Het is tweede pinksterdag, bloedheet en we hebben weinig tijd voor een lange wandeling. Daarom kiezen we ervoor om vroeg te vertrekken en landgoed De Pan weer eens aan te doen. De vorige wandeling dateerde al van 2005 en in onze herinnering is dit een leuk gebied om te wandelen.

Omdat het een nat gebied waren we voorbereid op de muggen. En dat was hard nodig. Zwermen lagen al klaar om zich op ons te storten, maar met een laagje Deet was dat probleem redelijk opgelost. De muggen blijven vervolgens netjes op afstand. En zo hebben we het graag.

De zon hangt nog laag, en dat geeft mooie zonnestralen door de bomen langs onze route.

Voor wandelaars zonder GPS zijn hier een tweetal wandelroutes van 5,5 en 6,5 km uitgezet die via duidelijke paaltjes de wandelaar weer bij de parkeerplaats breng. Het informatiebakje is helaas leeg.

De Pan
De Pan is de naam van een natuurgebied ten zuidoosten van Sterksel, waarvan 380 ha wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Het betreft een landgoed met bos, grasland en heide bij Sterksel, feitelijk bestaande uit drie aaneengesloten landgoederen, namelijk Landgoed de Pan, Boksenberg en Vroolijke Jager. Boksenberg is een ca. 170 ha groot droog naaldbos op oud stuifzand. Het wordt beheerd door de gemeente Someren.

Naar het noorden gaat De Pan over in de Somerensche Heide, die weer aansluit bij de Strabrechtse Heide. Naar het zuiden toe sluit het gebied bijna aan bij de Hugterheide in de buurt van het Weerterbos. Het gebied is dus een schakel in een zeer uitgestrekte bosgordel.

De naam de Pan (opgetekend vanaf 1516) heeft betrekking op een komvormige laagte bij de oorsprong van de Sterkselse Aa. Hoef aan de Pan ligt centraal in het gebied, aan de Pandijk, niet ver van de plek waar deze de Sterkselse Aa oversteekt.

De hoeve werd in 1831 gebouwd aan een zeer eenzame weg die verhoogd door de heide werd aangelegd vanwege de zeer natte en drasse bodem. Langs deze weg staat een kapelletje. De hoeve is enige tijd een herberg geweest. In 1928 kocht de familie Philips een gedeelte, dat toen uit open heideveld bestond, en stichtte er een landgoed (Landgoed de Pan). Daarvan zijn nu nog bepaalde eikenlanen over.

Nabij de hoeve bevindt zich een monument dat herinnert aan de omgekomen bemanningsleden van een hier op 22 juni 1943 neergestorte bommenwerper van de RAF.

In het noordelijke deelgebied gebied Vroolijke Jager bevindt zich een archeologisch monument, bestaande uit de resten van een urnenveld dat door de ontginning grotendeels vernield is.

De Sterkselse Aa is een kleine, maar sterk slingerende beek van die belang is vanwege het voorkomen van enkele zeldzame vissoorten. Het beekdal is landschappelijk goed bewaard gebleven.

Het Broek is een imposant elzenbroekbos aan de Sterkselse Aa op een plek waar lang geleden ijzeroer is gewonnen. Het Sterksels Kanaal loopt evenwijdig aan de Sterkselse Aa. Het is een kunstmatige waterloop, aangelegd ten tijde van de ontginning van de omgeving, maar wel fraai om te zien.

Het Landgoed De Pan bestaat overigens vooral uit droog naaldbos, graslanden en loofbos langs het Sterksels kanaal, maar ook ligt er vlakbij de Hoef een aardig open heideveldje.

Aan het begin van de route komen we langs een oorlogsmonument.

onument
"Dit monument is opgericht a.d. 5-5-2000 ter nagedachtenis aan de bemanning van een 4-motorige Short Stirling van de Britse Royal Airforce (R.A.F.)

Het toestel stortte hier brandend neer in de nacht van 22 juni 1943 en had als doel de stad Krefeld in Duitsland.

Drie bemanningsleden kwamen hierbij om; D. Rich (piloot), S.H. Burrows (Radiotelegrafist/schutter) en B. Kermode (Radiotelegrafist/schutter). Vier bemanningsleden werden gevangen genomen; F. Fawcett, A.J. Small, J.J. McDonald (later overleden in een kamp) en H. Hill.

Laat dit monument een eerbetoon zijn aan allen die in deze omgeving tijdens de tweede wereldoorlog 1940-1945 om het leven kwamen."

Lees er meer over op de website van oorlogsmonumenten.

De route gaat door een bosrijk gebied. Heerlijk nu de zon behoorlijk brand.Onderweg komen we een nieuw fenomeen tegen. Op sommige routepaaltjes zien we QR codes.

QR-Codes
Een QR-code is een tweedimensionale streepjescode die in 1994 is ontwikkeld door Denso Wave, een dochteronderneming van het Japanse bedrijf Denso. Denso is een toeleverancier van Toyota en levert elektronische componenten en samenstellingen.

Toen Toyota eiste dat de onderdelen beter identificeerbaar moesten zijn, werd door een dochteronderneming van Denso een tweedimensionale streepjescode ontwikkeld. Deze code werd aanvankelijk alleen in de auto-industrie gebruikt.

In Japan beschikte men echter al vroeg over gsm-telefoons met camera's en internettoegang (i-mode). Zo ontstond het idee de QR-code te gebruiken voor het aanbieden van een URL. De URL wordt hierbij gecodeerd tot een QR-code, die wordt afgedrukt in een tijdschrift, op een poster, of op de verpakking van een product.

De gebruiker richt zijn cameratelefoon op de QR-code, en neemt hiervan een foto. De code wordt door een QR-lezer in de telefoon omgezet in een URL, waarna in de webbrowser van de telefoon de bijbehorende website wordt getoond. Deze methode bespaart de gebruiker het moeizaam op een telefoon intypen van een URL.

Tegenwoordig beschikken alle smartphones over een QR-codescanner. Recente scanners op mobiele telefoons (RedLaser op iOS) hoeven niet meer eerst een foto te nemen om die vervolgens te analyseren. Deze scanners kunnen realtime een QR-code scannen, waarmee het scannen van QR-codes ook echt snel wordt.

Het gepiep van jonge vogels leidt naar een dode boom. Boven in zit een gat waar het gepiep uit komt. Om de boom zien we een kleurrijke specht vliegen. Aan het geluid te horen heeft hij ons als indringers goed in de gaten.

We verschuilen ons achter een boom en verwachten dat de rust snel weer wedergekeerd zal zijn. Dat valt tegen. De specht verplaatst zich snel en bekijkt de situatie van alle kanten. Zelfs na ruim een half uur geduldig wachten keert de vogel niet terug naar het nest. Jammer, we hadden er graag een foto van gehad.

We gaan toch maar verder. Het begint langszaam behoorlijk heet te worden. Zelfs onder het riante bladerdak van het bos waardoor heen we lopen.

Zoals ook bij de andere wandeling door De Pan komen we langs de zwerfkei. Het is een opvallend punt in deze bossen.

Zwerfkei
De maquette verteld het verhaal: "Dit gedenkteken markeert de oorspronkelijke plaats van de Steenen Paal, een 4,5 meter lange natuurstenen douane paal die sinds 1898 voorzien van koninklijke inscripties, in februari 1995 bij het 33-jarig bestaan van de carnavalsvereniging "De Keijepaol" is geplaatst in het centrum van Someren-Heide.

Bij dit punt werden tussen 1648 en 1994 "konvoyen en licenten"geïnd door dragonders (hoog te paard gezeten grensbewakers). Van alle uitgaande en inkomende handelswaren, welke langs deze veel gebruikte route tussen 's-Hertogenbosch en Weert (Spaans gebied) werden vervoerd.

Het arme Brabant moest in die tijd -als generaliteitsland- hoge belastingen opbrengen voor het welvarende Holland.

Deze uit Drente komende zwerfkei is als blijvend markeringspunt op initiatief van bassischool St. Jozef uit Someren-Heide, met medewerking van velen, hier geplaats in juli 1997."

We slingeren door rustige bossen. Alle menselijke geluiden zijn ver weg. Alleen een luid vogelgefluit vergezeld ons.

Dan komen we bij het Sterkselsch kanaal kanaal

Sterkselsch Kanaal
Het Sterkselsch Kanaal is een kanaal in Nederland. Het kanaal van 6 km lengte loopt deels parallel aan het riviertje de Sterkselse Aa.

Dit kanaal werd gegraven tussen 1916 en 1920 in het kader van de ontginningswerkzaamheden van de NV 'De Heerlijkheid Sterksel' en het moest dienen voor de ontwatering van het Peelven en het Turfven bij Sterksel, samen 80 ha, die men wilde droogleggen. Men maakte hierbij gebruik van Belgische oorlogsvluchtelingen.

Tegenwoordig is het Sterkselsch Kanaal een fraaie waterloop met een dek van waterplanten.

In oktober 2006 heeft Waterschap De Dommel waterbergingsgebied 'De Rummeling' aangelegd. Het Sterkselsch Kanaal is rond de eerste wereldoorlog gegraven om de landbouwgronden bij Sterksel te bevloeien. Deze functie is inmiddels komen te vervallen.

Tegenwoordig heeft dit kanaaltje een belangrijke functie voor de waterafvoer van het boven-strooms gebied vanuit Limburg.

In de verte zien we een informatiebordje staan. Daar nemen we natuurlijk een kijkje.

Waarom waterberging?
De aanleiding voor dit waterbergingsgebied zijn de ongewenste overstromingen vanuit het Sterkselsch kanaal. Deze overstromingen zijn het gevolg van hoge piekafvoeren.

Deze is ont staan door een combinatie van een hoge neerslag-hoeveelheid en een snelle afvoer van het water in het landelijk gebied. In 2002 heeft dit geleid tot overstromingen aan de overzijde van dit kanaal.

Hoe werkt waterbergingsvoorziening?
Waterschap De Dommel heeft een voorziening gemaakt waarbij tijdens piekafvoeren van het kanaal een deel van het water via de inlaat het 9 ha. grote waterbergingsgebied kan binnenstromen.

Dit gebied is omgrensd door kaden en hoge gronden. Hierbinnen kan maximaal 57.000 m3 water tijdelijk worden geparkeerd.

Zodra de afvoerpiekvoorbij is, loopt het waterbergingsgebied vanzelf langzaam weer leeg.

Wat is het effect?
Doel van Waterschap De Dommel is om wateroverlast ter plaatse van bebouwing of ander intensief gebruikt land te voorkomen. Daar waar het minder kwaad kan, wil het waterschap een deel van het beekwater tijdelijk "parkeren". Door het aanleggen van waterbergingsgebied 'De Rummeling' ontstaat er minder kans op wateroverlast in de intensievere gebiedsdelen benedenstrooms.

Daarnaast draagt het waterbergingsgebied bij het Weerterbos in Limburg (realisatie 2007) bij aan een nog geringe kans op overstromingen.

We volgen een stukje de Sterkselse Aa. We moeten door het hoge gras ploeteren waarbij we de nodige brandnetels plattrappen. Voor diegene die liever over een goed pad lopen hebben we een alternatieve route.

De Sterkselse Aa
De Sterkselse Aa is een riviertje in Nederland. De stroom ontstaat uit verschillende beken op de grens van Noord-Brabant en Limburg ten oosten van Maarheeze.

Van daar af stroomt het grootste deel van het water door het rond 1900 aangelegde Sterksels Kanaal.

Parallel hieraan volgt de Sterkselse Aa als een klein meanderend beekje de oude loop. Ten noorden van Sterksel komen de beide wateren tezamen als Sterkselse Aa. Bij het Kasteel Heeze vormt deze samen met de Grote Aa de Kleine Dommel.

Door de aanleg van het Sterksels Kanaal, dat water vanuit Limburg afvoert, voert de Sterkselse Aa alleen nog water uit Brabant af. Het Waterschap De Dommel voert plannen uit tot beekherstel, waarbij de Sterkselse Aa de functie van het Sterksels Kanaal weer over zal nemen.

Door de aanleg van stuwen wordt verdroging tegengegaan, en grond langs de beek wordt aangekocht in het kader van de Ecologische hoofdstructuur.

En dan zijn we weer bij de parkeerplaats. Een andere route dan in 2005, maar nog steeds de moeite waard. De Pan - Boksenberg blijft een mooi gebied om te wandelen. Dus schoenen aan en op pad.

Geraadpleegde websites:

• http://nl.wikipedia.org/wiki/De_Pan_(landgoed)
• http://nl.wikipedia.org/wiki/QR-code
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterksels_Kanaal
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterkselse_Aa

POI's

• Boksenberg N51.3360 E5.6696
• Heide N51.3396 E5.6548
• Info N51.3274 E5.6631
• Monument Grenspaal N51.3428 E5.6601
• Oorlogsmonument De Pan N51.3328 E5.6541
• Start/finish/parkeerplaats N51.3321 E5.6536
• Sterkselsch Kanaal N51.3312 E5.6565
• Sterkselse Aa N51.3280 E5.6596