Een paar weken geleden maakte ik ook al een wandeling vanuit Abcoude. Dat gaf weer inspiratie voor deze wandeling. Een mooie maandagavond zorgde ervoor dat ik deze wandeling van ongeveer 13 kilometer kon lopen. Heerlijk even uitblazen na een dagje op kantoor. Net als de vorige keer kon ik de auto zonder problemen bij het station parkeren.  

Welkom in Abcoude
Abcoude maakt deel uit van de gemeente De Ronde Venen. De naam verwijst naar het veenlandschap, waarin de omliggende riviertjes samen een bijna gesloten cirkel om het gebied vormen. De oudste bewoning dateert uit 11.000 voor Christus.

Vanaf de 11e eeuw groeven kolonisten afwateringssloten loodrecht op de veenriviertjes naar het midden van het gebied. De Stelling van Amsterdam is een ander element dat in het landschap zijn sporen heeft achtergelaten.

Abcoude zelf is een gezellig stadje met een historische binnenstad. Een leuk startpunt om het gebied te voet, met de fiets of kano te verkennen.

Terug in de tijd
Kasteel Abcoude en de Moordbranders: Het Oude Hollandse Waterliniepad

In het Rampjaar 1672 hielden de Franse troepen stevig huis in de Vechtstreek. Tal van dorpen en kastelen gingen in vlammen op. Ten zuiden van het dorp Abcoude wachtten Nederlandse soldaten in 1672 de vijand op in het versterkte slot.

De bomen waren gekapt voor een vrij schootsveld. In de gracht was bij de slotbrug een ravelijn aangelegd. Maar toen de vijand arriveerde, durfden de verdedigers niets te ondernemen en viel het dorp grotendeels in handen van de 'moordbranders'.

Van het middeleeuwse kasteel Abcoude is het grondpatroon in het landschap bewaard gebleven en deels gereconstrueerd. In de Bataafs-Franse tijd (1795-1813) werd aan weerszijden van de dijken van het Gein een aarden batterij aangelegd, ter hoogte van de Oostzijdse molen. Fort Abcoude, ten westen van het dorp, werd onderdeel van een kringstelling rond Amsterdam uit de periode 1880-1914.

De Witte Dame
De Witte Dame is de huidige naam voor het voormalige stationsgebouw dat in 1871 werd geopend en tot 1977 heeft dienstgedaan. Op de begane grond was ruimte voor de stationsdienst. Op de bovenverdieping werden drie dienstwoningen gerealiseerd: voor de stationschef, voor de stationswachter en voor de brugwachter.

Het gebouw is in 2015 helemaal gerenoveerd en tegenwoordig is er een Bed&Breakfast in gehuisvest met een restaurant. Over het terrein van De Witte Dame loopt het wandelpad naar fort Abcoude. Adres: Stationsplein 3, Abcoude.

Direct als ik Abcoude uit loop gaat de weg verder langs het riviertje Gein. Het is gelukkig rustig met verkeer, want de weg is niet breed. De huizen langs de Gijn hebben leuke kreten op de hekken staan.   

Gein 
Het Gein is een riviertje van ongeveer 6 km lengte tussen Driemond en Abcoude. Het verbindt de Gaasp met de Angstel, en loopt ten westen van het Amsterdam-Rijnkanaal geheel binnen de grenzen van Abcoude, sinds 1 januari 2011 gemeente de Ronde Venen.

Tot 1 augustus 1966 lag het oostelijk deel, voorbij de Velterslaan, echter in de voormalige gemeente Weesperkarspel. Het gedeelte binnen Abcoude tot de Angstel heet, omdat het daar erg smal is, het Nauwe Gein waar de Brug Nauwe Gein het Kerkplein met de Hoogstraat verbindt.

Langs beide oevers van het Gein loopt een weg, namelijk Gein-Noord en Gein-Zuid; beide hebben tweerichtingsverkeer. Ter hoogte van Abcoude is onder het Gein het Rien Nouwen Aquaduct gebouwd voor de spoorlijn Amsterdam-Utrecht, ter vervanging van de hefbrug. Daarnaast is een voetgangers- en fietsersbrug gebouwd genaamd "Jan Swinkelsbrug". Verder is er nog de Wilhelminabrug, een fiets- en voetgangersbruggetje nabij de Velterslaan die het Gein met de Kanaaldijk-West van het Amsterdam-Rijnkanaal verbindt.

Evenwijdig aan de Ruwelswal en de Hollandse Kade loopt een fietspad dat van het Gein-Noord langs de Gaasperzoom en de woonwijk Gaasperdam in Amsterdam-Zuidoost naar het recreatiegebied De Hoge Dijk tot de Abcouderstraatweg ter hoogte van het Abcoudermeer. Bij Driemond kruist de provincialeweg met een brug het Gein waar Gein en Gaasp samenkomen.

Het Gein loopt door de Stelling van Amsterdam en vormt daar een onderdeel van. Ook staan er de molens Oostzijdse Molen en Broekzijder Molen en verschillende monumentale boerderijen waaronder ook een kaasboerderij. Een aantal daarvan hebben toebehoord aan de Amsterdamse Adel.

De wijk Gein (de meest zuidoostelijke wijk van Amsterdam) en het metrostation Gein van de lijnen 50 en 54 zijn genoemd naar dit riviertje.

Rond 1905 wordt het riviertje en zijn omgeving regelmatig geschilderd door Piet Mondriaan.

Je ziet de liniedijk aan de overkant van de Gein liggen als je goed oplet. Een dijk in het landschap. Een mooie dekking en een waterkering. Je kunt je voorstellen hoe het eruit ziet als al het land eromheen onder water staat. 

Liniedijk
Deze wal is rond 1890 aangelegd. Hij heeft een dubbele functie. In de eerste plaats is het een verbindings was die dekking geeft aan verplaatsingen van troepen, voorraden en geschut tegen vijandelijke beschietingen. 

Maar het is ook een waterkering die het water uit de onder water gezette polders aan de zuidkant moet tegenhouden. De wal is hier en daar versterkt met betonnen geschutsopstellingen. 

Ook de Batterij aan het Gein kun je gemakkelijk over het hoofd zien. Het is een heuvel in het landschap geworden.

Batterij aan het Gein
De Batterij aan het Gein is een aarden verdedigingswerk aan het eind van de Liniewal Geindijk-Nigtevecht in Abcoude. Het bestaat uit batterijen aan weerszijden van de Gein en maakt onderdeel uit van de Stelling van Amsterdam.

De batterijen vielen eerder onder de posten van Krayenhoff als post 8 en zijn zonder aanpassing later opgenomen in de Stelling van Amsterdam. De batterijen zijn beide een rijksmonument.

De eerste molen die ik tegenkwam ligt aan de overzijde van de Gein. Maar het is een plaatje van een molen. 

De Oostzijdse Molen
De Oostzijdse Molen (ook Molen Delphine) is een Nederlandse windmolen uit 1874 aan het riviertje het Gein, die werd gebruikt als poldermolen. Op dezelfde plaats zou al in 1486 een molen hebben gestaan.

De molen diende om samen met een molen bij Baambrugge de Oostzijdse polder te bemalen. In 1950 werd deze functie overgenomen door een gemaal aan het Amsterdam-Rijnkanaal. De Oostzijdse molen kwam in 1952 in het bezit van de Parijzenaar Souget, die haar de naam Delphine gaf.

Sinds 1965 is de molen bezit van de Stichting De Utrechtse Molens. Als gevolg van het lage waterpeil in de polder en achterstallig onderhoud aan de molen wordt er de laatste jaren niet meer mee gemalen. De molen wordt al geruime tijd bewoond en kan niet worden bezichtigd.

In 2009 is de molen volledig gerenoveerd en is daardoor weer in dienst als poldergemaal. Het schoepenrad is circa 1.5 meter verlaagd om het lagere polderpeil te kunnen halen. De molen is sindsdien weer een belangrijk onderdeel van de totale polderbemaling.

Niet ver van de molen liggen geschutsbatterijen en een liniedijk die bij Fort Nigtevecht horen.

De Oostzijdse molen is bekend geworden doordat Piet Mondriaan deze in de periode 1902-1908 meer dan twintig keer heeft geschilderd. Mondriaans schilderij Oostzijdse molen aan het Gein bij maanlicht, dat in augustus 2005 aangekocht werd door het Rijksmuseum Amsterdam, is één van de eerste schilderijen uit deze reeks.

Niet veel verder kom ik de tweede molen tegen. Deze is ook vanuit de verte fraai op de foto te zetten. 

De Broekzijder Molen 
De Broekzijder Molen (ook: Broekzijdse Molen) is een Nederlandse windmolen uit 1641 aan het riviertje het Gein, die werd gebruikt als poldermolen.

Hij bemaalde tot 1980 de Broekzijdse polder, de laatste jaren ondersteund door een hulpgemaal. Op vrijwillige basis wordt er nog mee gemalen.

De molen is oorspronkelijk gebouwd als binnenkruier en is later verbouwd tot bovenkruier. In 1952 is de fokwiek voorzien van windborden.

In 2010 is de molen volledig gerenoveerd en is daardoor weer in dienst als poldergemaal. Het schoepenrad is circa 1.5 meter verlaagd om het lagere polderpeil te kunnen halen. De molen is sindsdien weer een belangrijk onderdeel van de totale polderbemaling.

De Broekzijder Molen was eigendom van het waterschap Broekzijds. Sinds 1968 is de molen bezit van de Stichting De Utrechtse Molens. Hij kan niet worden bezocht.

Het polderlandschap is wijds en leeg. Als het waait is er geen beschutting.  

Broekzijdsche waterschap
Het Broekzijdsche waterschap was een waterschap in de gemeente Abcoude in de Nederlandse provincie Utrecht. Het waterschap werd opgericht in 1838 en ging in 1976 op in waterschap De Proosdijlanden.

Het waterschap omvatte de Broekzijdsche polder (ook wel Broekzijder polder) ten noordoosten van het dorp Abcoude, ten noorden en westen van het Gein.

De noordgrens van de polder is de Hollandsche Kade, die de grens vormt met de provincie Noord-Holland, tot 1966 met de gemeente Weesperkarspel, sindsdien met Amsterdam Zuidoost. In de middeleeuwen bevond zich ten noorden van de Hollandse Kade een bosrijk gebied, het Reyghersbosch, dat echter geleidelijk door de middeleeuwse veenontginningen verdween.

Tot 1980 werd de polder bemalen door de Broekzijder Molen.

Natuur verbinden
De Gaasperzoom maakt onderdeel uit van de ecologische verbindingszone die het IJmeer met de polder de Rondehoep verbindt. Een dubbele waterloop verbindt de Gaasperplas met recreatiegebied "De Hoge Dijk. Op deze manier is een natuurboog ontstaan die als verblijfplaats en trekroute fungeert voor onder andere water-spitsmuis, hermelijn, wezels, vlinder- en libellen-soorten.

Een ander doel van de natuurboog is het weer met elkaar verbinden van geïsoleerde dierpopulaties zoals ringslangen. Deze niet-giftige slang kan meer dan 1 meter groot worden en leeft onder andere in de polders bij Diemen en op de Diemerzeedijk.

Omdat het water uit de Gaasperplas van goede kwaliteit is, zorgt deze verbinding ook voor een betere waterkwaliteit van recreatiegebied De Hoge Dijk.

Hartelijk welkom in de Gaasperzoom!
Dit is een recreatiegebied van Groengebied Amstelland. Het gebied wordt onderhouden door medewerker van Lindenhoff Open Tuin en begraasd door de koeien van Lindenhoff Boerderij.

Beste wandelaar,
Het is weer kalvertijd! Houd u uw hond aan de lijn en onder appèl. De geboorte van de kalfjes vindt plaats in een afgesloten gebied, buiten de Gaasperzoom. Na enkele weken komen de kalfjes met de moeder in de kudde terug. Maandag 18 april komt het eerste kalf in de Gaasperzoom.

Ik ga even van de verharde paden af om langs een slootrand te lopen. Lekker rustig, maar wel een tikje drassig. Goede wandelschoenen zijn aan te bevelen. 

De Gaasperzoom
De Gaasperzoom is een park en natuurgebied in Amsterdam-Zuidoost. Het gebied is gelegen ten oosten van de woonwijk Gein, ten westen van het riviertje het Gein, ten noorden van de Ruwelswal en ten zuiden van de Gaasperplas.

Het gebied is in het begin van de jaren tachtig aangelegd, gelijktijdig met het gereedkomen van de wijk Gein.

Een fietspad doorkruist het gebied van noord naar zuid. Haaks hierop staat een fietspad dat loopt naar de woonwijk Gein. Ook loopt er een fietspad langs de Ruwelswal naar het riviertje het Gein.

In een deel van het gebied laat men de natuur haar gang gaan en hier is een wilde vegetatie ontstaan. Sinds 2013 grazen er ook weer een aantal Gasconne runderen.

Het park wordt door groengebied Amstelland beheerd.

In 2013 stond op de website van Dichtbij te lezen: De Gaasperzoom is onderdeel van een natuurlijke zone, de ecologische verbindingszone, die het IJmeer verbindt met de Ronde Hoep.

Door begrazing van runderen zal het gebied in de loop van de jaren veranderen. De effecten van begrazing op de flora en fauna, zoals vraat, verschraling, bemesting en betreding, zorgen voor meer variatie. De beheerder van het gebied, Groengebied Amstelland, is ene samenwerking aan gegaan met Lindenhoff Open Tuin om er voor te zorgen dat het gebied in de loop der jaren verandert in een natuurlijk bos.

Lindenhoff Open Tuin gaat zorgen voor een groot deel van het groenbeheer van de Gaasperzoom in. Bij Lindenhoff Open Tuin werken mensen die een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Het werken in het groen draagt bij aan het herstel van deze mensen en het levert het groengebied op termijn een financiële besparing op. 

Werkzaamheden
In 2011 is Lindenhoff op kleine schaal begonnen met werkzaamheden in recreatiegebied De Hoge Dijk in Amsterdam Zuidoost. Die samenwerking wordt nu uitgebreid. Er wordt nu meer gezorgd voor de beplanting, bomen, sloten en riet in het recreatiegebied Gaasperzoom. Er wordt ook de Gasconne runderen gezorgd, die in het gebied gaan grazen. Deze koeien komen oorspronkelijk uit de Pyreneeën.

Deze weken worden vee-roosters en hekwerken aangelegd zodat zo'n twaalf runderen per 30 oktober in het gebied lopen. Bij de aanleg van het recreatiegebied Gaasperzoom in 1996 is aangegeven dat dit terrein in principe geschikt is voor begrazing met paarden en runderen om de gewenste openheid en structuur te behouden. 

Toezichthouders
In het gebied wordt met borden gewezen op de aanwezigheid van de runderen en de manier waarop bezoekers het beste hiermee kunnen omgaan. Honden zijn nog steeds welkom maar wel aangelijnd in verband met de komst van de runderen. Toezichthouders gaan daarop letten.

In het zuidelijk deel van het gebied, tegen het recreatiegebied De Hoge Dijk aan, wordt een deel vrijgehouden van begrazing en mogen de honden loslopen. Op de vee roosters worden strips aangebracht zodat bezoekers met een hond geen last hebben van het rooster. Ook voor gebruikers met een aangepast voertuig worden voorzieningen aangebracht. Naast de runderen zal in het gebied ook worden gemaaid om de paden beloopbaar te houden.

Het leuke is dat je hier door de natuur loopt terwijl de stad zeer dichtbij is. Even van het pad af en je staat midden in een woonwijk van Amsterdam-Zuid. 

De Hoge Dijk
De Hoge Dijk is een recreatiegebied en park in Amsterdam-Zuidoost. Het gebied is gelegen ten noorden van het dorp Abcoude, ten zuiden van de Amsterdamse woonwijk Reigersbos en het Snodenhoekpark in de wijk Gaasperdam, ten oosten van de Ouderkerkerplas en ten westen van de weilanden van de Broekzijdsche polder in de provincie Utrecht.

In de middeleeuwen lag hier het Reyghersbosch, een moeras en bosgebied met een kolonie reigers, ten noorden van de Hollandse Kade op de grens van de provincie Noord-Holland en Utrecht.

De Hoge Dijk is in de eerste helft van de jaren tachtig aangelegd, gelijktijdig met het gereedkomen van de wijk Reigersbos. Het ligt globaal tussen de bebouwing van Reigersbos en het AMC-terrein en de Hollandse Kade. Het gebied wordt doorsneden door de (nu) viersporige ongelijkvloerse spoorlijn Amsterdam – Utrecht en de Abcouderstraatweg. Het meest westelijk gedeelte tot het knooppunt Holendrecht nabij de Ouderkerkerplas is een golfbaan.

Naast groenvoorzieningen en bankjes zijn er ook fiets-, ruiter- en wandelpaden. Daarnaast zijn er ook speelweiden en is er een recreatiebad genaamd de 'Speelsloot' met een ballenlijn. Ook zijn er enkele speciaal aangelegde alleen voor wandelaars toegankelijke ecologische tuinen met een speciaal soort vegetatie.

De zon hangt al laag als ik weer bij de auto aan kom. Dit was ook weer een heerlijke wandeling. Zo dicht bij de stad zoveel fraaie en rustige natuur. Ga ook maar eens op pad. 

Geraadpleegde websites:

• https://nl.wikipedia.org/wiki/Gaasperzoom
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Broekzijder_Molen
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Oostzijdse_Molen
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Broekzijdsche_waterschap
• https://nl.wikipedia.org/wiki/De_Hoge_Dijk
• http://www.dichtbij.nl/amsterdam-oost/regionaal-nieuws/artikel
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Gein_(rivier)

POI's

• Batterijen Aan Het Gein N52.2763 E4.9952
• Broekzijder Molen N52.2852 E5.0036
• Broekzijdse polder N52.2865 E4.9929
• De hoge Dijk N52.2850 E4.9676
• Gaasperplas N52.3038 E4.9967
• Gaasperzoom N52.2999 E5.0033
• Gein N52.2786 E4.9871
• Oostzijdse Molen N52.2757 E4.9947
• Sportpark de Hollandse Kade N52.2804 E4.9705
• Start/finish/parkeerplaats N52.2774 E4.9776
• Uitzichtspunt 1 N52.2967 E5.0024
• Uitzichtspunt 2 N52.2899 E4.9952
• Witte Dame N52.2732 E4.9814