Het Lauwersmeer stond al langer op onze agenda. Maar vanuit onze woonplaats bij Eindhoven is het helemaal aan de andere kant van het land. Bijna 300 hele kilometers ver weg. We ontkwamen er dan ook niet aan om een B&B te nemen. 

Bij het zoeken naar een leuke B&B viel onze blik op "The Middle of Nowhere". Op de website staat te lezen: "Aan de rand van het Nationaal Park Lauwersmeer, op de grens van Groningen en Friesland ligt het stilste plekje van Nederland... Eindelijk zult u weten waar 'The Middle of Nowhere' ligt... Voor actieve rustzoekers en natuurliefhebbers een prachtige plek voor een korte vakantie of lang weekeind!"

De keuze was snel gemaakt. Dit leek ons wel iets. En inderdaad, de stilte is heerlijk, het uitzicht wijds, de kamer van alle gemakken voorzien, ruim en heel gezellig, een prima ontbijt, een lekkere bedstee, een kooktoestelletje, koffie en thee, en een kleine filmbibliotheek, een lekkere zit buiten, en twee goede fietsen waarmee we op pad konden.

Een aanrader voor iedereen die eens naar het Lauwersmeer wil om van deze stille en fraaie natuur te genieten.  

U kunt nog wat sfeerfoto's van ons verblijf in de "Middle of Nowhere" vinden aan het einde van de beschrijving. 

Uw hond is niet welkom op deze wandeling, ook niet aangelijnd zoals u op het bord links kunt zien.  

Het Lauwersmeer
Het Lauwersmeer is een meer in het noorden van Nederland, op de grens van de provincies Groningen en Friesland. Het is op 23 mei 1969 ontstaan door het afsluiten van de Lauwerszee.

De voornaamste reden voor deze afsluiting was veiligheid. Na de watersnood van 1953 stond Rijkswaterstaat voor de keuze de dijken rond de Lauwerszee te verhogen tot deltahoogte, of de zeearm af te sluiten. Onder druk van met name de Friese bevolking (actieleuze: De Lauwerssé moat ticht!) werd voor het laatste gekozen.

De Groningers – met name de Zoutkampers – waren destijds minder blij met de sluiting, omdat de garnalenvloot en haven van het dorp hierdoor gedwongen moest worden verplaatst naar de nieuwe haven Lauwersoog.

Na de afsluiting zijn de hooggelegen zeebodems (die voordien tot het wad behoorden) droog komen te staan. In de eerste jaren zijn grote delen hiervan vrijwel aan hun lot overgelaten, zodat veel natuur ontstond. Langs de oude kustlijn zijn de voormalige kwelders ingericht als landbouwgebied. Door de afdamming en de voortdurende instroom van het Reitdiep, Dokkumer Ee en Dokkumergrootdiep werd het water van zout eerst brak en vervolgens zoet. De natuur veranderde hierin mee.

Westelijk van de autoweg naar Lauwersoog is een groot recreatiegebied ontstaan rond het Nieuwe Robbengat. Er werd hier op grote schaal aan bosaanplant gedaan; grotendeels loofbos, maar deels ook naaldbos (Marnewaard).

Niet alle bomen waren even geschikt voor de bodem. Door oppervlakkig wortelen is het meerdere malen voorgekomen dat tijdens najaarsstormen veel bomen ontworteld raakten. Net als in veel andere natuurgebieden worden ook in Lauwersmeer veel van de open vlaktes (ongeveer 2000 hectare) rondom het Lauwersmeer kort gehouden door grote grazers (zie ook beheer in Nederland), waaronder ongeveer 250 Schotse hooglanders en ongeveer 150 konikpaarden.

In het midden en oosten van het Lauwersmeergebied is vrijwel alleen natuur. Hier werd op 12 november 2003 het Nationaal Park Lauwersmeer ingesteld.

Op 27 november 2004, in de finaleuitzending van het NCRV-televisieprogramma De mooiste plek van Nederland, eindigde het Lauwersmeer op de derde plaats na het Overijsselse natuurgebied De Weerribben en het Friese dorp Moddergat.

Het Lauwersmeergebied is een belangrijk vogelgebied, waar veel watervogels leven, zoals lepelaars, grutto's en aalscholvers. Verder komen er buizerds voor en in het najaar wilde zwanen en brandganzen. Het gebied is een toplocatie voor vogelaars omdat er vele bijzondere vogelsoorten gezien kunnen worden.

Belangrijke kijkgebieden zijn de Ezumakeeg aan de Friese kant van het Lauwersmeer met enkele vogelkijkhutten en een secundaire weg voor vogelaars en andere natuurliefhebbers.

Vooral met de late-middag- of avondzon in de rug vinden vogelaars het schouwspel hier adembenemend. Aan de Groninger zijde is het Jaap Deensgat, met een uitkijkbult en een vogelkijkhut, en het Oude Robbengat. Bij noordwesterstormen in het najaar kijken vogelaars vaak vanaf de sluizen naar zeevogels.

Een verrekijker is welkom op deze wandeling. De foto's zijn gemaakt met een camera met een flinke zoomlens (75-750mm) maar zelfs dat helpt niet altijd. Het is hier erg wijds.

Onderweg kun je genieten van rust en ruimte. 

Welkom in Nationaal Park Lauwersmeer
Nationaal Park Lauwersmeer bestaat uit 6.000 hectare water en land. Rust, ruimte, de weidse landschappen en de enorme vogelrijkdom zijn karakteristieke kenmerken van het gebied. Het beheer is grotendeels in handen van Staatsbosbeheer. Het behoud van de landschappelijke waarden en de bescherming van de natuur komen in het Nationaal Park op de eerste plaats.

Overheden en belangenorganisaties uit de natuur- en recreatiesector hebben samen afspraken gemaakt over een duurzaam beheer en gebruik van het gebied. Zo blijft er in Nationaal Park Lauwersmeer ruimte voor mens en natuur. We nodigen u van harte uit om van die mooie natuur te komen genieten.

Op pad in het Nationaal Park Nationaal Park Lauwersmeer biedt volop gelegenheid tot wandelen, fietsen, varen en vogels kijken. Er zijn fiets- en wandelroutes uitgezet. Op de mooiste plekjes vindt u uitkijkpunten of vogelhutten en er worden excursies en andere buitenactiviteiten georganiseerd. U bent het hele jaar van harte welkom!

Wilt u meer weten over het Nationaal Park en de activiteiten die er georganiseerd worden? Bezoek dan eens de website: www.lauwersmeer.org.

Uitzicht over Nieuwe Robbengat 
U staat hier op de grens tussen de voormalige zandplaten De Rug en Ballastplaat. Vanaf het strand heeft u een prachtig uitzicht over het Nieuwe Robbengat. Dit was vroeger een slenk waar regelmatig robben (zeehonden) gezien werden, vandaar de naam Nieuwe Robbengat.

Hét eilandje dat u ziet liggen wordt Het Schoolplein genoemd omdat de bodem op die zandplaat vroeger - zo zei men - zo hard was datje erop kon knikkeren.

Ontspannen genieten Vanaf hier kuijt u opstappen voor een rondvaart over het Lauwersmeer. Tijdens de ronddvaart vertelt de schipper u van alles over de natuur op het Lauwersmeer en over de geschiedenis van dit prachtige natuurgebied. U kunt hier natuurlijk ook heerlijk zwemmen en surfen of gewoon lekker luieren langs het strand.

Rolstoelroute en terrein rolstoel beschikbaar In de bossen rond Natuurdorp Suyderoogh zijn door Staatsbosbeheer prachtige wandel- en fietspaden aangelegd. De betonnen fietspaden, die u aan de zuidkant van het dorp vindt, zijn voor rolstoelgebruikers goed toegankelijk.

Rolstoelroute
Wanneer u hier een beschreven rolstoelroute wilt rijden, kunt u via www.lauwersmeer.org een mooie rolstoelroute (2,5 km) downloaden.

Deze route is op-papier ook verkrijgbaar bij Natuurdorp Suyderoogh en de VVV. Wilt u met de rolstoel ook eens van de betonnen paden afwijken, dan kunt u bij de receptie van Natuurdorp Suyderoogh een terreinrolstoel reserveren waarmee u over de zandpaden en door de bossen kunt rijden. U heeft dan wel iemand nodig die de rolstoel voortduwt.

Is het lekker weer om te zwemmen? 
Voor de meeste watervogels maakt het niets uit of het nou zomer of winter is. Maar voor jou wel! jij gaat vast niet in oktober het water in. Brrrr... je moet er niet aan denken.

Nou hebben die vogels een prachtig dik verenpak dat ze bovendien elke dag heel goed verzorgen. Ze smeren telkens een laagje talg (huidvet) over hun veren en zo zorgen ze dat het water niet bij hun huid kan komen.

Ze houden hun veren ook heel goed schoon, want vuil kan ervoor zorgen dat het vetlaagje kapot gaat en dan worden ze toch nog tot op hun vel nat. En dan krijgen zij het net zo koud als jij als je in je zwembroek of badpak het water in gaat.

Probeer thuis maar eens wat er gebeurt als je een beetje vet op je handen smeert. Houd je handen dan onder de kraan en je zult merken dat het water er gewoon vanaf rolt! Slim hè, die watervogels!

Proefbos 
De bossen rond Suyderoogh zijn kort na de afsluiting van de Lauwerszee deels gebruikt als proefbos. Er waren indertijd plannen om de hele Waddenzee in te polderen. In het Lauwersmeergebied werden daarom bij wijze van proef bomen geplant. Zo kon men zien hoe deze bomen het zouden doen op verse, zilte grond.

Een deel van het bos ligt aan de boezem van het meer. Dit betekent dat bij hoge waterstanden op het meer het water het bos instroomt. Bij een normale waterstand (-93011 NAP) merkt de wandelaar daar niet veel van. Maar als er een hogere waterstand is, kan een deel van het bos erg nat worden.

Daardoor zullen bomen, die hier van nature niet thuishoren, zoals populieren, afsterven. Andere soorten, die hier wél thuishoren, zoals wilg en els, krijgen dan een kans. Daardoor ontstaat een natuurlijker bos. Een deel van de paden is verhoogd, zodat bezoekers er altijd kunnen wandelen.

Bijzondere omstandigheden bijzondere soorten Door het hele bos kan men in de nazomer de uiterst zeldzame parnassia aantreffen. Sinds enkele jaren kan men in dit bos de herfstbitterling tegenkomen. Interessant is de typische zomervogel wielewaal, die veel voorkomt in dit bos. 's Avonds kan de argeloze bezoeker zich een hoedje schrikken als hij een baltsende waterral hoort: sprekend een speenvarken in nood!

Open landschap Langs de randen van het bos kan men genieten van prachtige vergezichten. Vooral de observatietoren, ten zuidwesten van Natuurdorp Suyderoogh leent zich hier goed voor. Deze is te bereiken door de Observatietorenroute te volgen, een gemarkeerde rondwandeling van 5 km. Startpunt is de parkeerplaats halverwege De Rug.

Levende grasmaaiers
In het open terrein lopen het hele jaar koniks. kleine wilde paarden, die speciaal door Staatsbosbeheer ingezet zijn om de overtollige begroeiing aan te pakken. In de zomer worden ze "geassisteerd" door zo'n 200 koeien van de boeren uit de omgeving. De kuddes paarden en runderen hebben het goed in dit gebied. 

Er is 's zomers voldoende voedsel voor de jaarrondbegrazers (koniks) en de koeien. In het najaar worden de koeien gevangen en weer bij de boer op stal gezet.

De koniks hebben het terrein dan voor zich alleen. Als voor hen het voedsel ook schaars wordt, voert Staatbosbeheer die dieren bij met hooi.

Het Ballastplaatbos
Het Ballastplaatbos is kort na de afsluiting van de Lauwerszee deels aangeplant als proefbos. Er waren indertijd plannen om de hele Waddenzee in te polderen.

In het Lauwersmeergebied werden daarom bij wijze van proef bomen geplant. Zo kon men zien hoe deze bomen het zouden doen op verse, zilte grond.

Natuur en landschap
Door het hele bos kan men in de nazomer de uiterst zeldzame parnassia aantreffen. Sinds enkele jaren kan men in dit bos de herfstbitterling tegenkomen. Interessant is de typische zomervogel wielewaal, die veel voorkomt in dit bos.

's Avonds kan de argeloze bezoeker zich een hoedje schrikken als hij een baltsende waterral hoort: sprekend een speenvarken in nood!

Langs de randen van het Ballastplaatbos kan men genieten van prachtige vergezichten. Vooral de observatietoren leent zich hier goed voor.

Zodra de bladeren van de bomen vallen en de begroeiing onder de bomen afsterft, worden de wildwissels goed zichtbaar. Wissels zijn paden waar geregeld konijnen, vossen of reeën lopen. Meestal kruist zo'n wissel het pad.

Kijk goed links en rechts van u, dan ziet u vast wel hier en daar van die platgetreden paadjes. Misschien vindt u ook wel sporen van ree, vos of konijn. 

Vanuit de observatietoren kunt u in dit seizoen de blauwe kiekendief zien jagen en kleine zwanen zien fourageren. Misschien heeft u zelfs nog meer geluk en ziet u een zeearend die hoopt een watervogel te verschalken. 

Deze enorme roofvogel, die vanwege zijn omvang ook wel "vliegende deur" genoemd wordt, wodt de afgelopen jaren geregeld gezien. Meestal gaat het om jonge exemplaren die op zoek zijn naar een eigen territorium. De kans is groot dat u een kudde konikpaarden ziet lopen. Deze halfwilde Poolse paarden begrazen het open terrein. 

Onderweg is er voldoende te zien. Vogels in alle soorten en maten, bos afgewisseld door vergezichten. En zelfs schelpen. Die verwacht je eigenlijk op het strand en niet in de bossen. Maar dat je ze hier tegenkomt is eigenlijk niet vreemd. Je loopt over een vroegere zeebodem. Een vreemd idee. 

Ook leuk zijn de observatietoren. Vanaf het hoog gelegen platform heb je een mooi uitzicht over de omgeving. Die heb je vanaf de grond niet echt in het midden van de zomer. De begroeing zorgt ervoor dat je de hoogte in moet voor uitzicht. Maar dan heb je ook een prachtig wijds uitzicht.

Schelpen in het bos
Voeger was hier zee! Er liepen krabben over de bodem en er zaten allerlei schelpdieren, zoals strandgapers en kokkels in de grond. Toen het zoute zeewater weggestroomd was, gingen die dieren dood. Hun schelp bleef achter in de bodem.

Ga in het bos maar op zoek naar die schelpen. In molshopen kun je nog wel een dubbele, dichte schelp vinden. Maak zo'n schelp maar eens héél voorzichtig open. Dan zie je aan de kleurverschillen in het zand misschien nog wel hoe het beestje in zijn schelp zat!

Beheer
In het oostelijke deel van het bos is een ontmoeting met vee niet denkbeeldig. Daarom mogen in dat gedeelte van het Ballastplaatbos geen honden komen. Het hele jaar lopen daar koniks, kleine wilde paarden die speciaal ingezet zijn om de overtollige begroeiing aan te pakken. In de zomer worden ze 'geassisteerd' door 200 koeien van een boer uit de omgeving. In het noordelijk deel van het Ballastplaatbos is een gedeelte waar honden los mogen lopen.

Staatsbosbeheer rooit in het Ballastplaatbos geen bomen. Daar mag de natuur zoveel mogelijk haar eigen weg zoeken. Alleen als er een boom over een bospad valt, wordt deze dtfor Staatsbosbeheer opgeruimd.

Onderweg komen we langs een zwaluwwand. Helaas was er geen zwaluw te bekennen. De wand ligt redelijk ver van het hek waar u achter moet blijven. Ook hier is een verrekijker noodzakelijk. 

De oeverzwaluw
De oeverzwaluw (Riparia riparia) is een zangvogel uit de familie van de zwaluwen (Hirundinidae). Hij behoort tot de meest wijdverspreide zwaluwsoorten en is te vinden in waterrijke gebieden, waar hij zich voedt met kleine insecten en broedt in zelfgegraven tunnels in rivieroevers.

De oeverzwaluw broedt in kolonies in tunnels van tien centimeter tot ruim een meter, die hij uitgraaft in zand of grind in steile oevers, afgravingen en gronddepots. Over het algemeen wordt elk jaar een nieuw nest uitgegraven, maar het komt voor dat een oeverzwaluw een oud nest verder uitgraaft voordat hij deze gebruikt voor een nieuw broedjaar.  

Het aantal nesten in een broedkolonie varieert van een tiental tot enkele honderden. Bij een grote kolonie bevinden de holtes dicht op elkaar om ruimte te besparen. Het nest wordt met stro en veren in een ruimte aan het eind van de gegraven tunnel gebouwd.

In voorjaar en zomer
Al in het voorjaar staat langs de paden van alles in bloei. In juni en juli vindt u vooral breedbladige orchis en gevlekte rietorchis. Eind juli en in augustus is ook de moeraswespenorchis te vinden. Vanaf half augustus staat het langs de paden en de open velden vol met parnassia. U zou kunnen denken dat het hier om madeliefjes gaat, zo talrijk zijn ze, maar het is wel degelijk een zeldzame plant.

Vanaf de observatietoren kunt u in de zomer lepelaars en zwanen zien foerageren. Ziet u ineens alle vogels opvliegen? Dan is de kans groot dat er een roofvogel aankomt, bijvoorbeeld de bruine kiekendief of met enig geluk zelfs een visarend!

Dan komen we bij de Bosschuur. Dat hier kinderen kunnen spelen is snel duidelijk. We komen een aantal hutten tegen en zelfs een echte zeemeermin. Helaas te zwaar om mee naar huis te nemen. 

Activiteitencentrum De Bosschuur
Activiteitencentrum De Bosschuur is een ideaal startpunt om Nationaal Park Lauwersmeer te gaan verkennen. Maar ook binnen en in de directe omgeving van het centrum is van alles te zien en te beleven.

Openingstijden:
Van 1 mei tot 1 november: 
zondags van 11.00 - 17.00 uur en woensdags van 12.00-17.00 uur.
Van 1 november tot 1 mei: 
zondags van 11.00 - 16.00 uur.

Adres: De Rug 1, 9976 VT  Lauwersoog

Het vogelwachterstorentje van Rottumeroog
De Groninger Waddeneilandjes Rottumeroog, Rottumerplaat en Zuiderduin zijn niet toegankelijk voor mensen. Het zijn Vogeleilanden'.

Staatsbosbeheer organiseert weliswaar zo'n 25 excursies per jaar naar Rottumeroog, in de maanden augustus, september en oktober, maar de rest van het jaar zijn mensen niet welkom.

Dat is niet zonder reden: juist voor vogels die gevoelig zijn voor verstoring is dit deel van de Oostelijke Waddenzee een plek om te broeden. Voor trekvogels op weg naar, of van, hun broedgebieden in het verre noorden zijn de eilandjes ideaal voor een tussenstop. Voor beide groepen geldt: er is voldoende voedsel te vinden in de omgeving. Als het tenminste laag water is... Maar vooral: er is rust en rust is voor broedvogels en voor trekvogels van levensbelang.

Om die rust te bewaken zijn er een deel van de zomer permanent vogelwachters op Rottumeroog en Rottumerplaat aanwezig (en de rest van het jaar periodiek). Ze zien er op toe dat mensen die varend of lopend, per ongeluk of expres, op de eilanden zijn gekomen er niet over heen gaan lopen en daarmee de boel verstoren. Verder houden zij toezicht op te laag vliegende vliegtuigen en op schepen in de afgesloten wateren rondom de eilanden.

Naast 'bewaken' hebben de vogelwachters nog meer taken. Ze monitoren de vogels op het eiland, het succes van de broedvogels, de aantallen doortrekkers enz. Maar ook de insecten en planten hebben hun aandacht. Van alle bevindingen maken ze uiteindelijk een rapport. Een jarenlange reeks van die rapporten levert belangrijke kennis op van de ontwikkelingen op de eilanden.

De bewaking en de monitoring op Rottumeroog gebeurde jarenlang voor een groot deel vanuit dit torentje. Tot het in 2013 voor de zekerheid is weggehaald. Het was, net als de overige gebouwtjes, te dicht bij de zee komen te staan en dreigde te worden ondermijnd.

Sindsdien staat het torentje op het terrein van de Bosschuur, eerst in opslag en nu te beklimmen door het publiek. Geniet van het uitzicht!

Na de wandeling gaan we weer terug naar onze gezellige kamer in een stressvrije zone. Hier is het inderdaad heerlijk rustig. Je hoort nauwelijks enig geluid, zelfs niet met een raam open. 

Er staat een aantal leuke films op DVD in de kast. De keuze is snel gemaakt en na een dag natuur gaan we genieten van een lekker avondje film waarna de comfortabele bedstee wacht. En morgen staat er nog een mooiere wandeling op het programma. 

Geraadpleegde websites:

• https://nl.wikipedia.org/wiki/Lauwersmeer
• http://www.themiddleofnowhere.nl
• http://www.staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/lauwersmeer
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Oeverzwaluw

POI's

• Achter de Zwarten N53.3867 E6.1922
• Activiteitencentrum De Bosschuur N53.3850 E6.2360
• Alternatieve parkeerplaats N53.3860 E6.2219
• Ballastplaatbos N53.3918 E6.2130
• Info paal N53.3903 E6.2154
• Landal Suyderoogh N53.3874 E6.2152
• Nieuwe Robbengat N53.3929 E6.2171
• Oude Robbengat N53.3736 E6.2156
• Start/finish/parkeerplaats N53.3822 E6.2384
• Uitkijktoren Achter de Zwarten N53.3813 E6.2059
• Uitzichtheuvel Achter de Zwarten N53.3890 E6.2040
• Uitzichtspunt N53.3813 E6.2095
• Zwaluwwand N53.3830 E6.2297