannetjes is deze vlek 's zomers vrij onduidelijk. De neus is zwart, en de kin is wit. De staart is vrij klein (twee tot vier centimeter lang) en enkel zichtbaar tijdens het ontlasten. 's Winters steekt bij het vrouwtje een bosje witte haren tussen de achterpoten naar achteren, dat op een staart lijkt.

Het volwassen mannetje (reebok) heeft een eenvoudig gewei, bestaande uit meestal twee tot drie punten. Reebokken met vier tot vijf punten zijn meer uitzonderingen. Het gewei is meestal maximaal 25 centimeter lang. 's Winters groeit het gewei, en de basthuid wordt afgeschuurd tussen maart en juni. Tussen oktober en januari wordt het gewei afgeworpen.

Een enkele keer komen ook vrouwtjes (reegeit) met een gewei voor. Een jonge reebok van een jaar met alleen nog twee knopjes wordt ook wel knopbok genoemd. Wanneer het gewei nog geen vertakkingen vertoont noemt men het een spitser; en hoort bij een leeftijd van rond de twee jaar. Een gaffel heeft één vertakking. Het aantal vertakkingen is géén indicatie voor de leeftijd. Ook een jaarling kan al een gaffelgewei of een zesendergewei hebben. Dit is erfelijk bepaald en afhankelijk van de conditie waarin de bok verkeert. Oudere reebokken hebben meestal een zogenoemde zesender, met twee keer drie punten. Op latere leeftijd zouden ze weer een vertakkingsloos gewei kunnen krijgen.

De ree heeft een kop-romplengte van 95 tot 140 centimeter, een lichaamsgewicht van 16 tot 35 kilogram en een schofthoogte tussen de zestig en de negentig centimeter. Mannetjes zijn over het algemeen groter dan vrouwtjes. Mannetjes hebben gemiddeld een schofthoogte van 64 tot 67 centimeter, vrouwtjes van 63 tot 67 centimeter

We zijn bijna op het einde van deze wandeling.  Nog een verrassing is het bezoeken van de koepel. Een uitkijktoren op de Veluwe.  Je kunt de toren in om boven van het uitzicht te genieten. Bij helder weer kijk je echt ver weg in alle richtingen. Ook worden er regelmatig tentoonstellingen  gegeven.

En gelukkig voor ons worden er ook ijsjes verkocht!  De beheerder is vriendelijk en vertelt  honderduit over de omgeving en de bijzondere baan die hij heeft;  het beheer van de toren met bijbehorende ambtswoning, midden in de natuur.

De Koepel
Toen notaris Van den Ham begon met het aanleggen van het Buurtbos liet hij op de Galgenberg eerst een schuurtje bouwen. Later bouwde hij op dezelfde plaats een stenen koepeltje met een rieten puntdak. Hij gebruikte deze gebouwtjes als uitvalsbasis voor zijn inspectie-tochten.

In 1913 werd het gebouw opnieuw uitgebreid, naar een ontwerp van W.O.J. Nieuwenkamp. Het kreeg nu het karakter van een uitzichttoren. In de zestiger jaren werd de toren opnieuw verhoogd, zodat het mogelijk bleef over de bomen uit te kijken. De Koepel, zoals de uitzichttoren wordt genoemd, is tegenwoordig een rijksmonument. In 2009 is “de Koepel” opnieuw gerestaureerd.

De toren, die met 93 treden kan worden beklommen, is op de diverse etages ingericht als expositieruimte.

Vanuit het hoogste punt is er een mooi uitzicht op de Utrechtse Heuvelrug, met bij goed zicht de televisiezendmast bij Hilversum en de Pyramide van Austerlitz.

Het Luntersche Buurtbosch
Het Luntersche Buurtbosch is een bosgebied ten oosten van Lunteren. Het is aangelegd in de jaren 90 van de negentiende eeuw door notaris J.H.Th.W. van den Ham (1822-1912).

Bij het overlijden van Johan van den Ham ging het eigendom over op een stichting, die tot op heden het bos beheert. Het bos strekt zich ruwweg uit langs de Boslaan in oostelijke richting, bijna tot aan de Hessenweg, met een uitloper in noordelijke richting tot aan de Engweg. Aan de zuidkant wordt het begrensd door de Lunterse Bosweg, Goorsteeg, Galgenbergweg en Molenweg. Het gebied beslaat circa 135 ha.

Wat een mooie afwisselende wandeling was dit. Begin augustus met heerlijk weer. Mooie vergezichten. De afstand is goed te doen. Onderweg volop genieten van alles wat je ziet.

Houd er rekening mee dat het geen vlakke wandeling is. Bij de start is een restaurant. Helaas was het gesloten toen wij deze wandeling maakten.


Geraadpleegde websites:

• https://nl.wikipedia.org/wiki/Lunteren
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Orchidee%C3%ABnfamilie
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Kevers
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Goudsberg_(Lunteren)
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Vlinders
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Ree_(dier)
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Het_Luntersche_Buurtbosch

POI's

• Celtic N52.1016 E5.6653
• Middelpunt van Nederland N52.1008 E5.6462
• Start/finish/parkeerplaats N52.0880 E5.6463
• Uitkijkpunt 2 N52.0921 E5.6687
• Uitkijktoren 1 N52.0829 E5.6480